از این روایت و روایات وارده دیگری که اشاره به حضور ملائک و انوار مطهره امامان معصوم دارد، اینگونه مستفاد می گردد که در لحظه احتضار آنچه رویت می شود، تنها دیدنی های عالم ماده و شهادت نیست، بلکه محتضر دریچه های قلبش باز شده و به اصطلاح چشم برزخی اش ادراک می کند.
جناب صدرالمتألهین (علیه الرحمه) با اشاره به آیه کریمه «لَقَدْ کُنْتَ فی‏ غَفْلَهٍ مِنْ هذا فَکَشَفْنا عَنْکَ غِطاءَکَ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدیدٌ»،^[۱۰۸] می فرماید: در هر مشاهده و رؤیتی به وسیله حس باطنی (یعنی خیال) مانع ادراک آن مشاهدات، اشتغالات مادی است و این اشتغالات مرتفع نمی گردد مگر با مرگ و در هنگام مرگ پرده ها کنار می رود و صورت حقیقت اشیاء متجلی می شود. پس در این هنگام آنچه که انسان با حس باطنی خویش می بیند، ظهورات و تجلیات شدیدتری دارند از آنچه در حالت بیداری در عالم ماده می دیده است. و نسبت مشاهدات عالم پس از مرگ نسبت به عال ماده،‌ مانند مشاهدات عالم بیداری است نسبت به خواب.^[۱۰۹] و به همین جهت فرمود: «النَّاسُ نِیَامٌ فَإِذَا مَاتُوا انْتَبَهُوا»^[۱۱۰]
بر اساس این آیه به طور قطع و یقین می توان نتیجه گرفت که در عالم ماده بسیاری از معانی، از حیطه ادراکات مادی خارج اند و البته تنها راه دست یابی به این ادراکات، خارج شدن از ظواهر مادی و تعلقات دنیایی است.
حضرت امام (رحمه الله علیه) می فرمایند: «انسان تا اشتغال به تعمیر این عالم دارد و وجهه قلبش به این نشئه است و سکر طبیعت او را بیخود کرده و مخدرات شهوت و غضب او را تخدیر نموده، از صور اعمال و اخلاق خود بکلى محجوب است و از آثار آنها در ملکوت قلب او مهجور است، پس از آنکه سکرات موت و سختیها و فشارهاى آن بر او وارد شد، انصراف از این نشئه تا اندازه‏اى حاصل مى‏کند.
اگر از اهل ایمان و یقین است و قلب او متوجه به این عوالم بوده، در اواخر امر وجهه قلبش طبعا متوجه به آن عالم مى‏شود و سائق هاى معنوى و ملائکه اللّه موکّل‏ بر آن نیز او را سوق به آن عالم دهند، و پس از این سوق و آن انصراف، نمونه‏اى از عالم برزخ بر او منکشف شود و روزنه‏اى از عالم غیب بر او مفتوح گردد، و حال خود و مقام خود تا اندازه‏اى بر او مکشوف گردد. چنانچه از حضرت امیر، علیه السلام، منقول است إنّه قال: حرام على کلّ نفس أن تخرج من الدّنیا حتّى تعلم أنّه من أهل الجنّه هی، أم من أهل النّار.»^[۱۱۱]
انسان در وقت معاینه و احتضار، معاینه آنچه در خود بوده و از آن مطلع نبوده مى‏نماید. و بذر این معاینه را خود در مملکت وجود خود نموده. حیات دنیایى پرده ساترى بود به روى معایب ما و حجابى بود براى اهل معارف، این پرده که برداشته شد و این حجاب که خرق شد، انسان آنچه که در خود بود و خود تهیه کرده بود، نمونه‏اى از آن را شهود مى‏کند. انسان در عوالم دیگر از عذاب و عقاب جز آنچه خود در این عالم تهیه کرده نخواهد دید، و هر چه در این عالم از اعمال صالحه و اخلاق حسنه و عقاید صحیحه داشته، در آن عالم صورت آن را به عیان ببیند با کرامتهاى دیگرى که حق به تفضل خویش به او عنایت فرماید.
در ذیل آیه شریفه «فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّهٍ خَیْرًا یَرَهُ»^[۱۱۲] در صافى از مجمع نقل مى‏کند که از حضرت امیر، علیه السلام، حدیث مى‏کند که هی أحکم آیه فی القرآن، و کان رسول اللّه (صلّى اللّه علیه و آله‏) یسمّیها «الجامعه»؛ پس باید دانست که اگر در این عالم محبت به حق تعالى و اولیاى او پیدا کنیم و طوق اطاعت آن ذات مقدس را بر گردن نهیم و وجهه قلب را الهى و ربّانى کنیم، در وقت معاینه عین حقیقت با صورت جمیله بر ما ظاهر گردد. و به عکس، اگر وجهه قلب دنیایى شد و از حق منصرف شد، کم کم ممکن است تخم عداوت حق و اولیا در آن کشته شود، و در وقت معاینه این عداوت شدت کند و آثار غریبه موحشه از آن بروز کند.
۲-۲-۴ قدرت محتضر نسبت به دخل و تصرفات
محتضر در هنگامه احتضار در موقعیتی قرار می گیرد که نفس، آخرین تعلقات خود را نسبت به بدن از دست می دهد، و به همین جهت، به هر میزان که این تعلقات کم شود، قدرت نفس نسبت به کنترل و اعمال اراده بر بدن ضعیف تر خواهد شد. در این شرایط علاوه بر از بین رفتن قدرت اراده نفس نسبت به بدن،‌ قدرت نفس برای تغییر سرنوشت خود نیز از میان می رود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

