مأخذ: نگارنده
4-3-4 تراکم جمعیت
در سطح شهر سمیرم غالب واحدهای مسکونی یک طبقه و یا بیشتر می باشد. تغییر در تراکم ساختمانی بیشتر منبعث از مساحت پلاک ها می باشد که در منطقه دامنه کوهستانی یعنی محله قلعه و محلات مجاور آن پلاک ها کوچک و برعکس در بخش های شیب شرق و غرب پلاک ها با مساحت بیشتر قرار دارند.
واحد مسکونی آپارتمانی به جز در طرح آماده سازی آن‌هم در سطح بسیار محدود که تاکنون نیز ساخته نشده است وجود ندارد.
نقشه 4-4 طبقه بندی انواع تراکم ها در شهر سمیرم
مأخذ: نگارنده
4-3-5 مساحت کاربری
مساحت کاربری یکی دیگر از معیار‌های مورد بررسی در این پژوهش می باشد، که میزان آن حداقل 2000 متر مربع (روابط عمومی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران، 1385) در نظر گرفته شده است، یعنی زمین های بایر یا غیر قابل استفاده ای که حداقل 2000 متر مساحت داشته باشند.
4-3-6 گسل
شهرستان سمیرم در زون فعال زاگرس بلند قرار دارد. اين قسمت به تبعيت از روند حركت صفحه عربستان، داراي امتداد شمال غربي – جنوب شرقي بوده و محور اصلي ارتفاعات نيز در همين امتداد مي‌باشد. روند عمومي شكستگي‌ها و گسل‌ها نیز داراي امتداد شمال غرب – جنوب شرق مي‌باشد . بعضي از گسل‌ها به دليل جهت حركت گسل‌هاي اصلي كه داراي جهت حركت مخالف داشته‌اند، تحت تاًثير آنها روند شرقي – غربي پيدا كرده‌اند . سيستم گسل‌هاي محدوده به دليل حركات صفحه‌هاي عربي و ايران به صورت حركات موازي، بوده و گسل‌هاي اصلي عمدتاً رورانده هستند (طرح جامع شهر کمه، 1386: 9).
گسل اصلي جوان زاگرس با راستاي شمال غربی ـ جنوب شرقی از شهرستان سمیرم مي‌گذرد. اين گسل داراي سازوكار راستا‌لغز و راست گرد با شيب زياد به سمت جنوب غربی است. عملكرد شيب لغز اين گسل در ناحيه، در بعضي نقاط به صورت عادي مي‌باشد. این گسل در محدوده ناحیه به خصوص اطراف شهر سمیرم به نام گسل سمیرم خوانده می‌شود که موجب پایین افتادگی دشت سمیرم گردیده‌است. دارای توان لرزه زایی بالایی بوده و مداوم در حال لرزش است. لرزش این گسل در زمستان سال 1371 در غرب وردشت موجب گردید که خسارت‌های فراوانی به روستاهای این محدوده وارد شود.
آمار نشان می‌دهد که اکثر زمین لرزه‌های ثبت شده، از نوع زلزله‌های متوسط می‌باشند. شدت این زلزله‌ها بیشتر از 3.5 بوده ولی تعداد ارقام زیر 5 ریشتر بسیار اندک می‌باشد، احتمالاً به دلیل بعد مسافت تعداد زلزله‌های بین 5 تا 5 ریشتر، بیشترین داده‌ها را به خود اختصاص داده‌است. در شعاع 50 کیلومتر به مرکزیت سمیرم کل زلزله‌های ثبت شده از سال 1973 تاکنون 51 مورد بوده که تعداد زلزله‌های 3 تا 5 ریشتر پنج مورد ، 5 تا 5 ریشتر سی و دو مورد و بالاتر از 5 ریشتر چهار مورد ثبت گردیده‌است. با افزایش شعاع وقوع زلزله به یک صد کیلومتر برای اینکه تمام ناحیه را تحت پوشش دهد، تعداد زلزله‌های ثبت شده به 223 مورد افزایش پیدا کرده‌است اگر به آمار توجه شود. اکثر قریب به اتفاق زلزله ها در زیر عرض 31 درجه و30 دقیقه وقوع پیدا کرده‌است و بیانگر این واقعیت است که که این محدوده بسیار پر فعال می‌باشد. ولی بدین معنا نیست که در بالای عرض ذکر شده خطری وجود ندارد، بلکه بر عکس باید از وقوع زلزله‌های شدید در محدوده نیمه شمالی بسیار نگران بود و راهکارهای مقابله با آن و پیش‌بینی‌های لازم برای کاهش هرچه بیشتر خسارت احتمالی ناشی از وقوع آن را بایستی تدوین گردد (طرح جامع شهر

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

کمه، 1386: 11-10).
