محیط تخصصی: صاحبان، تأمین کنندگان ، آژانسهای دولتی و رقبایی که سازمان باید با آنها تعامل داشته باشد تا رشد کند و به بقای خود ادامه دهد.
هرسی و همکاران(۲۰۰۲) نیز محیط خارجی سازمان (محلی و جهانی) را به ۳ دسته تقسیم میکنند: محیط دور ، محیط صنعتی و محیط عملیاتی.
در زیرانواع محیط مربوط به آموزش عالی را مشاهده میکنید.
جدول۲-۱۱ . محیط آموزش عالی
انواع محیط | برخی ابعاد و عوامل |
محیط عمومی بین المللی |
پویاییهای قدرت و سیاست، مفروضات، علایق و اولویتهای سیاسی، منافع جهانی و دولت/ ملتها، اهداف، فرصتها و تهدیدها، پیشرفت علم و فناوری، رقابتها و.. |
محیط عمومی منطقه ای |
زمینههای، علمی، صنعتی، کشاورزی و خدماتی منطقه، نیازها و امکانات توسعهای منطقه؛ اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فناوری منطقهای؛ فرهنگ؛ بازیگران و عوامل کلیدی و گلوگاههای راهبردی منطقهای؛ مجاورتها؛ اولویتهای منطقهای و … |
محیط عمومی ملی |
اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فناوری، آرمانها و چشماندازها؛ وفرصتها تهدیدها قوتها و ضعفها اهداف راهبردها و خط مشیهای ملی؛ فرهنگها و جوامع ملی و محلی؛ نیازها و تقاضاهای ملی و محلی و… |
محیط فنی (علمی و آکادمیک) آموزش عالی در خارج |
پیشرفتهای علم و فناوری؛ پارادایمهای علمی، الگوهای دانشگاهی رایج؛ همکاریها و ائتلافها؛ رقابتها و کیفیتها؛ فرصتها و تهدیدها؛ جذابیتها و مهاجرت مغزها و… |
محیط فنی (علمی و آکادمیک) آموزش عالی در داخل |
مفروضات و سنتها؛ جهتگیریها، اهداف و مطلوبیتهای سیاسی و اجتماعی درباره آموزش عالی؛ پارادایمها و الگوهای داخلی؛ نیازها و پتانسیلهای توسعهای داخلی؛ وضعیت عرضه و تقاضای آموزش عالی؛ رقابتها و همکاریها؛ فرصتها، تهدیدها، قوتها و ضعفها؛ قابلیتها و شایستگیهای سیستم آموزش عالی؛ کارایی نهادی، درونی و بیرونی سیستم آموزش عالی و موسسات آن؛ فرهنگها و خرده فرهنگهای سازمانی؛ جو سازمانی؛ سلامت سازمانی سیستم و موسسات آموزش عالی؛ بودجه و پشتیبانی |
منبع: (ترک زاده، ۱۳۸۷؛ ص۱۴۴)
۲-۵-۷-۳- ویژگیهای محیط سازمانی
آنچه بررسی و مطالعه محیط سازمانها را مهم میسازد ویژگیهای محیط سازمانی است. به همین منظور افرادی نظیر ویس(۲۰۰۱) به ویژگیهای محیط سازمانی توجه خاصی دارند. از نظر وی سه ویژگی سازمانی پیچیدگی، پویایی و غنی بودن محیط بسیار حائز اهمیت هستند که در زیر توضیح داده میشوند.
پیچیدگی محیطی: محیطهای سازمانی از ساده تا پیچیده در نوسانند.شامل نیروهای سازمانی هستند که سازمان باید آنها را مدیریت کند. این نیروها شامل افرادی هستند که مهیا کننده ورودیهای سازمان، محصولات، اطلاعات و افراد شاغل در سازمان هستند
پویایی های محیطی: شامل ثبات و عدم ثبات محیطی است و شامل میزان یا درجه ایست که نیروها در سازمان تغییر میکنند.
