• آیا زیرساخت­ها و امکانات موجود در شهر متناسب با نیازهای گردشگران است و می ­تواند موجبات ارتقاء این صنعت را در کرمانشاه فراهم آورد؟

1-7.فرضیه ­های پژوهش

• به نظر می­رسد در شهر کرمانشاه علی رقم وجود پتانسیل­های فراوان گردشگری، استفاده بهینه­ای جهت ارتقای صنعت گردشگری صورت نگرفته است.

• به نظر می­رسد زیرساخت­ها و امکانات موجود در شهر با استانداردهای مطلوب و مناسب جهت جذب هرچه بیشتر گردشگر فاصله دارد.

1-8. فرایند پژوهش(روش ونوع)
نوع تحقیق از نظر هدف کاربردی و روش تحقیق در این پژوهش ترکیبی از روش توصیفی و تحلیلی است. در این پژوهش برای گردآوری داده ­های مورد نیاز جهت دستیابی به اهداف آن از مطالعات پیمایشی و کتابخانه ای جهت تدوین مبانی نظری از کتابها، مقالات، مجلات، فصلنامه ها، روزنامه و نقشه­ها استفاده شده است، و نیز اقدام به شناسایی و دسته بندی نقاط ضعف، قوت، فرصت­ها و تهدیدهای گردشگری در مدل SWOT در شهر کرمانشاه شده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

1-9. قلمرومکانی پژوهش
شهر کرمانشاه دارای مساحتی معادل96476666 متر مربع است که جمعیتی برابر 794863 نفر (در سال 1385) در خود جای داده است.
شهر کرمانشاه از لحاظ تقسیمات سیاسی مرکز استان کرمانشاه است و از شمال به کوههای پرآو و طاقبستان از جنوب به ارتفاعات کوه سفید و از شرق به دشت کرمانشاه محدود می­گردد. همچنین از لحاظ موقعیت استقرار در ناهمواری های پایکوهی قرار گرفته است و از لحاظ آب­و­هوا دارای اقلیم معتدل کوهستانی است. محدوده مورد مطالعه در موقعیت 34 درجه و 19 دقیقه عرض شمالی از استوا و47 درجه و 7 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ و ارتفاع 1322 متری از سطح دریا قرار گرفته است.
1-10. شیوه و ابزار گردآوری داده ­ها و اطلاعات
در این پژوهش برای جمع­آوری اطلاعات و همچنین تجزیه و تحلیل آنها روش­های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته که شامل روش­های اسنادی و پیمایشی است. ابتدا با بهره گرفتن از روش اسنادی، کتابها، مقالات، پایان نامه­ ها و طرح­ها مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند و از آنها فیش­برداری شد، که عموماً در مباحث نظری تحقیق و شناخت وضع موجود منطقه مورد استفاده قرار گرفت، همچنین با مطالعات میدانی در سطح شهر پتانسیل­ها و کمبودها در امر گردشگری در شهر کرمانشاه برشمرده شد، سپس اقدام به شناسایی و دسته­بندی نقاط ضعف، قوت، فرصت­ها و تهدیدهای گردشگری در مدل SWOT در شهر کرمانشاه شده است.
1-11. روش تجزیه و تحلیل داده ­ها
روش مورد استفاده در پژوهش حاضر شناسایی و دسته بندی نقاط ضعف، قوت، فرصت­ها و تهدیدهای گردشگری در مدل SWOT در شهر کرمانشاه است.
تجزیه و تحلیل SWOT تحلیلی منظم برای شناسايي اين عوامل و تدوين برنامه بلند مدت كه بهترين تطابق بين آنها را ايجاد نمايد ارايه مي دهد. از اين ديد گاه اين الگو يك برنامه ريزي بلند مدت است كه قوت ها و فرصت ها را به حداكثر و ضعف ها و تهديدات را به حداقل ممكن می­رساند. مدل SWOT براي كليه سيستم ها، سازمانها اعم از دولتي، خصوصي در شرايط رقابتي و غير رقابتي براي كليه سطوح ملي صنعت، سازمان، براي پيشنهاد راهكارهاي بقا و تعامل با عوامل محيطي و در نهايت براي تهيه برنامه هاي بلند مدت كاربرد جدي دارد.
