سردبیران این روزنامه به ترتیب: بیوک آقا میر صالایف(متولد:۱۸۹۳)،علی شمشی زاده متولد(۱۹۸۸)،رزاق کاظم اف( متولد ۱۹۱۰ )، امیر علی میرزایف۱۹۱۰، بایرام سلیمانف بودند. این روزنامه نیز مانند دیگر روزنامه های آن دوران از روزنامه های حزب کمونیست بود و با حمایت دولت چاپ می شد.
این روزنامه ۵ روز یکبار منتشر می شد. آخرین شماره ۱۹۳۹ ۱۸ فورال شماره ۵۱۸ . بعد نام آن به سوسیالیست سوپتروپیگی تغییر یافت در سال ۱۹۵۷ اسم آن را به لنینچی تغییر دادند و سپس در ۱۹۹۰ به لنکران تغییر نام یافت و اکنون نیز با نام لنکران منتشر می شود. در ۱۹۳۸ کم کم مقالات به زبان تالشی در این نشریه کم می شود و عاقبت ازشماره ۲۲ سنتبر۱۹۳۸ به بعد دیگر زبان تالشی به کلی گم می شود و همه مقالات به ترکی چاپ می شود. ۱۹۹۲ شفاعت بخشی اف در گنجه یک روزنامه به نام سئه تولش منتشر کرد.
۲-تولشی صدو(صدای تالش)
در ۲۰ فوریه ۱۹۹۲ شماره نخست آن منتشر شد .سردبیر آن پرفسور سیف الله اسدلله یف بود.از۲۰۰۱ سردبیر آن پرفسور نوروزعلی محمداف می شود در ۲۰۱۰ پس از دستگیری و کشته شدن پرفسور نوروزعلی محمداف توسط رژیم باکو دکتر هلال محمداف سردبیر آن بود و پس از دستگیری دکتر هلال محمد اف این روزنامه تا امروز منتشر نگشته است.در سال۱۹۹۵ مدت کوتاهی پرفسور فخرالدین عباس زاده سردبیر آن بود.
۳-تولشون صدو
رافیق جلیل اف در ۲۶ ژوئن ۲۰۱۱ شماره اول آن را منتشر کرد که تا امروز ادامه دارد. این روزنامه را می توان ادامه طبیعی صدای تالش دانست رافیق جلیل اف که در شماره های آخر صدای تالش با هلال محمد اف همکاری داشت پس از دستگیر هلال محمداف و وجود موانع قانونی برای انتشار صدای تالش ،اقدام به انتشار تولشون صدو یا صدای تالشان نمود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۴-تولشکی وستنیک
۱۵ شماره از این روزنامه در مسکو منتشر شد که شماره ی آخر آن در ۶ ژوئن شماره ۲۰۰۴ منتشر شد ، سردبیر این روزنامه یلنا علی اکبراوا بود.
۵-تولش
۵ شماره اول این روزنامه را هلال محمداف در سال ۱۹۹۰در مسکو منتشر کرد در ماه می ۲۰۰۲ بار دیگر روزنامه تولش در سنت پطرزبورگ با همکاری فخرالدین عباس زاده و همکاری هلال محمداف منتشرگشت. شماره آخر آن در اکتبر ۲۰۰۴ منتشر ودر کل ۲۵ شماره منتشر گشته است.
۶-تولشی خبون (اخبار تالش)
۳ شماره از این روزنامه توسط صابر شیندانی در لنکران منتشر شد لازم به ذکر است در آذربایجان انتشار زیر هزار نسخه روزنامه مجوز لازم ندارد.
۷-شونشت
این روزنامه توسط فخرالدین عباس زاده در باکو منتشر می گشت که شماره نخست آن در: ۲۰۰۶ مارس ۲۰۰۶ و آخرین شماره اش در مارس ۲۰۰۸ منتشر گشت.
عکس ۴-۳- تعدادی از روزنامه های تالشان
ماخذ: عکس توسط نگارنده از نسخه های قدیمی روزنامه ها
۴-۵-برخی از کتب مهم و تاثیر گذار چاپ شده توسط تالشان بعد ۱۹۸۹
از ۱۹۸۹ تا کنون بیش از صد کتاب توسط تالشان تالش شمالی به زبان های تالش ، ترکی و روسی منتشر گشته است اما بعضی از این آثار به دلیل شکستن سکوت ۵۰ ساله و آب کردن یخ فضای ادبی و فرهنگی حائز اهمیت بوده اند و نقش تاریخی داشته اند از آن جملع اند:
۱-تولشی ارمغون منتخب شعر شعرای تالش تالیف پرفسور نوروزعلی ممداف در سال ۱۹۹۳زولفقاری وژنیه به اثرون (منتخب اشعار زلفقار احمد زاده) هلال محمداف (بین ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۴ سنت پطرزبورگ)
۲-بهاند تالشه بلبل: این اثر شامل اشعار وطنی و ملی اشعار علی ناصر شاعر انقلابی و بزرگ تالش است در این اثر سرود ملی تالش ها در جمهوری تالش مغان و مارش نظامی تالش چاپ گشته است.
۳-غزلون: شامل اشعار خلقت ، خلقت شاعری از نسل متاخر تالش است که غزلیاتش بسیار مورد توجه تالشان شمالی است.