حضرت امام با اشاره به کوتاه بودن فرصت عمر و نامعلوم بودن ضمیر و سر درون انسان و عاقبت او، تأکید بر اهتمام به امر توبه در جوانی می نمایند و واگزار کردن آن به زمان پیری و کهولت را امری ناپسند و مذموم می دانند، و با اشاره به اینکه در هنگام احتضار و رؤیت سکرات مرگ دیگر فرصت برای توبه و بازگشت و اصلاح باقی نمی ماند، می فرمایند:
«پس اى عزیز، از مکاید شیطان بترس و در حذر باش، و با خداى خود مکر و حیله مکن که پنجاه سال یا بیشتر شهوت رانى مى‏کنم، و دم مرگ با کلمه استغفار جبران گذشته مى‏کنم. این‏ها خیال خام است. اگر در حدیث دیدى یا شنیدى که حق تعالى بر این امت تفضل فرموده و توبه آنها را تا قبل از وقت معاینه آثار مرگ یا خود آن قبول مى‏فرماید، صحیح است، ولى هیهات که در آن وقت توبه از انسان متمشّى شود.
مگر توبه لفظ است! قیام به امر توبه زحمت دارد، برگشت و عزم بر برگشت نکردن ریاضات علمیه و عملیه لازم دارد، و الا خود بخود انسان نادر اتفاق مى‏افتد که در فکر توبه بیفتد یا موفق به آن شود، یا اگر شد بتواند به شرایط صحت و قبول آن، یا به شرایط کمال آن، قیام کند. چه بسا باشد که قبل از فکر توبه یا عملى کردن آن، اجل مهلت ندهد، و انسان را با بار معاصى سنگین و ظلمت بى‏پایان گناهان از این نشئه منتقل نماید. آن وقت خدا مى‏داند که به چه گرفتاریها و بدبختیها دچار مى‏شود.»^[۱۱۳]
در فقه شیعی نیز وصیت کسی که در حال احتضار است و سکرات مرگ بر او مستولی گشته و یا مرضی رو به مرگ دارد، به ظور کامل پذیرفته نیست و شخص تنها اختیار بخشی از اموالش را دارد. حضرت امام طی فتوای شریفشان می فرمایند: «اگر کسى در مرضى که به آن مرض مى‏میرد، مقدارى از مالش را به کسى ببخشد و وصیت کند که بعد از مردن او هم مقدارى به کس دیگر بدهند، آنچه را که در حال زندگى بخشیده از اصل مال است و احتیاج به اذن ورثه ندارد و چیزى را که وصیت کرده اگر زیادتر از ثلث باشد زیادى آن محتاج به اذن ورثه است.»^[۱۱۴]
قرآن کریم در آیات متعددی به موضوع ناتوانی انسان در حال احتضار اشاره کرده است، چه ناتوانی خود شخص از تصرف در سرنوشت خویش و چه ناتوانی اطرافیان وی از بازگرداندن وی به زندگانی دنیا. در این فرصت چندی از این آیات شریفه را بررسی خواهیم نمود.
۲-۲-۴-۱ آیه یکم:
در ماجرای عذاب آل فرعون، قرآن کریم سخنان فرعون را در لحظات آخر عمرش نقل می نماید که هنگامی که نشانه های عذاب الهی را رؤیت کرد و چشمش بر غیب گشوده گشت، اداعای ایمان نمود، قرآن می فرماید: «حَتىَّ إِذَا أَدْرَکَهُ الْغَرَقُ قَالَ ءَامَنتُ أَنَّهُ لَا إِلَاهَ إِلَّا الَّذِى ءَامَنَتْ بِهِ بَنُواْ إِسْرَ ءِیلَ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمِینَ* ءَالَْانَ وَ قَدْ عَصَیْتَ قَبْلُ وَ کُنتَ مِنَ الْمُفْسِدِین».^[۱۱۵]
حضرت علامه طباطبایی (قدس سره الشریف) با اشاره به این کسأله که توبه فرعون توبه حقیقی نبود بلکه تنها برای نجات خویش از عذاب الهی توبه نموده بود، در بیان پذیرفته نشدن توبه اش می فرمایند: «به او خطاب می شود، آیا حالا ایمان مى‏آورى؟ حالا که عذاب خدا تو را درک کرده؟ با اینکه ایمان و توبه هیچ کس در لحظه فرا رسیدن عذاب و آمدن مرگ از هر طرف قبول نیست.
و تو قبل از این عصیان کردى و از مفسدان بودى و عمرت را در معصیت خدا بسر بردى و توبه را در موقع خودش انجام ندادى، حال که وقت توبه فوت شده ایمان چه سودى به حالت دارد، و این موفق نشدنت به ایمان و توبه همان چیزى است که موسى و هارون آن را از خداى تعالى خواستند. آرى، از خدا خواستند که فرعون را به عذاب ألیم خود بگیرد و راه او را به سوى ایمان ببندد تا در تمامى طول زندگى ایمان نیاورد، مگر هنگامى که عذاب از هر طرف احاطه‏اش کرده باشد، هنگامى که نه ایمان سودى مى‏بخشد و نه توبه.
۲-۲-۴-۲ آیه دوم:
خداوند در سوره مبارکه نساء می فرماید: «وَ لَیْسَتِ التَّوْبَهُ لِلَّذینَ یَعْمَلُونَ السَّیِّئاتِ حَتَّى إِذا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ إِنِّی تُبْتُ الْآنَ وَ لاَ الَّذینَ یَمُوتُونَ وَ هُمْ کُفَّارٌ أُولئِکَ أَعْتَدْنا لَهُمْ عَذاباً أَلیما»،^[۱۱۶] در این آیه شریفه به صراحت مسأله عدم امکان دخل و تصرف در سرنوشت و عاقبت انسان پس از رؤیت نشانه های غیب عالم، بیان شده است.
حضرت علامه طباطبایی (قدس سره الشریف) ذیل آیه شریفه می فرمایند: «از اینکه جمله: «یَعْمَلُونَ السَّیِّئاتِ» را مقید کرد به جمله: (تا وقتى که مرگشان فرا رسد) استمرار گناه فهمیده مى‏شود، حال یا به خاطر اینکه سهل‏انگارى در شناختن به سوى توبه و امروز و فردا کردن در آن، خودش معصیتى است مستمر، و یا به خاطر اینکه این سهل‏انگارى به منزله مداومت بر گناه است، و یا به خاطر اینکه غالبا خالى از تکرار معصیت نیست، یا تکرار همان معصیت اول یا گناهانى دیگر شبیه به آن.
و اینکه فرمود: «حَتَّى إِذا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ …» و نفرمود: «حتى اذا جاءهم الموت»، یعنى فرمود: (وقتى مرگ یکى از شما برسد و نفرمود: (وقتى مرگ شما برسد)، براى این بود که دلالت کند بر اینکه افراد مورد نظر توبه را امرى حقیر و بى‏اهمیت نشمارند، با اینکه مساله توبه اینقدر بى‏اهمیت نیست که مردم در طول زندگى خود هر کارى خواستند بکنند، و هیچ باکى نداشته باشند، همین که مرگ یکى از آنان رسید تنها خود او براى اینکه از خطرها و مهلکه‏هایى که با مخالفت امر الهى براى خود آماده کرده نجات یابد بگوید: حالا دیگر توبه کردم.
از اینجا روشن مى‏شود که مقید کردن جمله (تبت) بقید (الان) چه معنا مى‏دهد، چون این قید به ما مى‏فهماند که حضور مرگ و مشاهده کردن صاحب این سخن عظمت و سلطنت آخرت را باعث شده است که او بگوید: «إِنِّی تُبْتُ»، پس چنین کسى منطقى خواهد داشت حال اگر به زبان نگوید به دل مى‏گوید. پس معناى جمله چنین مى‏شود که من در این حال که مرگ را حق دیدم، و جزاى حق را مشاهده کردم، اینک تائب هستم.
این توبه از صاحبش قبول نمى‏شود، براى اینکه در حالى صورت مى‏گیرد که از زندگى دنیا مایوس شده، و از هول و وحشت انتقال به دیگر سراى مطلع گشته آن یاس و این هول او را مجبور کرده به اینکه از اعمال چندین ساله خود توبه کند، و تصمیم بگیرد که به سوى پروردگارش بر گردد، اما -و لات حین مناص- دیگر گذشته، چون زندگى دنیایى در بین نیست اختیار عملى هم از دست رفته است.»^[۱۱۷]
حضرت امام جعفر بن محمد صادق (علیهما السلام) در سخنی ذیل آیه شریفه می فرمایند: «توبه در موقعى است که آن عالم را نبیند یعنى وقتى که محتضر عالم برزخ را معاینه نبیند»^[۱۱۸]
۲-۲-۴-۳ آیه سوم:
قرآن کریم با جدیت در برابر آن ها که منکر حقایق عالم هستی می شوند می ایستد، و از علاوه بر درخواست اقامه دلیل، گاه ایشان را به انجام عملی فرا می خواند از عهده آن ها خارج است، تا بدین وسیله با ایشان محاجه نموده و دلایل پوچ و توخالی آن ها را نابود سازد، از آن جمله، آیات انتهایی سوره مبارکه واقعه است، که در آن منکرین قیومیت خداوند و معاد و بعث را مخاطب قرار می دهد:
«فَلَوْ لَا إِذَا بَلَغَتِ الحُْلْقُومَ* وَ أَنتُمْ حِینَئذٍ تَنظُرُونَ* وَ نحَْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنکُمْ وَ لَاکِن لَّا تُبْصِرُونَ* فَلَوْ لَا إِن کُنتُمْ غَیرَْ مَدِینِینَ* تَرْجِعُونهََا إِن کُنتُمْ صَادِقِین»^[۱۱۹]
«در اینجا با اشاره به آیات قبل مى‏فرماید: اگر شما در نفى بعث راه صحیحى رفته‏اید، و در انکار این قرآن که شما را از بعث خبر مى‏دهد روش درستى دارید، جان محتضرى را که دارد مى‏میرد و تا حلقوم او رسیده، به او برگردانید، مگر جز این است که مى‏گویید مرگ به تقدیر خداى تعالى نیست؟ و مگر معناى این گفتارتان این نیست که مساله مرگ و میر امرى تصادفى و اتفاقى است، پس باید بتوانید براى یک بار هم که شده جان یک محتضر را به او برگردانید، چون امر تصادفى همانطور که پیش آمدنش تصادفى است، برگشتنش هم تصادفى است، و مى‏شود با چاره‏جویى آن را برگردانید، و از تحققش جلوگیرى کرد، و اگر نمى‏توانید بگیرید، پس بدانید که مرگ مساله‏اى است حساب شده و مقدر از ناحیه خدا، تا جانها را به وسیله آن به سوى بعث و جزا سوق دهد.
و معناى اینکه فرمود: «وَ أَنْتُمْ حِینَئِذٍ تَنْظُرُونَ» این است که: شما محتضر را تماشا مى‏کنید که دارد از دستتان مى‏رود و پیش رویتان مى‏میرد، و شما هیچ کارى نمى‏توانید بکنید، و کلمه «مدینین» به معناى «مجزیین- جزا داده‏شدگان» است، از ماده «دان- یدین» است، که معناى «جزى- یجزى» را مى‏دهد، مى‏فرماید: پس چرا او را بر نمى‏گردانید اگر جزایى در کار نیست و شما جزا داده نمى‏شوید، و ثواب و عقابى ندارید.
«تَرْجِعُونَها إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ»- یعنى اگر راست مى‏گویید و در ادعاى خود که بعث و جزایى نیست، صادقید، چرا او را بر نمى‏گردانید؟ پس معلوم شد که در واقع جمله «ترجعونها» مدخول «لولا» است، و تقدیر کلام چنین است: «فلولا ترجعونها اذا بلغت الحلقوم، ان کنتم صادقین»- اگر راست مى‏گویید پس چرا جان او را که به حلقوم رسیده بر نمى‏گردانید.»^[۱۲۰]
۲-۲-۴-۴ آیه چهارم:
در سوره مبارکه قیامت نیز آیاتی به همین مضمون منکرین معاد را مخطب قرار می دهد و می فرماید: «کلاََّ إِذَا بَلَغَتِ الترََّاقىِ‏َ* وَ قِیلَ مَنْ رَاقٍ* وَ ظَنَّ أَنَّهُ الْفِرَاقُ* وَ الْتَفَّتِ السَّاقُ بِالسَّاق* إِلىَ‏ رَبِّکَ یَوْمَئذٍ الْمَسَاق»^[۱۲۱]
«کَلَّا إِذا بَلَغَتِ التَّراقِیَ» این جمله رد از این عمل ایشان است که زندگى دنیاى عاجله را دوست مى‏دارند و آن را مقدم بر زندگى آخرت مى‏دارند، گویا فرموده: از این رفتارتان دست بردارید که این زندگى و این طرز فکر براى شما دوام ندارد، و به زودى مرگ بر شما نازل گشته، به سوى پروردگارتان روانه مى‏شوید.
در این جمله فاعل فعل «بلغت» حذف شده، چون سیاق بر آن دلالت مى‏کرده، هم چنان که در آیه «فَلَوْ لا إِذا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ» نیز فاعل حذف شده، و در هر دو جمله تقدیر کلام «بلغت النفس» است، و کلمه «تراقى» جمع «ترقوه» است که به معناى استخوان هاى اطراف گردن است، که از طرف چپ و راست گردن را در میان گرفته‏اند. و معناى آیه روشن است.
«وَ قِیلَ مَنْ راقٍ» کلمه «راق- راقى» اسم فاعل از مصدر «رقى» است، که به معناى افسون کردن و شفا دادن است، مى‏فرماید: چه کسى از اهل و عیال و دوستانش در آنچه که پیرامون اویند مى‏تواند او را شفا دهد و دردش را دوا کند؟ و این جمله را در هنگام نومیدى بکار مى‏برند.
«وَ ظَنَّ أَنَّهُ الْفِراقُ» یعنى انسان محتضر وقتى این احوال را مشاهده مى‏کند، یقین مى‏کند که دیگر باید از زندگى عاجله دنیا که علاقمند بدان بود، و بر آخرت ترجیحش مى‏داد جدا شود.
«وَ الْتَفَّتِ السَّاقُ بِالسَّاقِ» ظاهر این عبارت این است که مراد از آن پیچیدن ساقهاى پاى محتضر در یکدیگر است، چون وقتى روح به گلوگاه مى‏رسد حیات سارى در اطراف بدن باطل گشته، دیگر تعادلى بین اعضا نمى‏ماند.
و بلکه آیه مى‏خواهد با تعبیر پیچیدن ساق به ساق از احاطه شدائد و ورود پى در پى آنها خبر دهد، چون از دم مرگ تا روز قیامت شدائد یکى پس از دیگرى روى مى‏آورد، و این معنا با معناهایى که نقل کردیم منطبق مى‏شود.»
آیات سور مبارکه قیامت و واقعه به وضوح به این نکته اشاره می کند که انسان با مراجعه به عقل و وجدان خویش می تواند این حقیقت را درک کند که در هنگام احتضار دست خودش و همه اطرافیان از بازگرداندن روح به جسم و باقی ماندن در زندگانی دنیا،‌کاملا کوتاه است و این مسأله به طوری خدشه ناپذیر است که قرآن کریم آن را به عنوان محاجه در برابر منکرین معاد بکار می برد.
فصل سوم
مرگ، علت و اقسام آن
۳-۱ معنای مرگ
۳-۱-۱ معنای مرگ از دیدگاه فلاسفه و حکما
جناب صدرالمتألهین (رحمه الله) می فرماید: مرگ عبارت است از انتقال از این عالم پایین تر و پست تر به حالت بالاتر و شریف تر.^[۱۲۲]

