۳-۱۰- فرضیات تحقیق
۳-۱۰-۱- فرضیه اصلی
بین اخلاق ترافیک شهروندی و میزان تخلفات رانندگی رابطه معناداری وجود دارد.
۳-۱۰-۲- فرضیات فرعی
۳-۱۰-۲-۱- بعد اجتماعی
بین تعهدات اجتماعی افراد و میزان تخلفات رانندگی رابطه وجود دارد.
بین شرایط آنومی اجتماعی و میزان تخلفات رانندگی رابطه وجود دارد.
بین سرمایه اجتماعی و میزان تخلفات رانندگی رابطه وجود دارد.
۳-۱۰-۲-۲- بعد فرهنگی
بین تحصیلات فردی و میزان تخلفات رانندگی رابطه وجود دارد.
بین اطلاعات رسانه ای افراد و میزان تخلفات رانندگی رابطه وجود دارد.
بین الگوپذیری افراد و میزان تخلفات رانندگی رابطه وجود دارد.
۳-۱۱- تعاریف نظری مفاهیم
۳-۱۱-۱- تخلفات رانندگی
تخلفات رانندگی عبارت است از عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی توسط رانندگان وسایل نقلیه در سطح شهر بر مبنای تخلفات ثبت شده آنها.
۳-۱۱-۲- اخلاق ترافیک شهروندان
اخلاق ترافیک شهروندان، تعهدات و کنش های فرد است که در قالب رعایت و احترام به قوانین راهنمایی و رانندگی وضع شده در شهر نماد بیرونی پیدا می کند. دو بعد اصلی اخلاق ترافیک شهروندی در قلمرو فرهنگی و اجتماعی تعریف می شود. در قلمرو فرهنگی اخلاق ترافیک شهروندان، زمینه های الگوپذیری، اطلاعات رسانه ای و دانش عمومی و در قلمرو اجتماعی آن، تعهد اجتماعی، سرمایه اجتماعی و آنومی اجتماعی به عنوان عناصر اصلی مورد توجه می باشد.
۳-۱۱-۳- بعد اجتماعی اخلاق
بعد اجتماعی اخلاق، عبارت است از احساس تکلیف و مسئولیت بر مبنای فرمان های اخلاقی در مقابل دیگران.(چلپی؛۱۳۸۵) همچنین بعد اجتماعی اخلاق به عمل کنشگر در قبال دیگران و جمع جهت می دهد.(چلپی؛۱۳۸۵) در این تحقیق، شاخص های آنومی اجتماعی، سرمایه اجتماعی و تعهد اجتماعی به عنوان شاخص های بعد اجتماعی در بروز تخلفات رانندگی در نظر گرفته شده است. هر یک از این شاخص های مطرح شده، بنا بر نظریه های جامعه شناسی، توسط متغیرهای معینی قابل سنجش می باشند.
۳-۱۱-۴-آنومی اجتماعی
آنومی یا بی هنجاری در آثار دورکیم مفهومی است که موقعیت ها و وضعیت های بی سامان و نامنظم اجتماعی را بیان می کند. این اصطلاح همواره با دو ویژگی همراه می باشد:
۱- تغییرات ناگهانی منتج از بحران غیرطبیعی یا جابه جایی سریع قدرت و ثروت؛ و
۲- وضعیت های مزمن و کهنه ناشی از پس افتادگی و باقی ماندن در قالب های فرسوده و کهنه.
مفهوم واژه آنومی از نظر دورکیم، براین اصل استوار است که روابط اجتماعی فقط زمانی کارکرد دارد که آرزوها، امیدها و اشتیاق های انسانی به وسیله موانع اجتماعی متوفق نشوند. به نظر دورکیم زمانی که تحول نیازها و خواسته ها با وسایل و امکانات تطبیق نمی کنند جامعه دچار آنومی می شود. در این شرایط درک نظام اجتماعی، قوانین مشترک و فهم این قوانین از سوی فرد با مشکل برخورد می کند. در نتیجه وضعیت پریشان رخ می دهد. در چنین اوضاعی تمایل به سوی عدم هماهنگی و فاصله اجتماعی مرتباً بارزتر می شود و به طور کلی محورها و اساس قوانینی که مکانیسم اصلی برای نظم روابط میان عناصر سیستم اجتماعی است، شکسته می شود. چنین وضعیتی را دورکیم با کلماتی نظیر آنومی، بی هنجاری و بی سامانی بیان می کند.(توسلی؛ ۱۳۸۲)

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

از دیدگاه مرتون آنومی شرایطی است که بین اهداف نهادینه شده افراد و ابزار نیل به آن اهداف هماهنگی و توازن وجود نداشته باشد. در این زمان افراد به انجام اعمال کجروی اجتماعی که در این جا همان زیر پا گذاشتن قواعد راهنمایی و رانندگی می باشد، اقدام می نمایند.