۴-تالشی انجام نبه ئه مستقلیت : این کتاب مجموعه مقاله ها یست که توسط فخرالدین عباس زاده و اقبال ابیل اف و جمعی دیگر نوشته شده است و مقاله محوری آن در مورد انتقاد از عملکرد روسیه در مورد اضمحلال خانات مستقل تالش در قرن ۱۸ است. این کتاب در سال ۲۰۱۰ در مینسک توسط سازمان رستاخیز مدنیت تالش منتشر گشت.
۵-تاریخ کادوس ها: این کتاب نوشته دکتر علی عبدلی از تالش شناسان ایران است که در سال ۲۰۰۲ توسط مرکز مدنیت تالش در باکو به ترکی ترجمه گشت. اهمیت این کتاب از این روی است که تا پیش از آن در تالش شمالی بیشتر خواص بودند که از کادوسی ها به عنوان پیشنیان تالش ها مطلع بودند تا عموم مردم ،این کتاب در شناساندن بیشتر و وسیع تر کادوس به تالشان شمالی موثر بود.
۶-لغت نامه های تالشی
پس از لغت نامه ی مهم تالشی ترکی تالیف پرفسور نوروزعلی محمداف در باکو در سال های۲۰۰۶ و ۲۰۰۸ دو جلد کتاب روسی، تالشی با ۸۲ هزار لغت توسط فخرالدین عباس زاده در مسکو و باکو چاپ شد که بسیار حائز اهمیت است.
۴-۶-تالش های تالش شمالی در فضای مجازی
تالش های شمالی در فضای مجازی از نظر تقدم حضور همیشه یک قدم از تالشان جنوبی جلوتر بوده اند به این دلیل که تالشان در روسیه و حتی در آذربایجان غرب گرا زودتر امکان ارتباط با تکنولوژی های فضای مجازی را داشته اند. به طور مثال قبل از اینکه هر سایتی برای تالش در ایران گشوده شود سایت های تالشان در روسیه و مینسک فعال بودند یا در زمینه حضور در فیس بوک تالشان شمالی زودتر حضور پیدا کردند. البته الان با فراگیر شدن اینترنت این فاصله بسیار کم شده است.فضای مجازی برای تالشان شمالی که از امکانات دولتی برای گسترش فرهنگ و هویت خود محروم هستند فرصتی استثنایی ایجاد کرده است و تالشان از سراسر دنیا یکدیگر را در این فضا می یابند. در خصوصا در سال های اخیر فعالیت تالشان در فضای مجازی خصوصا در فیس بوک بسیار چشمگیر شده است .
شبکه اینترنتی کنتاکت رو (شکل روسی فیس بوک ) نیز مورد علاقه جوانان تالشی است که در
روسیه بزرگ شده اند. مسائل ملی و وطنی در مباحث و اشتراک گذاری های تالشان شمالی نقش محوری دارد. نمادهای ملی همچون پرچم ،سرود ملی ، مارش، اشعار وطنی، عکس مشاهیر و رهبران تالش و… به طور فزاینده ای در فضای مجازی منتشر می شود. اخیرا یک صفحه در فیس بوک با عنوان «به ای میلیون تولش نوه دمون»(به دنبال یک ملیون تالش می گردیم) مورد استقبال تالشان و مورد اعتراض گروه های پان ترکیست قرار گرفت.
برخی از سایت ها و صفحه های تالشی عبارتند از:
۱-تولش پرس
این سایت از مینسک پایتخت بلاروس توسط تالشان مهاجر آنجا اداره می شود از سال ۲۰۰۳ مدتی سایت مرکزی جنبش ملی تالش بوده است.
۲-تالش اینفو
سایت دیاسپورای تالش در مسکو(جمعیت مهاجران تالش)
۳-تالش ارگ
این سایت توسط دکتر آتاخان ابیل اف فعال حقوق بشر تالشان اداره می شود.
۴-تالشه که
این سایت توسط دکترمشفق کریم اف در باکو راه اندازی و اداره می شد و سایتی صرفا فرهنگی بود اما با فشار حکومت باکو غیر فعال گشته است.
۵-آز دیاسپورا ارگ
این سایت مربوط به جمعیت مهاجران آذربایجانی به روسیه است که تالشها جهت کسب خود مختاری در آن فعال بوده اند. از سایت های معروف دیگر می توان به ،سایت تالش،سایت تالش فرم،سایت آتروپات، اشاره کرد. در تالش شمالی بر خلاف تالش جنوبی وبلاگ کم است.مدتی تالش های شمالی در شبکه اینترنتی تلفنی واپ بسیار فعال بودند واپ تالش تشکیل داده بودند. پس از گشایش فیس بوک اکثرا در این شبکه اجتماعی فعال شدند. اسامی تعدادی از صفحات از قرار زیر است:
امه تولشونیمون(ما تالشیم)، تولوشون(تالشان)، بوتون تالشلار بورا گلسین(همه تالش ها به اینجا بیایندتالش موزیک،تالش مطبخ،صفحه های شخصی سران تالش و….
۴-۷-مهاجرت ها در تالش شمالی
۴-۷-۱-موج اول : میانه جنگهای ایران و روسیه و عهدنامه های ترکمنچای و گلستان
اولین مهاجرت های دویست سال اخیر پس از پایان جنگ های ایران و روسیه رخ داد که بخش عمده اش مربوط به خانواده، طایفه و خدمه و رعایای میرحسن خان تالش بود که همراه او به بخش جنوبی آستارا و نمین که در مرز ایران باقی مانده بودند آمدند و شامل چندین هزار نفر میشد. که در تکوین شهر نمین تاثیر عمده داشتند.