آدرس : استان کهگیلویه و بویراحمد-شهرستان یاسوج-۴۵ متری ارم-ارم ۱۳-پلاک ۴
تلفن منزل:۳۳۵۳۰۹۴-۰۷۴۱ تلفن همراه:۰۹۱۷۷۴۱۴۹۷۴

چکیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده) :
پیشرفت‌های اخیر در زمینه فناوری نانو، علاقه‌مندی به مطالعه‌ی ویژگی‌های فیزیکی نقاط کوانتمی نیم‌رسانا را افزایش داده است. محدودیت سه‌بعدی در این نانوساختارها، سبب کوانتیدگی ترازهای انرژی شده و ویژگی‌های فیزیکی جالبی را که در مواد کپه‌ای موجود نمی‌باشد، را در این ساختارها ایجاد می‌کند. به‌علت پیدایش این ویژگی‌های نوین و همچنین امکان کاربرد در صنعت، نقاط کوانتمی نیم‌رسانا به‌عنوان یک انتخاب مناسب در ساخت قطعات اپتوالکترونیکی معرفی شده‌است.
در این رساله یک نقطه کوانتمی دوبعدی دیسک شکل را در نظر گرفته و تاثیر اندازه نقطه و قدرت میدان مغناطیسی را بر ترازهای انرژی و پراکندگی رامان در این نانوساختارها مطالعه می‌کنیم. بدین منظور، ویژه مقدارهای انرژی به صورت تابعی از شعاع نقطه و اندازه میدان مغناطیسی محاسبه شده‌است. نتایج نشان می‌دهند که با افزایش شعاع نقطه ترازهای انرژی کاهش می‌یابند. همچنین ملاحظه می‌شود که با افزایش میدان مغناطیسی برخی از ترازها افزایش و برخی دیگر کاهش می‌یابند. علاوه براین، با افزایش میدان مغناطیسی حالت­های تقاطع و پادتقاطع (هنگامی که شکاف بین حالت‌ها کاهش یافته به کمترین میزان خود رسیده و دوباره افزایش یابد) زیر نوارها ممکن است رخ دهد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

وابستگی سطح مقطع دیفرانسیلی به میدان مغناطیسی خارجی و شعاع نقطه نیز بررسی شده‌است. نتایج نشان می‌دهند که میدان مغناطیسی و شعاع نقطه تاثیر به‌سزایی بر مکان تکینگی‌ها در طیف گسیلی دارند. علاوه براین، می‌توان فرکانس گذار در طیف رامان را با تغییر میدان مغناطیسی و اندازه نقطه کنترل نمود. همچنین، نتایج نشان می‌دهند که قطبش نور فرودی و پراکنده شده تاثیر چشمگیری بر اندازه قله‌ها دارد.

