همچنین اجزا خلاقیت، راه های پرورش آن ها که عبارت بودند از: ۱- سیال بودن ۲- ابتکار و انجام تمرینات متنوع آموزش داده شد.
-
- در آخر جلسه موانع ظهور خلاقیت که به دودسته فردی (ترس از شکست،عدم اعتماد به نفس و…..) واجتماعی (شغل، آداب و رسوم، ترس از عدم استقلال اجتماعی و…..) برای افراد حاضر در جلسه شرح داده شد.
جلسه دهم: ارزشیابی
اجرای آزمون های ذکر شده.
۳-۷ شیوه اجرا
پس از انتخاب آزمودنی ها، جلسات آموزش مهارت های زندگی در یکی از مراکز ترک اعتیاد شهر کرمانشاه برگزار گردید قبل از برگزاری اولین جلسه آموزش مهارت های زندگی، پیش آزمون در مورد هر دو گروه آزمایشی و گواه اجرا گردید. سپس برای گروه آزمایشی برنامه ی آموزش مهارت ها زندگی در قالب ۱۰ جلسه ی هفتگی ۶۰ دقیقه ای برگزار شده و بلافاصله پس از اتمام جلسات ، پس آزمون هردو گروه آزمایشی و گواه انجام شد لازم به ذکر است در هر یک از مراحل پیش آزمون و پس آزمون استرس، شیوه ی مقابله مسئله محور، شیوه ی مقابله هیجان محور و شیوه ی مقابله اجتناب محور آزمودنی ها مورد سنجش قرار گرفت هریک از جلسات به یکی از مهارت های زندگی اختصاص و در مورد آن بحث و آموزش داده می شد و نهایتاً در جلسه پایانی به ارزیابی آزمودنی ها پرداخته شد. نحوه ی انجام کار به این ترتیب بود که در هر جلسه د رمورد هر موضوع ابتدا توضیحاتی داده می شد و درصوت لزوم در مورد مفاهیم مربوط به آن موضوع سوالاتی مطرح می شد سپس با جمع بندی نظرات شرکت کنندگان، آن مفاهیم تعریف و فایده ی انجام فعالیت های عملی مربوط به موضوع مورد بحث بیان شده و چگونگی انجام آن فعالیت برای شرکت کنندگان توضیح داده می شد. پس از اتمام فعالیت که غالباً در دو یا چند گروه کوچک و بزرگ انجام می شد از شرکت کنندگان هر گروه خواسته می شد در مورد کاری که انجام داده‌اند توضیح دهند نتیجه ای را که از آن گرفته اند را بیان کنند. آنگاه با تجزیه و تحلیل اظهارنظرهای شرکت کنندگان و جمع بندی آن ها به موضوع بعدی پرداخته می شد. لازم به ذکر است که انجام این پژوهش در جنس مذکر بوده است.
۳-۸ روشهای تحلیلی آماری
برای بررسی سوالهای پژوهش حاضر داده های به دست آمده به وسیله نرم افزار SPSS16 از نظر آمار توصیفی و استنباطی مورد بررسی قرار گرفت. در قسمت آمار توصیفی شاخص های میانگین و انحراف معیار در قالب جداول و در قسمت آمار استنباطی از تحلیل کوواریانس استفاده شد.
فصل چهارم:
یافته های پژوهش
این فصل به دو بخش یافته های توصیفی و یافته های استنباطی تقسیم گردیده است، در بخش توصیفی میانگین و انحراف استاندارد متغیرهای پژوهش در افراد وابسته به مواد قبل و بعد از آموزش مهارت‌های زندگی مورد بررسی قرار گرفته است و در بخش استنباطی ، با توجه به نوع فرضیات و با بررسی شرایط آزمون کوواریانس از این آزمون جهت مشخص نمودن تاثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر متغیرهای استرس و راهبردهای مقابله ای(هر کدام به صورت مجزا) در افراد معتاد مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد استفاده شده است.