به عبارت دیگر، آنومی اجتماعی، به شرایط اجتماعی ای اطلاق می شود که درآن هنجارهای تعمیم یافته و مورد پذیرش جامعه تضعیف یا ناکار آمد شده باشند.(ریتز؛۱۳۸۳) در این تحقیق برای سنجش این شاخص، سه متغیر عدم احساس امنیت اجتماعی، ناکارآمدی قوانین و عدم احساس عدالت اجتماعی مطرح گردید.
۳-۱۱-۴-۱- احساس امنیت اجتماعی
امنیت از واژه “امن” عربی و به معنای خوف نداشتن، در امان بودن، راحتی، آسودگی است. در فرهنگ معین نیز به معنای ایمن شدن، در امان بودن و بی بیمی آمده است. همچنین فرهنگهای فارسی امنیت به معنای در آزادی، آرامش، فقدان ترس و عدم هجوم دیگران، آمده است.
در فرهنگ علوم رفتاری نیز دو معنا از این واژه ارائه شده است: ۱- حالتی که در آن احتیاجات و خواسته های شخصی انجام گیرد و ۲- احساس ارزش شخصی و اطمینان خاطر، اعتماد به نفس و پذیرش از طرف گروه.(محمودی جانگی؛۱۳۸۶)
مصونیت از تعرض و تصرف اجباری بدون رضایت و در مورد افراد به نبود هراس و بیم نسبت به حقوق و آزادیهای مشروع و به مخاطره نیفتادن این حقوق و آزادی ها را امنیت می نامند.(صفری شالی؛۱۳۸۸) همچنین امنیت به مصون بودن از تهدید و خطر مرگ، بیماری، فقر و حوادث غیرمترقبه و در کل هر عاملی که آرامش انسان را از بین ببرد نیز تعبیر شده است.(سروستانی، ۱۳۸۶)
نگاهی اجمالی به تعاریف فوق و ده ها تعریف دیگر که از امنیت ارائه شده است، بیانگر این امر می باشد که امنیت مفهومی است چندلایه و چندسطحی که به سادگی نمی توان به تعریفی یکدست از آن دست یافت. البته این تنوع تعاریف و پیچیدگی در سطوح تحلیلی آن به معنای پراکندگی و نداشتن قدر مشترک نیست.(صفری شالی؛۱۳۸۸)
در مجموع می توان با الهام از نظریه سلسه مراتب نیازهای مازلو احساس امنیت را به عنوان یکی از نیازمندی های اصلی انسان دانست که با دیگر نیازمندی های اولیه او مانند خوراک، مسکن وغیره ارتباط مستقیمی دارد. اما وجود احساس امنیت مثل رفع سایر نیازمندهایی اولیه در کوتاه زمان ایجاد نمی گردد، بلکه در طول دوران حیات و به تدریج ایجاد می شود.
امروزه با شکل گرفتن نهادهای جدید امنیتی توسط دولت ها می توان یاد آور شد که امنیت، به هر صورت تا حد زیادی توسط دولت ها برقرار می شود. در واقع وظیفه اصلی هر دولتی، شاید، تأمین امنیت باشد. بدین ترتیب امنیت بستری برای فعالیت های دولت و نیز افراد جامعه است. بدون وجود امنیت هیچ برنامه ای در جامعه قابل اجرا نیست. شکوفایی اقتصادی، سرمایه گذاری، برنامه ریزی و هر فعالیت اجتماعی دیگر به حداقل زمینه مطمئن و آرام نیاز دارد که همان امنیت است. بدین ترتیب امنیت عملاً در زمره اهداف و ارزش های اصولی و لازمه هر جامعه ای قرار می گیرد. پس می توان گفت که امنیت علاوه بر اینکه یک نیاز برای انسان ها است، عامل بسیار مهمی در پیشرفت و توسعه هر کشوری است. زمینه های مختلف توسعه، اقتصادی، فرهنگی و غیره مستلزم وجود احساس امنیت در ابعاد مختلف فردی، اجتماعی و ملی است. بدین ترتیب در زیر به بررسی سطوح یاد شده از امنیت پرداخته می شود.