نمودار شماره(1-1) : تجزیه و تحلیل مدل swot
(مأخذ: خوشزاد،7:1386)
1-12. شرح واژه ­ها و اصطلاحات پژوهش
گردشگری: لغت توریسم از کلمه تور(Tour) به معنای گشتن اخذ شده که ریشه در لغت لاتینTours به معنی دور زدن، رفت و برگشت بین مبدأ و مقصد و چرخش دارد که از یونان به اسپانیا، فرانسه و در نهایت انگلیس راه یافته است(واحدپور و جعفری،86:1390).
گردشگری شهری: محل و هر چه که یک محل را تعریف می کند موضوعی اجتماعی است. گردشگری شهری نیز با نظریه ها و فعالیت های مربوط به محل، پیوندی نزدیک دارد. حفظ میراث­شهری، نظیر طرح های ساخت و بازسازی آب کنارها در شهر ها متاٴثر از روابط قدرت درون و بیرون یک جامعه است.
گذشته و آثار تاریخی شهر به شاهکارهای هنری تبدیل می شوند، زیرا همه فراموش می­ کنند که چه رابطه­ای میان وضعیت فعلی و قبلی شهر وجود دارد. محیط های شهری در سراسر جهان برای سالیان متمادی در زمرۀ بیشترین جاذبه ها برای همه اهداف گردشگری بوده است.
نخستین شرط موفقیت هر شهر در توسعه گردشگری شهری، وجود زیر ساخت های مناسب شهری و مدیریت عاقلانه و مدبرانه در عرصه های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و مانند این­ها است. دومین شرط برای تضمین موفقیت سیاست توسعه گردشگری شهری، تنسیق و آمایش جاذبه های شهر و ایجاد تسهیلات و امکاناتی است که دسترسی به جاذبه ها را بیش از پیش آسان سازد(تقوایی و همکاران،31:1391).
گردشگری پایدار: امروزه گردشگری یکی از مقوله های مهم در اقتصاد جهانی است و جایگاه ویژه ای دارد. گردشگری با تعدادی از رشته ها مانند جامعه شناسی، علوم اجتماعی، اقتصاد، جغرافیا، مدیریت و روانشناسی ارتباط مستقیم دارد. کوچکترین برنامه ریزی ها در مورد کم اهمیت­ترین مسائل تنها در صورت علمی بودن روش ها موفق خواهد بود.
آنچه طرفداران میراث فرهنگی و طبیعی در مقابل طرفداران گردشگری مطرح می­ کنند، ارزش والای میراث هر کشوری اعم از طبیعی و فرهنگی است که با ورود گردشگران دچار آسیب می­ شود. دیدگاه جدید جهان بر پایه حفظ میراث طبیعی و فرهنگی همراه با گردشگری برنامه ریزی شده و استفادۀ پایدار از پدیده هاست.
این جاذبه­ها باید به گونه ­ای حفظ شوند که برای نسل­های بعدی نیز قابل استفاده باشند. گردشگری پایدار برای حقوق دیگران، به خصوص آیندگان، در جهت بهره مندی مادی و معنوی از این نعمت­های خدادادی احترام بسیاری قائل است. توریسم پایدار به محصول خود که همان مقصد گردشگری است، آسیبی نمی­رساند و نسبت به این محصول علاقه، غرور و گاه تعصب دارد(حاج علیلو و نکویی صدر،176:1390).
مدیریت گردشگری: مدیریت گردشگری محور فعالیت خود را توجه به اصول اخلاقی انسانی، اجتماعی- فرهنگی، حفاظت از میراث تاریخی(طبیعی و انسانی) قرار داده وما از آن به نام مدیریت خوب گردشگری نام می­بریم، که سرآغازی برای پایداری سیستم گردشگری است( واحدپور و جعفری،87:1390).