۴-۱ آمار توصیفی
جدول ۴-۱: میانگین و انحراف معیار متغیرهای پژوهش در دو گروه آزمایش و کنترل در پیش آزمون
گروهتعدادمیانگینانحراف معیارپیش آزمونمسئله محورآزمایش۲۰۸۹/۲۳۵۳/۰کنترل۲۰۹/۲۳۶۲/۰هیجان محورآزمایش۲۰۶۲/۳۵۱۰/۰کنترل۲۰۶۱/۳۴۵۹/۰استرسآزمایش۲۰۸۷/۳۴۴/۰کنترل ۲۰ ۸۰/۳ ۴۴۵/۰
در جدول ۴-۱ مشاهده می شود میانگین نمرات پیش آزمون در گروه آزمایش و کنترل در متغیرهای راهبردهای مسئله محور، هیجان محور و استرس تقریبا یکسان می‌باشد .
جدول ۴-۲: میانگین و انحراف معیار متغیرهای پژوهش در دو گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون
گروهتعدادمیانگینانحراف معیارپس آزمونمسئله محورآزمایش۲۰۱۹/۳۴۴/۰کنترل۲۰۹۵/۲۳۹۹/۰هیجان محورآزمایش۲۰۳۲/۳۲۹۹/۰کنترل۲۰۶۳/۳۴۹۸/۰استرسآزمایش۲۰۵/۳۳۴۳/۰کنترل ۲۰ ۶۹/۳ ۶۶/۰
در جدول ۴-۲ مشاهده می شود میانگین نمرات پس آزمون در متغیر راهبرد مسئله محور در گروه آزمایش با نمره ۱۹/۳ بیشتر از گروه کنترل با نمره ۹۵/۲ به دست آمده است. همچنین در متغیرهای راهبرد هیجان محور نیز مشاهده میشود میانگین نمره در هر دو گروه تقریبا یکسان است هرچند مشاهده می شود نمره گروه آزمایش در این دو راهبرد کمتر از گروه کنترل به دست آمده است. همچنین در متغیر استرس نیز مشاهده می شود میانگین نمره گروه آزمایش با نمره ۵/۳ کمتر از گروه کنترل با نمره ۶۹/۳ به دست آمده است.
۴-۲ آمار استنباطی
در این بخش قبل از ارائه فرضیات وضعیت نرمال بودن داده ها و شرایط آزمون کوواریانس مورد بررسی قرار می‌گیرد.
جدول ۴-۳: آزمون کولموگروف اسمیرنو[۱۶] جهت تعیین وضعیت نرمال بودن داده ها
مسئله محورهیجان محوراسترسآماره Z۷۳۴/۰۲۷۵/۱۶۹۶/۰سطح معنی داری۶۵۵/۰۰۷۷/۰۷۱۷/۰
در جدول ۴-۳ مشاهده می شود سطح معنی داری در هر چهار متغیر اصلی پژوهش بیشتر از خطای ۰۵/۰ به دست آمده است که این نشاندهنده وضعیت نرمال بودن داده ها در پیش‌آزمون می‌باشد.
جدول ۴-۴: آزمون لون جهت تعیین همگنی واریانس هامتغیرFدرجه آزادی ۱درجه آزادی ۲سطح معنی داریمسئله محور۷۰۷/۰۱۳۸۴۰۶/۰هیجان محور۰۲۴/۰۱۳۸۸۷۹/۰استرس۱۵۳/۰۱۳۸۶۹۸/۰
در جدول فوق مشاهده می شود در کلیه متغیرها آماره F به دست آمده با درجه آزادی ۱ و ۳۸ کمتر از F جدول بوده است و سطح معنی داری بیشتر از ۰۵/۰ به دست آمده است، بنابرین فرض همگنی واریانس‌ها در هر چهار متغیر مورد تأیید قرار می‌گیرد. شرایط دیگر آزمون کوواریانس نیز مانند فرض خطی بودن رابطه بین متغیر وابسته و متغیر مستقل و همچنین برابری ضرایب خطوط رگرسیون نیز مورد تأیید قرار گرفته است که خطی بودن رابطه بین متغیر ها در نمودار زیر آمده است:
نمودار ۴-۱: خطی بودن رابطه بین متغیر ها
فرضیه اول: آموزشِ مهارت های زندگی بر کاهش استرسِ افراد مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیادِ شهرستان کرمانشاه مؤثر است.
به منظور بررسی آموزش مهارت‌های زندگی در کاهش استرس افراد پس از بررسی شرایط آزمون کوواریانس (ANCOVA) از این آزمون استفاده گردید که نتایج در جدول زیر مورد بررسی قرار گرفته است:
“