نظر استاد راهنما برای چاپ در پژوهش نامه دانشگاه مناسب است/ مناسب نیست تاریخ و امضاء
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول
مقدمه­ای بر پراکندگی رامان…………………………………………………………………………………………………۱
۱-۱ مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………..۲
۱-۲ تاریخچه…………………………………………………………………………………………………………………….۳
۱-۳ کاربردهای مهم پراکندگی رامان در فناوری نانو ……………………………………………………………..۵
۱-۴ نانوفناوری چیست؟…………………………………………………………………………………………………….۵
۱-۵ پیشگامان نانوفناوری……………………………………………………………………………………………………۶
۱-۶ خواص نانومواد………………………………………………………………………………………………………….۷
۱-۷ روش­های تولید نانوذرات……………………………………………………………………………………………۸
۱-۸ مقدمه­ای بر نیم­رساناها……………………………………………………………………………………………….۹
۱-۹ طبقه ­بندی نانوساختارها……………………………………………………………………………………………….۱۰
فصل دوم
فرمول­بندی پراکندگی رامان……………………………………………………………………………………………….۱۴
۲-۱ سطح مقطع رامان………………………………………………………………………………………………………۱۵
۲-۲ سطح مقطع دیفرانسیلی پراکندگی چاه کوانتمی……………………………………………………………..۱۷
الف
۲-۲-۱ شدت پراکندگی رامان………………………………………………………………………………….۱۹
۲-۳ سطح مقطع دیفرانسیلی برای چاه­سیم­های کوانتمی و سیم­های ساده کوانتمی………………….۲۸
۲-۳-۱ شدت پراکندگی رامان……………………………………………………………………………….۳۰
۲-۴ سطح مقطع دیفرانسیلی برای نقطه کوانتمی………………………………………………………………..۳۶
۲-۴-۱ شدت پراکندگی رامان………………………………………………………………………………..۳۷
فصل سوم
بررسی سطح مقطع پراکندگی نقطه کوانتمی بر اساس قطبش­های متفاوت……………………………..۴۲
۳-۱ معادله شرودینگر…………………………………………………………………………………………………….۴۳
۳-۱-۱ معادله شرودینگر در نقطه کوانتمی………………………………………………………………..۴۴
۳-۲ سطح مقطع پراکندگی رامان…………………………………………………………………………….۴۷
۳-۳ محاسبات عددی……………………………………………………………………………………………………۵۰
فصل چهارم
نتیجه ­گیری و پیشنهادات………………………………………………………………………………………………….۵۷
۴-۱ نتایج……………………………………………………………………………………………………………………..۵۸
۵-۱ پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………..۶۰
منابع و مآخذ…………………………………………………………………………………………………………………۶۱
چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………….
ب

فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل ۱-۱ نمایش ساختار نواری برای الف) رسانا، ب) نیم­رسانا، ج)عایق…………………………….۹
شکل ۱-۲ ساختار یک چاه کوانتمی نیم­رسانا…………………………………………………………………..۱۱
شکل ۱-۳: ساختار یک سیم کوانتمی نیم­رسانا………………………………………………………………….۱۲
شکل ۱-۴: ساختار چاه، سیم و نقطه کوانتمی…………………………………………………………………..۱۳
شکل ۲-۱: طیف گسیلی پراکندگی الکترونی رامان در چاه کوانتمی با قطبش  و عرض چندگانه……………………………………………………………………………………………………………………..۲۷

۱ـ نقش های غیر اقتصادی از ارزش کمتری در مقابل نقشهای اقتصادی برخوردار است.
۲ـ نقش های غیر اقتصادی در شرایطی که تناقض پیش آید فدای نقش های اقتصادی آن ها معتقدند که تسلط ساختار اقتصادی از سه طریق آشکار می شود.
۳ـ در زبان روزمره استعارهای اقتصادی زیاد به کار می رود»^[۲۱]
به نظر می آید در جامعه ایران هم نظریه مسنروروزنفلد بویژه بند اول آن عمل می شود و همین عامل یا عوامل با توجه به فرهنگ رو به ازدیاد تجمل گرایی و ناهمخوانی آن با راه ها و قواعد موجود موجب انحراف جامعه و بویژه دختران و زنان شده است.

بند پنجم- نظریه آنومی و ساختار خانواده ویلیام گود

ویلیام گود با یاری گرفتن از آنومی و تعمیم آن به نهاد خانواده درصدد است که آنومی در اجتماع را تعیین نماید. بنا به نظریه ویلیام گود خانواده یک ساختار کوچک اجتماع کننده انسانها است خانواده اولین نهادی است که انسان در آن قدم می گذارد و شخصیت انسان در دوران کودکی در آن پرورش نموده و عکس العمل آن در بزرگی نمایان می شود.
گسیختگی خانواده می تواند معلول عوامل زیر می باشد:
«۱ـ فقدان پدر ۲ـ فقدان یا غیبت مادر۳ـ وجود روابط ضعیف و حتی متعارض بین اعضاء خانواده »^[۲۲]

الف) وظایف و کارکردهای خانواده

از جمله وظایف و کارکردهای خانواده می توان کارکردهای تربیتی و زیستی و جسمی خانواده اشاره نمود:
۱ـ تامین نیازهای جسمی فرزندان:
۲ـ خانواده منبع رشد و یادگیری:
«کونیک^[۲۳] از خانواده کوچک به یک عنوان یک گروه صمیمی نام می برد که مهمترین کارکرد آن تولید شخصیت اجتماعی است نه فرهنگی»^[۲۴]
گسیختگی خانواده باعث این می شود که خانواده و اعضایش دچار بحران خواهد شد و نیازهای روحی و روانی و جسمی آنان درست و به موقع برطرف نمی شود، در چنین شرایطی دختران و زنان مثل دیگر اعضاء خانواده دچار آسیب شده و به طرف رفتارهای انحرافی کشانده می شوند.
بند ششم- نظریه همنشینی افتراقی ادوین ساترلند:
ادوین ساترلند تحت نظریات شاو و مک گی معتقد است که : «رفتار انحرافی مانند سایر رفتارهای اجتماعی از طریق همنشینی و پیوستگی با دیگران آموخته می شود»^[۲۵]
ساترلند رفتار بزهکارانه را ناشی از تماس با اشخاص در اثر فرایند یادگیری می داند که مخصوصاً از روابط داخل یک گروه محدود نظیر مدرسه، کوچه، محله تعلیم گرفته می‌شود.
ساترلند معتقد است که مردمی که مرتکب قانون شکنی می شوند مطمئناً نسبت به کسانی که مرتکب قانون شکنی نمی شوند ارتباط بیشتری با قانون شکنان دارند. او بر این عقیده است که چنین وضعیتی هم برای مردان و هم برای زنان وجود دارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

«مردم به نسبت همنشینی و ارتباطی که با قانون شکنان دارند کجرو می شوند و عوامل چندی این تاثیر پذیری راتعیین می نمایند.
۱ـ اولین عامل تماس زیادی است که با دیگران برقرار می شود.
۲ـ دومین عامل سن شخص می باشد
۳ـ سومین عامل نسبت تماس با کجروان جامعه در مقایسه نسبت تماس با همنوایان است»^[۲۶]

بند هفتم- نظریه بر چسب زنی یا انگ زنی بکرولمرت:

این نظریه ناشی از واکنش گروه های اجتماعی و فرد می باشد در واقع یکی از دیدگاه های کنش متقابل نمادین است
براساس این نظریه می توان گفت، برای رفتار کجرو نمی توان یک علت را پیدا نمود بلکه علل و عوامل مختلفی در کج روی دخیل هستند لذا افراد متخصص در جرم و انحرافات می باید واکنش اجتماعی نسبت به جرم و کج روی را مد نظر قرار دهند.
لمرت انحراف را به انحراف نخستین و انحراف ثانویه تقسیم می نماید و معقتد است که:
«انحراف در مرحله نخستین خواه جنبه آزمایشی داشته باشد یا از روی کنجکاوی باشد یا با محاسبه انجام شده باشد اثر چندانی برخود پنداره ، شخص به عنوان فردی درست رفتار نمی گذارد و فرد آن را یک تخلف جزئی می داند که در موقعیت های خاص قابل توجیه است»^[۲۷]
براساس نظریه بر چسب زنی و انحراف نخستین و انحراف ثانویه می توان بخشی از کج رفتاری زنان را تبیین نمود. بالاخص اینکه زنان مجرم معمولاً از طبقات پایین و یا از اقلیتهای قومی در یک مکان خاص می باشد.