مدیریت مشارکتی: مديريت مشاركتي به مفهوم توانمندسازي كاركنان و شاغلان سازمان ها، به منظور مداخله در فرآيند تصميم گيري است. مديريت مشاركتي عبارت است از نظامي كه طي آن، بازتاب ارز ­ش­هايي، در فرآيند برنامه ريزي، اجرا و ارزيابي عينيت مي­يابد كه اين ارزش­ها عبارتند از: امكان بيان ديدگاه هاي شهروندان درباره اقدامات مديريت، پيمان همكاري بين مردم و تصميم­گيران، درنظرگرفتن منافع و نيازهاي مشاركت كنندگان، ايجاد تسهيلات براي مشاركت كردن مشاركت جويان، درگيركردن مشاركت جويان در تعريف راه و رسم مشاركت، فراهم كردن اطلاعات مورد نياز مشاركت جويان براي مشاركت و تعيين چگونگي اثرگذاري درون داده­هاي مشاركت جويان در تصميم ها(صادقی و رهنما، 1392: 172-171).
رویکرد سیستمی در گردشگری: اين رويكرد گردشگري را به عنوان مجموعه اي از عناصر و بخش­هاي مرتبط با هم مي داند كه به عنوان يك كل واحد در جهت تحقق اهدافي خاص حركت مي­كند(ابراهیم زاده و آقاسی زاده،111:1388).
تحلیل SWOT: SWOT سرواژۀ عبارات قوتها(Strenghths)، ضعفها(Weaknesses) ، فرصتها (Opportunities) و تهدیدات (Threats) است. گام اول در مراحل برنامه ریزی استراتژیک تعیین رسالت، اهداف و ماموریتهای سازمان است و پس از آن می‌توان از طریق تحلیل SWOT که یکی از ابزارهای تدوین استراتژی است، برای سازمان استراتژی طراحی کرد که متناسب با محیط آن باشد. با بهره گرفتن از این تحلیل این امکان حاصل می‌شود که اولاً به تجزیه تحلیل محیط‌های داخلی و خارجی پرداخته و ثانیاً تصمیمات استراتژیکی اتخاذ نمود که قوتهای سازمان را با فرصتهای محیطی متوازن سازد.
فصل دوم: مباني نظري
2-1. اصطلاحات و واژه ­ها
معمولاً تعاریفی که در مورد گردشگری ارائه می­ شود به دو بعد عرضه و تقاضای گردشگری توجه می­ کنند. تعاریفی که به بعد عرضه توجه دارند به محصولات و خدمات ارائه شده به گردشگری متمرکز است و تعاریفی که به بعد تقاضا توجه دارند به رفتار گردشگران و آنچه که آنان نیاز دارند تمرکز می­ کند(کردی،10:1381).
توریست: توریست یا گردشگر کسی است که به قصد تفریح و تفرج، تجارت و دیدار خویشاوندان به طور موقت و نه دائم در زمانی بیش از یک روز و کمتر از یک سال به مکانی خارج از قلمرو زندگی و کاری خود سفر می­ کند(کوپر و همکاران،28:2000). امّا امروزه آنچه اهمیت فراوان دارد این است که گردشگری تنها به معنای تعطیلات نیست و مقصود از آن آرامش اعصاب و تفریح و نفی کامل دنیای کار نیست، بلکه شکل مثبتی از گذران وقت آزاد است به شکل لذت بردن از جاذبه­های طبیعی و زمینی که بر روی آن زندگی می­کنیم. گردشگری به معنای کسب دانش نیز هست و امروزه توریست جوامع پیشرفته به دنبال بوم­شناسی، زمین­ شناسی، علم، فرهنگ، تاریخ و اصالت است(نکویی صدر،35:1384). لازم به ذکر است که اگر هدف فرد بازدید کننده یا مسافر کسب درآمد از طریق اشتغال در مقصد باشد، آن فرد گردشگر محسوب نمی­گردد(Burton،2000:1).