امنیت فردی
امنیت فردی در شبکه روابط و تناقضات بین امنیت شخصی و امنیت دولت ارتباط پیدا می کند. دولت منشأ اصلی تهدید و نیز امنیت افراد است. افراد علت اصلی و نیز سرمنشاء برخی محدودیت ها برای فعالیت های دولت به منظور تامین امنیت هستند. لذا با توجه به اینکه افراد منبع اولیه ناامنی یکدیگر هستند. مسئله امنیت فردی ابعاد گسترده تر اجتماعی و سیاسی پیدا می کند.(بوزان؛۱۳۷۸)
بدین ترتیب بوزان تهدیداتی که امنیت افراد را به خطر می اندازند به سه نوع تقسیم می کند:
۱- تهدیدات فیزیکی یا جسمی: درد، صدمه، مرگ؛
تهدیدات اقتصادی: تصرف یا تخریب اموال، عدم دسترسی به کار یا منابع؛ و
تهدید نسبت به حقوق و موقعیت: زندانی شدن، از دست دادن آزادی های مدنی، تنزل رتبه و غیره.
ایشان این تهدیدات را وابسته به هم می داند و وجود یکی را با وجود احتمالی دیگری همراه می داند. اما به نظر وی این تهدیدات گرچه ظاهراً امری فردی هستند اما وجود آنها در جامعه می تواند زمینه ناامنی اجتماعی را بوجود می آورد. بدین ترتیب منظور از احساس امنیت فردی به تعبیر آنتونی گیدنز جامعه شناس معاصر امنیت هستی شناختی یا وجودی می باشد. مفهوم و معنی امنیت هستی شناختی این است که هر فردی نیاز به اطمینان از تداوم هویت خود و ثبات و دوام محیط های اجتماعی و مادی اطراف خود دارد. در این تحقیق، امنیت روانی، فیزیکی و اقتصادی افراد در نظر گرفته می شود.
۳-۱۱-۴-۲- ناکارآمدی قوانین
در برخی مواقع قوانین وضع شده، با گذشت زمان کارایی خود را از دست می دهند و یا حتی در برخی مواقع ممکن است به دلیل تغییر شرایط اجتماعی، فرهنگی، جغرافیایی و بسیاری موارد دیگر، اثر معکوس داشته باشند. در این شرایط این قوانین به نوعی موجب تشدید شرایط آنومی اجتماعی می گردند. بنابراین همواره باید در نظر داشت که قوانین و دستورالعمل های صادره در هر حوزه ای با توجه به شرایط موجود، نیاز به بازنگری دارند. در مورد قوانین راهنمایی و رانندگی مورد نظر در این تحقیق نیز، می توان این شاخص را در نظر گرفت. گسترش شهرها، ازدیاد جمعیت و افزایش تعداد وسایل نقلیه را به ایجاد نظم و انضباط در حوزه شهری و بالاخص در مسئله تراکم ترافیک در همه شهرها پاسخگو نمی باشد دنبال دارد. بنابراین باید در نظر داشت که یک قانون ثابت برای ایجاد نظم و انضباط در حوزه شهری و بالاخص در مسئله تراکم ترافیک در همه شهرها پاسخگو نمی باشد.
۳-۱۱-۴-۳- عدالت اجتماعی
عدالت از واژه عدل به معنای برابری، مساوات گرفته شده است. برخی از صاحبنظران، عدالت اجتماعی را به معنای کاهش نابرابری های موجود در زمینه قدرت سیاسی، پایگاه اجتماعی و برخورداری از منابع اقتصادی عنوان می نمایند. همچنین گروهی دیگر آن را توزیع قابل دفاع سودها یا پاداش ها در جامعه می دانند. با این وجود، هیچ کس نسبت به اصالت و حقانیت عدالت اجتماعی تردیدی ندارد و دستیابی به آن، یکی از اساسی ترین اصول نظا مهای اجتماعی است. بدون تحقق عدالت اجتماعی، حفظ وحدت ملی و مشروعیت نظام سیاسی امکان پذیر نیست. محققان حوزه های مختلف، عدالت را بدون توجه به تفاوت ها و مشارکت های مردمی امکان پذیر نمی داند.(صالحی؛ ۱۳۸۷)
۳-۱۱-۵- سرمایه اجتماعی
مجموعه هنجارهای موجود در سیستم های اجتماعی است که موجب ارتقای سطح همکاری اعضای آن جامعه گردیده و موجب پایین آمدن سطح هزینه های تبادلات و ارتباطات می گردد.(کلمن؛ ۱۳۸۶) به طور خلاصه، سرمایه اجتماعی میزان روابط و تعاملات افراد را در گروه های مختلف براساس هنجارهای رسمی هر گروه، بررسی می کند. بنابر نظریه جامعه شناس ایتالیایی، روبرت پاتنام، متغیرهایی چون آگاهی اجتماعی، مشارکت اجتماعی و اعتماد اجتماعی برای سنجش این شاخص مطرح می گردند. به طور کلی برای سنجش سرمایه اجتماعی پاتنام از سه مولفه اساسی آگاهی، اعتماد و مشارکت استفاده کرده است.(فکویاما؛ ۱۳۸۷)
۳-۱۱-۵-۱- آگاهی