بند هشتم- نظریه کنترل اجتماعی هیرشی

تئوری هیرشی برای این فرض می باشد که انحراف یا کج روی ناشی از ضعف و گسستگی رابطه فرد به جامعه می باشد که در اثر کنترل و نظارت اجتماعی پدید می آید.
«هیرشی اعتقاد دارد که اجزاء تعلق و وابستگی به جامعه شامل موارد زیر است:
۱ـ ارتباط با سایر افراد و مشارکت در نقش ها و فعالیتهای اجتماعی که ارزش و نتایجی برای آینده دارد.
۲ـ اعتقاد به ارزش های اخلاقی و هنجارهای فرهنگی و امثال آن»^[۲۸]
با توجه به تئوری هیرشی می توان بیان نمود که بزهکاری و کج رفتاری ناشی از فقدان و ضعف نظارت اجتماعی می باشد. هرگاه نظارت و کنترل اجتماعی تضعیف شود همنوائی افراد با هنجار و ارزشهای جامعه دچار گسستگی و ضعف خواهد شد و فرد گرایی و گسیختگی فردی بیشتری می شود و احتمال بروز کج رفتاری افزایشی می یابد.
در قلمرو جامعه شناسی نظریه های مختلفی در باب کج روی و انحرافات مطرح شده که در تحقیق حاضر بیشتر نظریات مطرح شده برگرفته از تئوری آنومی می باشد. جامعه شناسان در بحث کج روی و جرم به علت های اجتماعی آن می پردازند و در این راستا معمولاً ساخت اجتماعی را مد نظر قرار می دهند.
موضوع جرم و کج روی مفهوم بسیار وسیع و گسترده ای را در بر می گیرد به طوریکه از قتل های بسیار فجیح تا تخلفات جاده ای و غیره را شامل می شود. اما هنوز هیچ توافق کلی در مورد اینکه چه چیزی بطور مطلق جرم می باشد صورت نگرفته است . لذا جرم و کج‌روی پدیده هایی نسبی بوده که با توجه به زمان و مکان دارای تعاریف مختلف در میان جوامع می باشند. با اتکاء به معنای نظری تحقیق حاضر می توان چنین نتیجه گرفت که علت همه رفتارهای غیر عادی انسانها بالاخص زنان در جامعه وجود دارد. جرائمی چون فحشاء و سرقت ، اعتیاد ، فروش مواد مخدر، همگی منبعث از فشارهایی است که ساخت اجتماع بر افراد وارد کند.
جامعه شناسان بزرگ فرانسوی دورکیم جرم را یک پدیده اجتماعی می داند و معتقد است که همه جوامع دارای جرائم مختلف هستند و این امر ناشی از کارکردن ساختارهای جامعه است و هرگاه از حالت عادی فراتر رود تبدیل به بیماری اجتماعی شده و غیر عادی می‌شود.
دورکیم به نقش دین و باورهای مذهبی در ارتباط با بازدارندگی از کج رفتاری و جرم تاکید دارد و همچنین کج رفتاری و جرم را ناشی از ستیز هنجارها و گاهی ناشی از فقدان و یا ضعف هنجارها می داند. او همچنین معتقد است که انسجام و یکپارچگی بین اعضاؤء خانواده در جلوگیری از جرم و انحراف اجتماعی شناسی و احتمال قانون شکنی اش افزایش می یابد.
مرتن معتقد است که فقر اقتصادی باعث کج روی و جرم می شود. فشاری که از طریق ساخت اجتماعی بر افراد وارد می شود باعث می شود که افراد برای رسیدن به اهداف منتخب جامعه به راه های غیر قانونی متوسل شوند.
اگینو هم روابط متقابل اجتماعی منفی را مطرح می نماید. از عدم موفقیت در دستیابی به اهداف اجتماعی و یا حذف وقایع با ارزش مثل فوت پدر و مادر و تجربه وقایع منفی مثل تنبیه لفظی یا جسمانی را مورد توجه قرار داده و معتقد است که عوامل مذکور باعث جرم یا کج رفتاری افراد انسانی می شود.
ویلیام گود با تاکید بر نهاد خانواده و ارزشهای حاکم بر آن، همبستگی و عدم همبستگی اعضاء خانواده را مورد توجه قرار داده و نقش خانواده را در جلوگیری از کج روی و ارتکاب جرم موثر می داند و خانواده را به عنوان تامین کننده نیازهای جسمی و منبع رشد مورد توجه قرار می دهد. بکرولمرت با مورد توجه قرار دادن برچسب زنی وانگ اجتماعی به تحقیق در مورد علت کجرفتاری و جرم پرداخته اند و معتقد است که هیچ عملی خود به خود جرم نیست بلکه این جوامع هستند که با جرم انگاری به برخی اعمال عنوان کیفری می دهند.
هیرشی، جرم یا انحراف را ناشی از ضعف یا گسستگی رابطه فرد یا اجتماع بر اثر عدم تعلق به گروه یا جامعه ای می داند و علقه های اجتماعی از نظر او علاقه، مشغولیت ، تعهد ایمان و عقیده می باشند.
فمینیسم ها با بیان شرایط نامطلوب و نامساعد زنان در جامعه ، سلطه و اقتدار مردان و فرمانبرداری زنان را به عنوان عامل ریشه دار مرد سالاری و نابرابری بین زنان و مردان می‌دانند و نتیجه این شرایط نامطلوب و نابرابری را جرم و انحراف زنان می دانند و خواهان تغییر قوانین موجود می باشند.
با توجه به مباحث فوق و سوابق تجربی تحقیق می توان اذعان نمود که تمامی نظریات فوق بدنبال کشف علل و عوامل ایجاد جرم در جامعه بوده و در این راستا هر یک به عامل به خصوص در ایجاد جرم و کجروی اشاره نموده اند.
چنانکه از سوابق تجربی تحقیق بر می آید جرائم زنان بیشتر شامل مواردی چون روسپیگری اعتیاد، فروش مواد مخدر، سرقت می باشد که علل و عوامل آنها ریشه در فقر اقتصادی ـ بیکاری فقدان والدین و والدین معتاد و سارق بوده و همچنین اینگونه افراد دوران کودکی و نوجوانی خوبی را از خود گزارش نمی کنند. آنها معمولاً مورد بی توجهی و بی مهری و تنبیه های شدید بدنی قرار داشته و برای خلاص شدن از چنین وضعیتی یاد دست به فرار زده اند و یا اینکه تن به ازدواجهای زودرس داده اند که در هر صورت با شکست هایی مواجه شده اند که آنها را به ورطه انحراف و جرم کشانده است.

ازدواج: این متغیر با تعهد سازمانی همبستگی ضعیفی دارد. اما چنین اظهار می شود که ازدواج به دلیل مسائل مالی با تعهد حسابگرانه ارتباط پیدا می کند.
سابقه در سازمان و در سمت سازمانی: به دلیل سرمایه گذاریهای فرد در سازمان سابقه بیشتر در مقام یا سازمان باعث تعهد بیشتری می شود اما این رابطه ضعیف است.
استنباط از شایستگی شخصی: افراد تا حدی به سازمان تعهد پیدا می کنند که زمینه تامین نیازهای رشد و کامیابی آنها فراهم شود. بنابراین کسانی که استنباط شایستگی شخصی بالا دارند انتظارات بیشتری خواهند داشت. رابطه این دو متغیر مثبت و قوی است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