توریسم: لغت توریسم از کلمۀ تور به معنای گشتن اخذ شده که ریشه در زبان لاتین دارد. در فرهنگ لغت معنای مدرن توریسم، مسافرت به منظور سرگرمی با مقاصد مختلف ذکر شده است.
در کشورهای توسعه یافته واژۀ توریسم(گردشگری) از قرن نوزدهم و به ویژه از اوایل قرن بیستم، با گسترش وسایل حمل و نقل، به گردشگری انبوه تغییر شکل وماهیت داد. واژۀ توریسم به معنای ایدۀ مسافرت کردن، جابجایی و حرکت به سوی اهداف مختلف است که احساس گردش و حرکت مداری گردشگر را می­رساند، چون به جایی بازمی­گردد که از آنجا حرکت کرده است. گردشگری عبارتست از صنعتی شکوفا که قادر به اشتغال­زایی است، اقتصادهای محلی را باروری می­سازد، و سطح زندگانی را بارور می­سازد(حاج علیلو و نکویی صدر،18:1390).
گردشگری شهری: در اولین کارگروه گردشگری در اروپا در سال 1990 گردشگری شهری چنین تعریف شد:” گردشگری شهری مجموعه ­ای از منابع و فعالیت­هایی است که در شهرها یا شهرک قرار دارند و به بازدید کنندگان سایر نواحی خدمات عرضه می­ کنند". به عبارت دیگر گردشگری شهری به مجموعه فعالیت­های توسعه یافته در مراکز شهری که دارای زیر ساخت­های مناسب گردشگری و عناصر طبیعی، تاریخی و فرهنگی هستند و به صورت یک قطب جاذب از طریق عرضه محصولات ومصرف تولیدات و خدمات برای جذب گردشگرها عمل می­ کنند تعریف شده است…
به عبارت دیگر” گردشگری شهری، عملکرد متقابل گردشگر- میزبان و تولید فضای گردشگری در رابطه با سفر به مناطق شهری با انگیزه­ های متفاوت و بازدید از جاذبه­ها و استفاده از تسهیلات و خدمات مربوط به گردشگری است که آثار متفاوتی را بر فضا و اقتصاد شهری بر جای می­نهد"(شاهی، 1388: 55-56).
گردشگری پایدار: گردشگري پايدار به معناي گردشگري است كه توسعه و بقا يافته در يك حوزه (جامعه ومحيط) و در همان روش و مقياس در يك دوره نامحدود باقي مي­ماند و باعث ايجاد مخاطرات و تنزل و ممانعت از توسعه براي محيطي كه در آن رشد كرده نمي­شود و فرصت انجام مناسب ديگر فعاليت ها و فرآيندها را محدود نمي كند.
به دنبال اين نوع رويكرد نگرش سيستمي به عنوان يك ابزار مورد استفاده قرار گرفته كه با بهره گرفتن از آن سعي بر شناسايي موارد تأثير گذار بر گردشگري و ارتباط آنها با يكديگر می­ شود(همه کسی،4:1385).