غنی بودن محیط: از سازمان فقیر تا غنی متفاوت است و شامل منابع در دست سازمان هستند که سازمان برای رسیدن به اهداف خویش از آنها استفاده میکند.
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
یک مسأله اساسی و مهم که باید در تحلیل محیط سازمان و نقش آن در رفتار سازمانی مد نظر قرار بگیرد پیچیدگی آنست. یک محیط پیچیده تر سازمان را با فرصتهای بیشتر و به نوبه خود با مشکلات بیشتری نیز روبرو میکند. پیچیدگی محیطی به میزان بزرگ بودن مشکلات و فرصتهای محیط سازمانی اطلاق میشود که توسط سه عامل اصلی قابل تشخیص است: درجه غنی بودن، درجه استقلال، و درجه عدم اطمینان که ریشه در محیط عمومی و تخصصی سازمان دارد. ویژگی های محیطی و انواع محیطی که سازمان در آن فعالیت دارد در تعیین ساختار سازمانی و نحوه رفتار کارکنان در سازمان مؤثر است (ویس، ۲۰۰۱). این محیطها متشکل از نهادها یا نیروهایی هستند که به صورت بالقوه بر عملکرد سازمان تأثیر میگذارند و به نوبه خود عنصر کلیدی در شکل گیری ساختار سازمانی هستند. ساختار سازمان به دلیل عدم اطمینان محیطی تحت تأثیر محیط قرار دارد. برخی از سازمانها با محیطهای نسبتا ایستا مواجه هستند؛ نه رقیب جدید، نه امکانات تکنولوژیکی جدید ونه فعالیتهای گروه های فشار برای نفوذ در سازمان. در عوض سازمانهایی نیز با محیطهای بسیار پویا روبرو هستند ؛ مقررات دولتی متغیر، رقبای جدید، مشکلات در بدست آوردن ورودیها، ترجیحات ذینفعان که دائماً در حال تغییر هستند و غیره. محیطهای ایستا نسبت به محیطهای پویا عدم اطمینان کمتری را برای افراد در سازمان بوجود میآورند. و از آنجایی که عدم اطمینان یک تهدید برای سازمان محسوب میشود مدیران سعی در کاهش آن دارند. یک راه برای کاهش عدم اطمینان محیطی از طریق سازگاریهایی در ساختار سازمان است. از طرفی درجه اطمینان محیطی به پیچیدگیهای ساختاری متفاوت وابسته است. اساساً هر چه سازمان پویاتر و نامطمئن تر باشد نیاز به انعطاف بیشتری است و در این حالت ساختار پویا به اثربخشی سازمانی بیشتر منجر میشود. برعکس در محیطهای ایستا و قابل پیش بینی شکل مکانیکی ساختار ، ساختار انتخابی سازمان خواهد بود (رابینز و جاج، ۲۰۰۸).
۲-۵-۷-۴- نقش اقتضائات محیطی در رفتار
محیط رفتار سازمان و گروه ها را (کوچکی و همکاران، ۲۰۱۲) از طرق مختلفی مثل توسعه علمی، فعالیتهای اقتصادی، سیاسی، تأثیرات اجتماعی و فرهنگی و فعالیتهای دولتی تحت تأثیر قرار میدهد (چانتا،۲۰۱۰). به علاوه محیط سازمانی را میتوان از جهت اطمینان، اطلاعات، رقابت، صنعت، تکنولوژی، بازارهای کاری وفرهنگ اجتماعی و متن سیاسی که سازمان درآن قرار دارد و تأثیری که هر یک از این عوامل بر رفتار افراد درون سازمان خواهند داشت مورد بررسی قرار داد. نرخ بالای تغییرات در عوامل محیطی، مطالعه تمامی سازمان و فرایندهایی که سازمان از طریق آن تلاش میکند تا با نیازهای خارجی خود را وفق دهد و رفتار افراد سازمان در این راستا را ضروری می کند.