توانایی ها: افراد با مهارتهای بالا، برای سازمان ارزشمند هستند. این امر پاداش سازمان را به آنها افزایش می­دهد. در نتیجه موجب تعهد حسابگرانه می شود.
حقوق و دستمزد: حقوق و دستمزد موجب عزت نفس برای فرد می شود. و بدین ترتیب تعهد نگرشی را افزایش می دهد. ضمنا حقوق و دستمزد نوعی فرصت در سازمان محسوب می شود که در اثر ترک سازمان از دست خواهد رفت، نتایج تحقیقات متعدد همبستگی مثبت اما ضعیفی را بین این دو متغیر نشان می دهد.
سطح شغل: سطح شغلی با تعهد سازمانی ارتباط مثبت اما ضعیفی دارد.
ب- خصوصیات شغلی و تعهد سازمانی
اگرچه رابطه خصوصیات متفاوت شغلی و تعهد سازمانی در تحقیقات متفاوت مورد بررسی قرار گرفته است اما هیچ مدل نظری برای توضیح دلیل همبستگی آنها در دست نیست. اغلب مطالعات اشاره به کار” الدهام و هاک من”^[۱۰۶] دارند. تحقیق” ماتیو و زاجاک”^[۱۰۷] هم تایید می کند که مشاغل غنی شده، موجب تعهد سازمانی بیشتر می شود. خصوصیات به دست آمده از تحقیقات شامل مهارت، استقلال، چالش و دامنه شغلی است. تنوع مهارت با تعهد سازمانی دارای همبستگی مثبت است. استقلال و تعهد سازمانی رابطه مثبت و بسیار ضعیفی دارند. مشاغل چالش انگیز با تعهد سازمانی به خصوص در مورد کسانی که به رشد شدید نیازمندند رابطه مثبت و قابل توجهی داشته است.
ج-تاثیر روابط گروهی و رابطه با رهبر بر تعهد سازمانی
در رابطه با تاثیر روابط گروهی و رابطه با رهبر به موارد زیر اشاره شده است:
انسجام گروه: برخی مطالعات رابطه انسجام گروهی و تعهد سازمانی را مثبت و تعدادی دیگر، رابطه این دو را منفی دانسته اند. البته همبستگی حاصل از جمیع تحقیقات مثبت و ضعیف بوده است.
وابستگی متقابل وظایف: در اغلب مطالعات رابطه وابستگی وظایف با تعهد، مثبت و متوسط گزارش شده است. موریس و استیرز^[۱۰۸] بیان می داند که وقتی کارکنان در شرایط وابستگی شدید وظایف باشند از کمک به سازمان و گروه های مرتبط آگاهی خواهند یافت و این خود به تعهد نگرشی به سازمان منجر می شود.
ملاحضه کاری و ساخت دهی مدیران: هر دو نوع رفتار مدیران با تعهد سازمانی همبستگی نسبی و مثبت دارند. البته تحقیقات نشان می دهند که این رابطه توسط عواملی از قبیل محیط کاری و خصوصیات پایین دستان تعدیل می شود.
ارتباطات رهبر: چگونگی ارتباط رهبر با تعهد سازمانی،همبستگی قوی و مثبت دارد. بدین معنی مدیرانی که ارتباطات به موقع و صحیحی ایجاد می کنند موجب تقویت محیط کار و تعهد بیشتر کارکنان می گردند.رهبری مشارکتی نیز با تعهد سازمانی همبستگی مثبت دارد. در محیطهای غیر قابل پیش بینی تاثیر مدیریت مشارکتی بر تعهد سازمانی بیشتر می شود.
د-ویژگیهای سازمان و تعهد سازمانی
در تعدادی از مطالعات، میان اندازه سازمان و میزان تعهد سازمانی همبستگی معنادار ملاحضه شده است. اشاره می شود که در سازمانهای بزرگ امکانات ترفیع بیشتر است و این امر به تعهد سازمانی می انجامد.اما این مساله توسط تجزیه و تحلیل متا تایید نشده است.موریس و استیرز^[۱۰۹] چنین اظهار می دارند که استنباط کارمند از عدم تمرکز با میزان مشارکت واقعی رابطه داشته و به وسیله درگیر شدن در سازمان تعهد بیشتری نسبت به سازمان پیدا می کند.اما این ادعا نیز توسط تجزیه و تحلیل متا مورد تایید قرار نگرفته است.
هـ- وضعیت نقش و تعهد سازمانی
در تحقیقات انجام شده وضعیت نقش را از طریق تضاد نقش،ابهام نقش و تعدد نقش اندازه گیری کرده اند. بر اساس مطالعات مودی و همکاران^[۱۱۰] در سال ۱۹۸۲، وضعیت نقش یکی از مطالعات ایجاد تعهد است. تحقیق ماتیو زاجاک^[۱۱۱] نیز این مساله را تایید می کند. یکی از فرضها در این مورد این است که وضعیت نقش ناشی از ادراک حاصل از محیط کاری است. اما مساله ای که روشن نیست این است که آیا رابطه بین وضعیت نقش و تعهد سازمانی مستقیم است و یا توسط متغیرهای دیگری از جمله رضایت شغلی و فشارهای شغلی تحت تاثیر قرار می گیرد؟
-تمایل به بقاء
-نیت باقی ماندن
-حضور
-حفظ کارمندان
-عملکرد شغلی
تعهد سازمانی
ویزگیهای شخصی و فردی
ویژگیهای مرتبط با نقش
ویژگیهای ساختاری
تجربیات کاری
شکل (۲-۱۱) عوامل مؤثر و نتایج ناشی از تعهد سازمانی (مودی،پورتر و استیرز،۱۹۸۲، ص۲۵۳)
و- از دیدگاه سالانسیک:
گراند سالانسیک^[۱۱۲] چهار عامل مهم قابلیت دید‏، صراحت‏،تغییر ناپذیری رفتار و خواست و اراده شخصی را از عواملی می داند که افراد را به اعمالشان متعهد می کند.
ز- از دیدگاه استیرز و همکاران:
استیرز و همکاران^[۱۱۳] برخی از عوامل موثر بر افزایش تعهد سازمانی کارکنان از دیدگاه استیرز و همکاران عبارتند از:۱-عوامل شخصی ۲-عوامل سازمانی ۳- عوامل غیر سازمانی
ح - از دیدگاه می یر و آلن
می یر و آلن^[۱۱۴] پیش شرطهای فردی، ساختاری و خصوصیات مربوط به شغل و تجارب شغلی. تعهد مستمر:چون تعهد مستمر منعکس کننده هزینه هایی است که در صورت ترک خدمت مستخدم باید آن را بپردازد،هرچیزی که هزینه های قابل درک و پیش بینی کننده را افزایش دهد، می تواند یک عامل فی نفسه موجود باشد، و آنهایی که بیش از بقیه عوامل مورد مطالعه قرار گرفته اند، می توانند هزینه هایی جنبی یا سرمایه گذاری و وجود گزینه ها باشند. تعهد تکلیفی: تعهد تکلیفی ممکن است که در مواردی خودش را نمایان کند که سازمان قبلا پاداشهایی را در نظر گرفته باشد(پرداخت هزینه های دانشگاهی) یا محتمل هزینه های عمده ای در ارائه شغل شود(هزینه آموزش شغلی). شناخت این سرمایه گذاریها از طرف سازمان، ممکن است یک حالت نامتعادلی در روابط بین فرد و سازمان ایجاد نماید که افراد را وادار به جبران نماید. که با متعهد بودن به سازمان تا بازپرداخت دین، این احساس را با خود داشته باشد(امیرخانی،پورعزت،۱۳۸۵،ص۲۴).
۲-۳-۱۱) راهکارهایی برای افزایش تعهد سازمانی
حال با توضیحاتی که بیان شده به نظر می رسد تعهد سازمانی به عنوان یک مقوله مهم باید در سازمانها گسترش یافته و به آن بیشتر توجه شود. در پایان تعدادی از راهکارهای مهم برای ارتقا تعهد سازمانها عنوان شده است. امید می رود شرکتها و سازمانها با به کار بستن این عناوین زمینه را برای توسعه همه جانبه خود مهیا کنند:
۱٫بالا بردن پیوستگی عاطفی در کارکنان و درگیر کردن بیشتر آنها با اهداف سازمان
۲٫بهبود شبکه های ارتباط اجتماعی در کار
۳٫مشارکت کارکنان در تصمیم گیری
۴٫ارزیابی عملکرد کار کنان به منظور ایجاد بازخورد کاری
۵٫تشریح اهداف و رسالتهای سازمانی
۶٫حذف موانع کاری
۷٫تاکید بر جنبه هایی که موجب ارزش اجتماعی سازمان می شود
۸٫ایجاد سیستم های مناسب تشویق و تنبیه
۹٫حذف تبعیضها و روابط نا مناسب افراد در محیط کار
۱۰٫استقلال نسبی برای انجام وظایف