2-2. تاریخچه گردشگری در جهان و ایران
از گذشته‌های دور مردم به منظور خرید، گشت و گذار، بازدید از اماکن تاریخی و شهرهای بزرگ، با ابتدایی‌ترین وسایل به سفر می‌رفتند. آنان اغلب در قالب کاروان و بطور دسته‌جمعی سفر می‌کردند. بسیاری از این کاروان‌ها راهنمایانی نیز داشتند.  سفرهای فردی نادر و خطرناک بود. شاید بتوان سومریان را اولین قومی دانست که اقدام به سفرهای تجاری می‌کردند. در مصرحدود پنج هزار سال پیش سفرهای دریایی آغاز شد. پس از اختراع چرخ، چرخ و ارابه‌های چرخدار را از هر راهی نمی‌توانستند عبور دهند. به همین منظور راه‌ها ساخته شدند. اورها، بابلیان، مصریان، ایرانیان و یونانیان در این زمینه پیشگام بودند. آتن از نیمه دوم قرن پنجم پیش از میلاد به شهری با جاذبه‌های فراوان برای گردشگری تبدیل شده بود. اما امپراطوری روم با ثروت و امکاناتی که برای مردمانش فراهم کرده بود و جاده‌ها و جاذبه‌های گردشگری و امکانات اقامت مسافران، جزء اولین کشورهایی بود که نوعی از گردشگری را پایه‌گذاری کرد که به سبک و سیاق گردشگری امروزی نزدیک است. رومی‌ها برای دیدن بناهای تاریخی مانند معابد مشهور در مدیترانه به ویژه اهرام و آثار تاریخی مصر سفر می‌کردند. یونان و آسیای صغیر محل بازی‌های المپیک، آب گرم‌های طبی، استراحتگاه‌های ساحلی، تماشاخانه‌ها، جشن‌ها و رقابت‌های پهلوانی از جاذبه‌های گردشگری آن دوران به شمار می‌آید (الوانی، 1385: 19).
در قرن‌های چهارم و پنجم میلادی با سقوط امپراطوری روم، امنیت سفرهای تفریحی و گردشگری در اروپا دچار بحران شد و از فروپاشی این امپراطوری (یعنی آغاز قرن وسطی) تا دورۀ رنسانس (تا قرن 14 م) سفر در اروپا با خطرات بسیار همراه بود. مهم‌ترین حادثه قرون وسطی در اروپا را می‌توان جنگ‌های صلیبی دانست. در پایان قرون وسطی، بسیاری از زائران به زیارتگاه‌هایی مانند Canterbury در انگلستان و سنت جیمز در Composteia سفر می‌کردند. عده‌ای اندک شمار نیز به سفرهای طولانی، پرهزینه و اغلب خطرناکی چون سرزمین مقدس می‌رفتند(الوانی، 1385: 27). یکی از عواملی که سفر را در دنیای باستان توسعه داد تجارت کالا علی‌الخصوص ابریشم و ادویه‌جات بود که از شرق به غرب حمل می‌شد و برای این منظور جاده ابریشم احداث شد که تا قرن‌ها محل عبور تجار، مسافران و نمایندگان حکومت‌ها در زمان‌های قدیم بود. این راه که باید آن را مهم‌ترین شاهراه بازرگانی دنیای قدیم دانست، از دروازه یشم در دیوار چین آغاز می‌شد و از دو طریق تورفان (راه شمال) و ختن (راه جنوبی) به کاشغر می‌رسید و پس از عبور از فلات ایران و گذشتن از بین‌النهرین، به سوریه و سپس به  بندر انطاکیه در کنار دریای مدیترانه می‌پیوست (الوانی،4:1385)مارکوپولو Marco Polo جهانگردی که در قرن سیزدهم از ایتالیا به چین سفر کرد، بیشتر مسیر خود را از این طریق طی نمود او از کشورهایی مثل ایران، هند و چین عبور نمود. وی نخستین سیاحتگر غربی بود که با سفرنامه‌اش، تعداد بسیار زیادی از مردم را به جهانگردی علاقمند ساخت.
تور بزرگ مسافرتی اروپا که تا سه سال هم طول می‌کشید توسط دیپلمات‌ها، بازرگانان و دانش‌پژوهانی که به سراسر اروپا – به ویژه شهرهای فرانسه و ایتالیا – سفر می‌کردند، پدید آمد. کاروان‌های مسافرتی دوره الیزابت پس از چندی «گراندتور» نامیده شد. این کاروان‌ها کار خود را در نیمه قرن هفدهم شروع کردند و تا نیمه قرن نوزدهم کماکان رواج داشتند (همایون، 1384، 63).