همانگونه که در نقشه 3-2 مشاهده می کنید این گسل با امتداد شمال غربی – جنوب شرقی از شهر سمیرم می گذرد و قسمتهایی از شهر که تقریبا دارای تراکم جمعیتی بالایی است را تحت پوشش خود در آورده است، لذا توجه به آن و برنامه ریزی صحیح و مدیریت قوی برای آن لازم وضروری است.
4-4 معرفی سایر پایگاه‌های پشتیبانی مدیریت بحران
4-4-1 هلال احمر
براساس مطالعات انجام شده توسط مرکز مطالعات شهرداری و آژانس بین المللی ژاپن، تدابیر و اقداماتی را جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران آغاز نموده است که از جمله این اقدامات ارائه برنامه آمادگی مقابله با حوادث و سوانح جهت انجام عملیات اضطراری امداد و نجات بعد از وقوع حادثه است. برنامه آمادگی مقابله با حوادث در چند بخش آماده و طراحی گردیده است که یکی از زیرمجموعه های این برنامه آمادگی فیزیکی از نقطه نظر تأمین مکان امداد و نجات و تجهیزات و امکانات و نیروی انسانی آموزش دیده در زمان بحران می‌باشد. در زمان بحران و وقوع سانحه یا حوادثی چون زلزله اولین حرکت امدادی در زمان حادثه توسط نزدیکترین مرکز امدادی صورت خواهد پذیرفت، لذا احتیاج به ساخت و تجهیز مراکزی در درون شهر داریم که هریک از این پایگاه ها باید بر اساس نظام دسترسی درون شهری و نظام تقسیمات کالبدی شهر مکان یابی گردند.
با توجه به محدودیت خدمات این مراکز درون شهری احتیاج به مراکزی است که به عنوان اولین مرکز پشتیبانی و امدادی به این مراکز احداث گردند، البته این مراکز بر اساس نظام دسترسی در استان و شهرستان و دسترسی های درجه یک درون شهر و … مکان یابی گردیده اند که با توجه به شعاع خدمات هریک از این پایگاه های برون شهری چند پایگاه درون شهری را نیز پشتیبانی خواهند کرد، در ضمن این مراکز رابطی بین خدمات امدادی و پشتیبانی در کل کشور و پایگاه درون شهری نیز می باشند که توسط مرکز مدیریت عملیات امداد و نجات سریع شهرستان اداره خواهد گردید.
مهم است که مرکز عملیات امداد و نجات بتواند بلافاصله فعال شود و کادر پرسنلی آن به سرعت مطلع و بسیج شوند، در این صورت حضور درصدی از پرسنل بصورت آماده در مرکز ضروری است(کشیک).
ساختمان و تاسیسات مرکز عملیات امداد ونجات باید مقاوم و حتی المقدور درنقطه کم خطر از نظر وقوع سوانح قرار داشته باشد.
محل استقرار مرکز عملیات امداد و نجات می بایست به سهولت قابل دسترسی و به نحوی برای عموم قابل شناسایی باشد.
پیش بینی محل دیگر به عنوان جایگزین برای مرکز عملیات امداد و نجات جهت استفاده در صورت لزوم ضروری است.
مرکز عملیات امداد و نجات در فواصل زمانی معین و به‌منظور اطمینان از آمادگی آن و قابلیت ارائه خدمات لازم می بایست مورد بررسی و بازبینی قرار گیرد.
لازم به ذکر است محل استقرار روزانه پست های سیار در مجاورت نزدیکترین پایگاه و یا پست پلیس راه و یا نیروی انتظامی محدوده عملیاتی بوده و محل استراحت شبانه آن در نزدیکترین شعبه و یا پایگاه جمعیت هلال احمر محدوده عملیاتی می باشد که در آغاز طرح های مذکور بایستی از سوی رئیس شعبه و معاون امداد و نجات استان اطلاع رسانی لازم در خصوص موارد مذکور به سازمانهای همکار صورت پذیرد (مطالعات اولیه (فاز صفر) پایگاه امداد و نجات جاده ای شهرستان اردستان،1390: 16-15).
با توجه به نقشه 4-2 در شهر سمیرم سازمان هلال احمر فقط در یک مکان وجود دارد که این کاربری مساحتی حدود 5970 متر مربع را به خود اختصاص داده است. سرانه این کاربری 1/4متر مربع می باشد. این کاربری در خیابان مولوی واقع شده است.
4-4-2 داروخانه ها
داروخانه ها از جمله مراکز مهم خدماتی در شهر هستند که دسترسی سریع، به موقع و با صرف هزینه کمتر به آن‌ها در نیل به اهداف توسعه یعنی عدالت اجتماعی و توسعه عادلانه حائز اهمیت زیادی می باشد. داروخانه ها در مواقع بحرانی جزء پایگاه های امداد و نجات محسوب می شوند و مکان یابی صحیح و استاندارد آن از مباحث مهم مدیریت بحران است.
ضوابط و معیار‌های مکان یابی داروخانه به شرح ذیل است:
به شرط وجود یک مطب فعال پزشکی تا سقف 30000 نفر جمعیت به ازای هر 8000 نفر یک باب داروخانه و از 30000 نفر جمعیت به بالا به ازای هر 7000 نفر از جمعیت کل شهر یا روستا، اجازه تأسیس یک باب داروخانه روزانه داده می شود. به ازای هر 65000 نفر جمعیت، یک باب داروخانه شبانه روزی مورد نیاز می باشد. با توجه به ضوابط موجود، ساختمان پزشکانی که بالاتر از 10 مطب داشته باشند، می توان به آن‌ها مجوز احداث داروخانه صادر کرد. هر بیمارستان نیز به طور مستقل می تواند یک داروخانه داشته باشد. حداقل فاصله بین داروخانه ها نسبت به هم 1000 متر تعینن شده است (محمدی و الماس پور، 1381: 52).
با توجه به نقشه 4-2 در شهر سمیرم 6 داروخانه وجو دارد. با توجه به استاندارهایی که در بالا ذکر کردیم، و همچنین جمعیت شهر سمیرم که در آخرین سرشماری 24500 نفر برآورد شده است، داروخانه ها از لحاظ تعداد به اندازه می باشند. از لحاظ موقعیت قرار گیری و شعاع دسترسی نیز به گونه ای مکان یابی شده اند که تقریباً اکثر مردم به آنها دسترسی دارند.
4-4-3 مرکز پلیس
مرکز و جایگاه پلیس نیز یکی دیگر از پایگاه های پشتیبانی مدیریت بحران لحاظ شده است. در مورد مکان یابی و مکان دقیق استقرار جایگاه پلیس و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران اطلاعات و ضوابط دقیقی وجود ندارد زیرا از لحاظ امنیتی و حفاظت اطلاعات ضوابط و معیار دقیقی بخصوص از لحاظ کمی برای استقرار نیروهای پلیس در دسترس نیست. اما باتوجه به
تحقیقات انجام شده می توان موارد زیر را برای مکان استقرار پلیس در نظر گرفت:
1-در شهرها بخصوص در شهرهای بزرگ و کلانشهرها با توجه به رفت وآمد زیاد وسایل نقلیه، پلیس در محل چهارراهها و اتوبانهای درون شهری که دارای ترافیک سنگین می باشد جهت برقراری نظم وامنیت حضور دارد ودارای کیوسک های مخصوص که معمولا به رنگ سبز و سفید یا آبی و سفید می باشد هستند.
2-پایگاه های کلانتری داخل شهر در شهرها و مناطق پرجمعیت بسته به منطقه بندی آن شهرها، هر منطقه باید دارای یک کلانتری مرکزی باشد و در شهرهای کوچک و کم جمعیت وجود یک کلانتری مرکز کفایت می‌کند. همچنین پلیس راهنمایی و رانندگی نیز در شهرهای بزرگ بصورت گشت در بزرگ راه ها و اتوبانهای داخل شهر و استقرار در چهارراههای پرترافیک و در شهرهای کوچکتر بیشتر در پایگاه های بین جاده ای استقرار می یابند.
3-در داخل محدوده قانونی شهر مثلا در شعاع بین 50-35کیلومتری در صورت وجود امکانات و نیروی لازم می‌توان یک کیوسک مجهز برای استقرار نیروی پلیس در نظر گرفت ودر صورت نبود امکانات هر دوساعت یکبار گشت سیار با ماشین پلیس امنیت منطقه را تامین می کند.
4-گشت کلانتری مرکز در شهرهای کوچک وکلانتری منطقه در شهرهای بزرگ بصورت شبانه روزی بصورت محسوس و نامحسوس باعث ایجاد امنیت در منطقه می باشد.
با توجه به نقشه 4-2 که پراکندگی مراکز پلیس را در شهر سمیرم نشان داده است، همچنین با توجه به شعاع دسترسی 1000 متر که برای آن در نظر گرفته شده است، مشاهده می شود که این مراکز به تعادل در سطح شهر پخش شده است و می تواند کل شهر را پوشش‌دهی کند.
4-5 آماده سازی لایه های اطلاعاتی
این مرحله پس از بررسی اطلاعات گردآوری شده، جهت آنالیزهای مورد نیاز آماده می‌شود.
بدین ترتیب باید مقیاس و سیستم تصویر لایه ها چنانچه با هم متفاوت است، یکسان شود، زیرا جهت انجام عملیات تجزیه و تحلیل در محیط GIS داده ها باید با یکدیگر هماهنگ باشند. بنابراین عملیات آماده سازی و ویرایش داده ها و تبدیل آنها به گونه‌ای که حاوی کلیه اطلاعات مورد نیاز برای کاربری مورد نظر بوده و ساختار مناسبی جهت انجام تحلیل ها داشته باشند ضروری است (امیری، 1386: 89).
4-6 وزن دهی به معیارها و زیر معیارها در مدل AHP
برخی از معیارهای این تحقیق کمی و کیفی هستند. بنابراین، بایستی از روشی استفاده کرد تا بتواند این دو دسته معیار را بر اساس قاعده ای خاص با هم مقایسه، وزن دهی و ترکیب کند. پس از بررسی روش های مختلف وزن دهی مانند روش رتبه ای، روش نسبتی، روش مقایسه دوتایی و روش تحلیل جایگزینی، روش مقایسه دوتایی به دلیل ساختار تئوری قوی، استفاده آسان و قابلیت زیاد آن به عنوان بهترین روش در وزن دهی در تحقیق حاضر انتخاب گردید، همچنین در کاربردهای عملی نشان داده شده است که روش مقایسه دوتایی از مؤثرترین تکینک ها در تصمیم گیری مکانی در تحقیقات با بهره گرفتن از ابزارها در محیط GIS است (Malczewski,1999:392).
این مرحله از عملیات شامل وزن دهی به هر یک از معیارها و زیرمعیارهای مؤثر در مکان یابی پایگاه های پشتیبانی مدیریت بحران می باشد. وزن هر فاکتور نشان دهنده ی میزان اهمیت و ارزش آن نسبت به دیگر فاکتورها در عملیات میدانی مکان یابی است. بنابراین انتخاب صحیح و آگاهانه وزن ها به تعیین مکان بهینه پایگاه ها کمک خواهد کرد ( امیری، 1386: 109). بر این مبنا جداول ماتریسی از معیارها و زیرمعیارها تهیه و این جداول توسط تعدادی از کارشناسان خبره بخش مدیریت بحران و شهرداری سمیرم بر اساس جدول نه درجه ای ساعتی تکمیل شد. از میان امتیازات ارائه شده توسط کارشناسان، نظر نهایی از طریق محاسبه میانگین بین امتیازات مختلف به دست آمده و وارد مرحله بعدی برای محاسبه گردید. در مرحله بعد با تشکیل سلسله مراتبی از پارامترها در نرم افزار Expert choice و ورود امتیازات، وزن های نهایی توسط سیستم محاسبه شد.
به دلیل انجام مقایسات زوجی در تشکیل ماتریس ها و کنار گذاشتن سایر پارامترها در هنگام مقایسه دو پارامتر، احتمال بروز ناسازگاری وجود دارد، به همین دلیل نیز مقدار آستانه ای توسط تصمیم گیرنده برای آن تعیین می شود. ساعتی عدد 1/0 را به عنوان حداقل ناسازگاری قابل قبول ارائه می دهد. در این محاسبات نیز در شرایطی که شاخص ناسازگاری برای هر ماتریس، بیش از 1/0 به دست آمده بود، در قضاوت ها تجدید نظر شده و مجددا عملیات فوق تکرار شد(مهدی پور، مسگری، 1386: 9).وزن های نهایی به دست آمده برای هر یک از معیارها و فاکتورها در ادامه آمده است.