با داشتن اطلاعاتی مربوط به این عوامل می توان بهترین زمان مبارزه با آفات را تعیین کرد. بررسی های انجام گرفته نشان داده که در درجه حرارت پایین (۱۰-۵) باروری حشره ماده کم و در درجه حرارت بالا(۳۰-۲۵) قدرت باروری افزایش می یابد. نتایج این بررسی ها نشان داد که بالاترین میزان تخم گذاری (۳/۳۷۳ تخم به ازای هر ماده) و کوتاه ترین طول عمر حشره بالغ (۴/۸ روز) در ۳۰ درجه سانتیگراد می باشد.
بودن­­هرمر، معتقد است که همه مراحل P. citri نورگرایی منفی (negative photothropism) از خود نشان می‌دهند بجز جنس ماده تخم گذار که به هیچ یک از محرک های خارجی حساس نیست. بنابراین نورگرایی منفی در نور قوی کاملا واضح است. ولی تاثیر آن در نور پراکنده کم است. نورگرای منفی در P. citri از عوامل اصلی تنظیم فعالیت روزانه می‌باشد. بدین صورت که پوره های ماده های جوان در صبح خیلی زود و یا غروب به طور فعال روی میوه ها و برگ ها دیده می شوند و به محض روشن شدن هوا ناپدید شده و خود را به فضای بین دو میوه متصل به هم، در شکاف ها، زیر برگ ها و غیره پنهان می کنند. آنها این پناهگاه ها را در تاریکی ترک می کنند و دوباره وقتی در معرض نور قرار می‌گیرند از هر فرصتی برای پنهان کردن خودشان در بین شکاف ها استفاده می‌کنند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فصول:
قدرت باروری حشرات ماده در فصول مختلف سال فرق می‌کند به عنوان مثال متوسط تعداد تخم گذاشته شده توسط حشره ماده در فصل تابستان ۴۰۰ عدد، در پاییز ۱۲۳ عدد و در فصل زمستان ۶۵ عدد می‌باشد.
گیاه میزبان:
کیفیت گیاه میزبان، تاثیر قابل ملاحظه ای روی میزان باروری حشره ماده دارد. مثلا روی جوانه بزرگ غیر خشبی (نرم) سیب زمینی متوسط تعداد تخم برای هر ماده در یک دسته ۲۵ تایی ۱۷۱ عدد ولی در روی جوانه های خشبی و پیر، متوسط تخم برای هر ماده در یک دسته ۱۵ تایی ۶۷ عدد می‌باشد.
بر اساس تحقیقات انجام شده این طور بیان شده که اختلاف قابل توجهی در مدت نشو و نمای شپشک آردآلود مرکبات روی غذای مناسب مثل جوانه تازه سیب زمینی، میوه های رسیده مرکبات و انگور وجود ندارد. ولی مدت نشو و نما روی میوه های نارس مرکبات، جوانه های خشبی سیب زمینی و شاخ و برگ مو برای یک هفته به تعویق می‌افتد.

میزبان های شپشک آردآلود مرکبات

آفتی پلی فاژ است و از تعداد زیادی گیاهان زراعی، باغی و زینتی تغذیه می کند.
از میزبان های حقیقی مهم آفت به مرکبات، انار، مو، زیتون،انجیر، توت سفید، خربزه، هندوانه و موز می‌توان اشاره کرد.
از میزبان های دیگر این آفات، گیاهان زینتی مانند گل ابریشم، حسن یوسف، کروتون، دیفن باخیا، کاکتوس، بگونیا، گل­آفتاب گردان، گرامینه، خرزهره، ارکیده، چتریان، پیچک، داوودی، گل آویز، سرخس و کلم هستند. درخت زینتی گل ابریشم حساسایت شدیدی نسبت به شپشک آردآلود مرکبات دارند و در صورت تراکم آفت موجب ریزش برگ های آن می‌گردد )آلبرتین^[۱۰] و همکاران، ۲۰۰۴).

کلیاتی از مورفولوژی و بیولوژی شپشک آردآلود مرکبات(P. citri)

حشره ماده بالغ :

بدن حشره ماده بالغ بیضی شکل است. اطراف بدن ۱۸ جفت زائده که به طرف انتهای بدن بلندتر می شوند، وجود دارد. بدن حشره ماده پوشیده از موم است. (مافی، ۱۳۷۶).

مراحل پورگی:

در سیکل زندگی این شپشک سه مرحله پورگی مشاهده می شود.
پوره سن ۱ :
پوره ها پس از خروج از تخم حدود ۲۴ الی ۴۸ ساعت به صورت مجتمع اطراف کیسه تخم باقی می مانند و بعد از آن برای پیدا کردن مکان مناسب متفرق می شوند. اکثر پوره های متحرک در امتداد گلبرگ های اصلی مستقر می شوند و بعد از مدتی تغذیه پوست اندازی می کنند.
پوره سن یک فاقد هر گونه ترشحات مومی است. زیرا غدد ترشح کننده موم آنها فعال نیست و از نظر کنترل شیمیایی بسیار مهم است زیرا وجود ترشحات مومی در سنین بالاتر موجب عدم تماس مواد شیمیایی به حشره می گردد و از میزان تاثیر سم کاسته می شود.
پوره سن۲ :
از نظر ظاهری شبیه پوره سن یک، رنگ بدن تیره تر از پوره سن یک، غدد ترشح کننده موم در پوره سن ۲ فعال شده و سطح بدن را لایه ای نازک از ترشحات مومی سفید می­پوشاند. رشته های انتهایی بدن تشکیل شده ولی رشته های اطرف بدن هنوز تشکیل نشده است.
پوره سن ۲ از نظر رفتاری همانند پوره سن یک در نقاط سایه دار و اطراف بدن حشره ماده به صورت سنگفرشی مستقر می‌شوند و از شیره نباتی تغذیه می‌کنند.
در پایان این مرحله آن عده از پوره هایی که به حشره ماده تبدیل می شوند شروع به پوست اندازی کرده و به پوره سن سه تبدیل می شوند. ولی آن عده که به حشره نر تبدیل می شوند شروع به ترشحات رشته ای سفید کرده و طی مراحل مختلف به حشره نر تبدیل می شوند.
پوره سن ۳ :
ظاهرا شبیه به حشرات ماده بالغ می باشند ولی از نظر اندازه کوچکتر، غدد مترشحه رشته های مومی در پوره سن سه کاملا رشد کرده و سطح بدن را پودر سفید رنگی می پوشاند. رشته های انتهایی بدن کاملا رشد کرده و لی رشته های اطراف بدن کامل نشده است (مافی، ۱۳۷۶).
شکل ( ‏۲‑۱) حشره نر و دستجات تخم شپشک آردآلود مرکبات www.bugsforbugs.com.au
شکل ( ‏۲‑۲) حشره ماده و پوره سن ۲ شپشک آردآلود مرکبات www.bugsforbugs.com.au
شکل ( ‏۲‑۳) سیکل زندگی شپشک آردآلود مرکبات و کفشدوزک کریپتولموس HTTP://Mrec.ifas.ufl.edu

زمستان گذرانی شپشک آردآلود مرکبات

زمستان گذرانی شپشک آردآلود مرکبات تحت شرایط آب و هوایی شمال کشور، بر روی گونه های مختلف مرکبات و گیاهان زینتی به صورت پوره سن ۲ و ۳ ، حشره بالغ و دسته تخم می باشد. تعداد تخم­هایی که توسط افراد ماده بالغ زمستان­گذران گذاشته می شود نسبت به افراد زمستان گذرانی که به صورت پوره سن ۲ و ۳ هستند و بعد از چندین روز تغذیه در اوایل فصل شروع به تخم گذاری می کنند کمتر است .
افراد زمستان گذران در لابه لا برگ های چسبیده به هم، روی میوه های مانده از سال قبل، در شکاف تنه و زیر پوستک های برآمده تنه درختان مرکبات زمستان را سپری می کنند http://cals.arizona.edu)).
بودن هرمر (۱۹۵۱) معتقد است که افراد زمستان گذران دوره سرما را روی ریشه گیاهان گرامینه سپری می کنند.
از آنجایکه افراد مذکور یک دوره سرمای شدید را پشت سر گذاشتند از نظر جثه کوچکتر و نیز میزان تخم گذاشته شده نسبت به افراد سالهای بعدی کمتر است.
ماده های بالغ در فصل بهار، با افزایش درجه حرارت از محل های زمستان گذران خارج شده و روی تنه اصلی درختان مستقر شده و شروع به تشکیل کیسه تخم می کنند. پوره های زمستان گذران با افزایش درجه حرارت خود را به بخش های هوایی مرکبات رسانده و با کمی تغذیه شروع به تشکیل کیسه تخم و تخم گذاری می کنند.
آویدو^[۱۱](۱۹۶۹) معتقد است که در طول فصل بارندگی تعداد زیادی از شپشک ها به وسیله باد و باران از روی شاخ و برگ های درختان مرکبات شسته شده و روی خاک می افتند سپس خود را به ریشه گیاهانی مانند برموداگراس، جانسون گراس و غیره رسانده و فصل زمستان را روی آنها سپری می‌کنند.

