سال

 

ضریب جینی

 

 

 

۱۳۵۶

 

۵۱۴/۰

 

۱۳۷۳

 

۴۲۴/۰

 

 

 

۱۳۵۷

 

۵۱۳/۰

 

۱۳۷۴

 

۴۲۷/۰

 

 

 

۱۳۵۸

 

۵۱۲/۰

 

۱۳۷۸

 

۴۲/۰

 

 

 

۱۳۶۷

 

۴۳۸/۰

 

۱۳۷۹

 

۴۳/۰

 

 

 

۱۳۶۸

 

۴۳۷/۰

 

۱۳۸۰

 

۴۲۵/۰

 

 

 

۱۳۷۲

 

۴۲۵/۰

 

۱۳۸۱

 

۴۲/۰

 

 

 

مقایسه سهم دهک های مختلف از کل هزینه ها در برنامه سوم توسعه، نشان می دهد که در طول این برنامه (که درآمد نفت روند کاهشی نداشته است) فاصله طبقاتی افزایش یافته است. در فاصله سال های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۲ سهم ۴۰% فقیرترین مردم درجامعۀ شهری از هزینه کل، از ۰۹/۱۳ درصد به ۱/۱۲ درصد کاهش یافته است.^[۲۴۶] کاهش سهم طبقات پایین در شرایطی صورت گرفته که درآمد نفت از ۴/۴۴۱۷۰ میلیارد ریال در سال ۱۳۷۸ به ۵/۵۹۴۴۸ میلیارد ریال در سال ۱۳۷۹ افزایش یافته و تا سال ۱۳۸۲ این روند ادامه داشته است بطوری که در این سال ها درآمد نفت کاهش نیافته و در سال ۱۳۸۲ به ۹/۱۲۸۱۵۳ میلیارد ریال رسیده است.^[۲۴۷]
بنابراین افزایش درآمد نفت نه تنها نابرابری میان طبقات اجتماعی را از بین نبرده بلکه به تشدید آن دامن زده است البته در دوره های کاهش درآمد نفت نیز نابرابری ها (اگرچه با شدت کمتر) ادامه داشته است، به عنوان مثال در سال ۱۳۷۷ که درآمد نفت نسبت به سال های قبل از آن به شدت کاهش یافته ، باز هم نابرابری استمرار یافته است. براساس گزارش توسعه انسانی سازمان ملل در سال ۱۹۹۸ (۱۳۷۷) ۱۰% فقیرترین مردم ایران فقط ۲% از درآمد یا مصرف را به خود اختصاص داده بودند، این رقم برای ۲۰% فقیرترین مردم، ۱/۵ و برای ۲۰% ثروتمندترین
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

دومین بعد اثرگذاری نفت و درآمدهای آن بر نابرابری، تشدید نابرابری میان سطح زندگی ش معنای افزایش قدرت خرید شهرنشینان و کاهش قدرت خرید ساکنان روستاها می باشد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سایه طرح های محرومیت زدایی و فعالیتهای عمرانی جهاد سازندگی در روستاها این فاصله تا پرداخت مالیات، خدمات عمومی مورد نیاز خود را از دولت مطالبه می کنند اما در اقتصاد نفتی درآمدهای نفت یا به عبارت بهتر رانت نفت مستقیماً به دولت تحویل داده می شود و دولت اختصاص اعتبارات به مناطق مختلف را نوعی هبه می داند. ممکن است تصور شود محرومیت برخی استانها ناشی از شرایط جغرافیایی و فقدان منابع در این استان هاست و درصورت نبود نفت، وضع آنها بدتر خواهد بود. در پاسخ باید گفت برحسب اتفاق تعدادی از استانهای محروم بیشترین میزان منابع را دارند به عنوان مثال خوزستان علاوه بر هرنشینان و روستانشینان است. چنانکه قبلاً اشاره شد، نفت عامل پیدایش پدیدۀ نامطلوبی به نام بیماری هلندی است. در نتیجۀ بروز این پدیده بخش های مولد اقتصادی ازجمله کشاورزی، دچار رکود گردیده و بخش خدمات (غیرمولد) رونق می گیرد. ازآنجاکه بخش خدمات در شهرها متمرکز است این امر موجب نامتعادل شدن اوضاع به زیان روستاها می گردد. براساس ارقام جدول شماره ۲۵، میزان مصرف شهر و روستا در سال ۱۳۴۱ تقریباً برابر بوده است. اما در سال ۱۳۵۶ (بعد از رونق درآمد نفت) مصرف شهری به سه برابر مصرف روستایی افزایش یافته است.
جدول شماره ۲۵، توزیع هزینه های مصرفی بین بخشهای مختلف در سالهای ۱۳۴۱ تا۱۳۵۶ ( به هزار ریال) ^[۲۴۸]