نحوه خسارت آفات روی مرکبات

حشرات کامل و پوره های شپشک آردآلود مرکبات با فرو بردن استایلت های بلند در نسج برگ، میوه و ساقه از شیره نباتی تغذیه می کنند. علائم خسارت روی برگ ها به صورت لکه های زرد رنگ می باشد. همچنان که حشره از شیره نباتی تغذیه می کند شروع به ترشح عسلک می نماید و تمامی سرشاخه های گیاه آغشته به عسلک می گردد و قارچ فوماژین سریعا” روی آنها رشد کرده و تمام سرشاخه ها به وسیله این قارچ پوشیده می شود و سرانجام منجر به ریزش سریع برگ ها می گردد (رانج^[۱۲] و همکاران،۲۰۰۹).
به طور کلی در باغاتی که عملیات مبارزه شیمیایی با این آفت صورت نمی‌گیرد در اوایل تابستان، این آفت طغیان می­ کند، سبب ریزش برگها می­گردد و با افزایش جمعیت آفت ریزش شدید میوه در اواخر تیر ماه را به دنبال خواهد داشت. حالت شاخه های بدون برگ منتهی به میوه خشک مشاهده خواهد شد . همزمان با رشد میوه جمعیت آفت نیز افزایش می‌یابد و در ماه های مرداد و شهریور تراکم بالای آفت را روی هر میوه خواهیم داشت. به علت تراکم بالای آفت، عسلک ترشح شده توسط آنها به صورت قندیل هایی از میوه آویزان می‌‌شود ) صبوری^[۱۳] و همکاران،۲۰۰۳).
میوه­هایی که توسط ترشحات پودری پوشیده شده به صورت کاملا” سفید در می ­آید. در این حالت اگر با نزولات جوی مواجه شود ترشحات پودری از روی میوه شسته شده و نقاطی که محل استقرار آفت به صورت زگیل های نارنجی مایل به قرمز نمایان می­گردد و حالت زود­رسی به میوه دست می­دهد. میوه­های آلوده کاملا توسط ترشحات پودری، پوسته­ای، پورگی و قارچ فوماژین پوشیده شده، چنانچه میوه های آلوده به وسیله آب گرم کاملا” شست و شو شود دارای پوست ضخیم بوده و از نظر کیفیت و بازار پسندی چندان مطلوب نیستند.
این آفت معمولا شرایط مرطوب را ترجیح می دهد. خسارت عمدتا در باغ های قدیمی و در خاک های سنگین و در منطقه سایه می باشد که باعث کاهش انر‍‍‍‍‍‍‍ژی درخت و از دست دادن ظرفیت فتوسنتز می‌شود ( آلبرتین^[۱۴] و همکاران، ۲۰۰۴).
هجوم شدید آفت منجر به ریزش ۸۰% برگ و ۱۰۰% میوه می شود. خسارت شدید در تابستان دیده می‌شود. در صورت حضور شپشک در بهار، باید کنترل انجام گیرد و بهترین کارایی کنترل به وسیله حشره­کش در هنگام ظهور سن اول شپشک می باشد http://cals.arizona.edu)). شپشک آردآلود مرکبات علاوه بر خسارت های اخیر ناقل بیماری‌های ویروسی متعدد نیز می‌باشد ( رمزی^[۱۵]، ۲۰۰۹).
شکل ( ‏۲‑۴) خسارت شپشک آردآلود مرکبات www.bugsforbugs.com.au

روش های کنترل شپشک آردآلود مرکبات

با توجه به توانایی بسیار بالای شپشک آردآلود مرکبات در گسترش و ایجاد خسارت روی گیاهان میزبان از روش های کنترلی مختلف جهت مبارزه و کاهش خسارت آفت استفاده شده است. فلت^[۱۶] در سال (۲۰۰۶) استفاده از پرتوافکنی جهت کنترل شپشک را به عنوان روشی مناسب معرفی کرد. این محقق طی آزمایشاتی از یک سری غلظت بین ۶۰ تا ۱۵۰ ( واحد پرتودهی) روی مراحل مختلف پورگی، بالغ و بالغ تخم گذار جهت تعیین مقاوم ترین مرحله آفت استفاده شده است بر اساس یافته های این محقق حشره بالغ تخم گذار مقاوم ترین مرحله رشدی آفت می باشد. استفاده از تله فرمونی از جمله روش امنی می باشد که جهت کنترل شپشک آردآلود مرکبات استفاده شد (هس^[۱۷] و همکاران،۱۹۷۶; مکلاگلین^[۱۸]، ۲۰۰۸) .
سموم حشره کش و دشمنان طبیعی از ابزارهای مهم مدیریتی این آفت است ( ار^[۱۹]،۲۰۰۹). همچنین کنترل فیزیکی مانند پاک کردن حشره از سطح آلوده و هرس شاخه های آلوده از معمولترین روش کنترل این آفت محسوب می شود.

کنترل بیولوژیکی

از عوامل بیماری زای P. citri قارچ Entomophthora fumosa است. این قارچ در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری، زمانی که میزان بارندگی تابستانه زیاد است و درصد رطوبت بالاست طغیان P. citri را کنترل می کند.
شکارگرهای زیادی مخصوصا Coccinellidae و همچنین Chrysopidae به P. citri حمله می کنند. اگرچه این حشرات شکارگر مناسبی برای شپشک آردآلود مرکبات می باشد اما آنها اغلب تعداد میزبان را در حدی که دیگر خسارت اقتصادی وجود نداشته باشد کاهش نمی‌دهند.
زنبور پارازیتوئید از خانواده Encyrtid به نام Leptomastix dactylopii بین سالهای ۱۹۸۰ و ۱۹۸۷ از کالیفرنیا وارد و در کوینزلند رها سازی شدند. این طرح بلافاصله اجرا و گسترش پیدا کرد و تعداد حشرات پارازیتوئید را افزایش داد و کنترل آنها را به طور قابل قبولی افزایش داد.
قبل از شروع کنترل بیولوژیکی در کوینزلند در سال ۱۹۸۰به عنوان بخشی از مدیریت آفت یکپارچه برای آفت­های مرکبات، ۱۲ دشمن طبیعی که به P. citri حمله کرده ­اند، ثبت شده است. آنها شامل کفشدوزک هایی از قبیل Cryptolaemus montruzieri، Harmonia octomaculata و از سیرفیدها Cyrphus sp و از دوبالان Diadiplosis koebelei و از بالتوری ها Chrysopa sp، Mallada signata، Micromus و Oligochrysa lutea و چهار گونه از زنبورهای Encyrtidae از قبیل: Anagyrus pseudococci، Coccidoxenoides peregrines، Leptomastidea abnormis، Ophelosia crawfordi (به نظر می رسد که سه گونه آخری عجیب و نا متعارف هستند و ثبت نشده باشند) ( واترهوس^[۲۰]، ۲۰۰۰).
هنگام فعالیت مورچه ها (عمدتا Pheidol megacefala و همچنین Iridomyrmex glaber ) تعداد شپشک های آردآلود و تمایل آنها برای ترشح عسلک شدیدا” افزایش می یابد. زمانیکه نوارهای چسبان را اطراف تنه درختان سیب درختی قرار دادند و مانع از دسترسی مورچه ها به آن شدند، تعداد Planococcus citri نیز کم­تر شد ( میکائیل^[۲۱]، ۲۰۰۱; اوان^[۲۲]، ۲۰۰۸).

کفشدوزک CRYPTLEAMUS MONTRAZIERI: