۱-۵-مقدمه
پایان نامه حاضر با هدف بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار گردشگری تدوین گردید و درنهایت با بهره گرفتن از روش‌های مختلف کیفی و کمی این روابط در روستای ابیانه مورد کاوش قرار گرفت. درفصل اول، کلیات پژوهش ازجمله هدف، اهمیت و ضرورت، سوالات و فرضیه‌های تحقیق و هم چنین روش تحقیق، ابزار گردآوری اطلاعات مورد بررسی قرار گرفت. در فصل دوم به بررسی ادبیات موضوع پرداخته شد، پس از بیان سرمایه اجتماعی به صورت کلی، نظریه های مختلف مورد توجه قرارگرفت و شاخص‌های متناسب با هرکدام با توجه به بررسی ادبیات گذشته استخراج گردید و سپس ادبیات مرتبط با توسعه پایدار بررسی گردید در ادامه به بیان رابطه بین سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار پرداخته شد و درنهایت پژوهش‌هایی که درگذشته چه در داخل و چه خارج از کشور در مورد سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار انجام شده است، مورد بررسی قرارگرفت و با این پشتوانه مدل پیشنهادی تحقیق در انتهای فصل دوم ارائه شد. درفصل سوم مباحث مرتبط با روش تحقیق مطرح گردید که از آن جمله می‌توان به تعیین نوع تحقیق ازنظر هدف، نتیجه و روش اشاره کرد. دراین فصل مباحث مربوط به ابزراهای گردآوری داده‌های تحقیق، روایی و پایایی آنها، حجم و روش نمونه گیری و روش‌های آماری پارامتریک و ناپارامتریک جهت تحلیل داده‌ها ارائه شد. درفصل چهارم، ابتدا به توصیف داده‌های جمعیت شناختی و سپس روابط میان متغیرهای سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار با بهره گرفتن از روش‌های مدل معادلات ساختاری مورد بررسی قرار گرفت.
بر این اساس درفصل پنجم، نتایج حاصل از پژوهش با توجه به داده‌های جمع آوری شده و آزمون‌های آماری ارائه می‌گردد و سپس پیشنهادهای بهبود حاصل از این پژوهش به همراه پیشنهادهایی برای انجام تحقیقات دیگر درآینده ارائه خواهد شد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۵-بررسی نتایج فرضیه‌ها و آزمون‌های آماری
در این بخش با توجه به بررسی‌های کتابخانه ای و آماری صورت پذیرفته در فصل‌های قبل، نتایج تحقیق در سه بخش کلی بیان می‌شود. دربخش اول نتایج مرتبط با سرمایه اجتماعی، دربخش دوم توسعه پایدار و بخش سوم نتایج مرتبط با رابطه سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار را شامل می‌شود.
۱-۲-۵-بخش اول: نتایج مرتبط با سرمایه اجتماعی در روستای ابیانه
به منظور مناسب بودن شاخص‌های این متغیر تحلیل عاملی تاییدی صورت گرفت و نتایج نشان داد که به جز سه گویه مربوط به شاخص ارزش که حذف شدند، همه گویه‌ها و شاخص‌ها داری بار عاملی بیشتر از ۳/۰ و آماره t بالاتر از ۵۸/ ۲ می‌باشند، بنابراین هیچ یک از گویه‌ها و شاخص‌ها حذف نشده و معرف متغیر سرمایه اجتماعی بوده‌اند. بررسی سهم و رتبه هر شاخص این متغیر نشان داد که شبکه های اجتماعی با بارعاملی ۸/۰ بیشترین سهم و همکاری با بارعاملی۴/۰کمترین سهم را در این متغیر دارند. که این امر نشان دهنده اهمیت نقش شبکه های اجتماعی در میزان سرمایه اجتماعی می باشد. هم چنین از بین شاخص‌های این متغیر، همکاری دارای بیشترین همبستگی با توسعه پایدار می باشد .
۲-۲-۵-بخش دوم : نتایج مرتبط با توسعه پایدار در روستای ابیانه
به منظور مناسب بودن شاخص‌های این متغیر تحلیل عاملی تاییدی صورت گرفت و نتایج نشان داد که همه گویه‌ها و شاخص‌ها داری بار عاملی بیشتر از ۳/۰ و آماره t بالاتر از ۵۸/ ۲ می‌باشند، بنابراین هیچ یک از گویه‌ها و شاخص‌ها حذف نشده و معرف متغیر توسعه پایدار بوده‌اند. بررسی سهم و رتبه هر شاخص این متغیر نشان داد که بعد فرهنگی با بارعاملی ۸/۰ بیشترین سهم و بعد اقتصادی با بارعاملی ۴/۰کمترین سهم را در این متغیر دارند. که این امر نشان دهنده اهمیت بعد فرهنگی می باشد
۳-۲-۵-بخش سوم: نتایج مرتبط با رابطه بین سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار
بین سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار.، یک فرضیه اصلی و چهار فرضیه فرعی مطرح شد. در بررسی رابطه کلی بین متغیرهای اصلی در فرضیه اصلی از تحلیل عاملی تاییدی و مدل معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج فرضیات فرعی با بهره گرفتن از رگرسیون خطی بیان شد که تمامی فرضیات مورد تایید قرار گرفتند. نتایج تحلیل عاملی فرضیه‌های اصلی پژوهش که همان مدل مفهومی تحقیق می‌باشند نشان دادکه تمامی متغیرهای مربوط به سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار از مقادیر تی (بیشتر از ۹۶/۱) و بار عاملی (بیشتر از۳/۰) مورد قبولی برخوردارند و برای آنها شاخص مناسبی محسوب می شوند. و هیچ یک از این متغیرها حذف نشدند. برای برازش مدل مفهومی تحقیق نیز از نرم افزار لیزرل و شاخص‌های نکوئی برازش استفاده شد که همگی شاخص‌ها مناسب و مدل را تایید می‌کردند.
۳-۵-بررسی نتایج فرضیات فرعی پژوهش
۱-۳-۵-نتیجه فرضیه فرعی اول
همکاری بین مردم روستا بر دستیابی به توسعه پایدار تأثیر می گذارد. زمانی که ساکنان جامعه در فرایند برنامه ریزی مشارکت کنند، توسعه گردشگری به شکل مناسب توسط جامعه محلی پذیرفته می شود و افراد برای اینکه بتوانند در بلند مدت همچنان از گردشگری منتفع شوند با کمک یکدیگر سعی در حفظ منابع گردشگری خود (اعم از فرهنگی ، زیست محیطی و …) می نمایند. بر همین اساس فرضیه ای مبتنی بر اینکه همکاری در بین جامعه محلی تأثیر معناداری بر توسعه پایدار دارد تدوین شد و با ۷ گویه به بررسی این شاخص پرداختیم. نتایج در فصل ۴ نشان داد که همکاری بر توسعه پایدار در روستای ابیانه تأثیر معناداری دارد و ۵/۶۰ درصد از تغییرات توسعه پایدار ناشی از همکاری است. و بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که هرچه میزان همکاری در جامعه بیشتر باشد، افزایش توسعه پایدار را خواهیم داشت.
۲-۳-۵- نتیجه فرضیه فرعی دوم
شبکه های اجتماعی بر دستیابی به توسعه پایدار تأثیرگذار است. سرمایه اجتماعی معمولا درون شبکه های اجتماعی شکل می گیرد. از آنجایی که میزان اعتماد و همکاری درون شبکه های اجتماعی بیشتر است، هر چه میزان شبکه های اجتماعی در درون جامعه ای بیشتر باشد سطح بالاتری از سرمایه اجتماعی را در آن جامعه می توان انتظار داشت در این راستا فرضیه ای مبتنی بر اینکه شبکه های اجتماعی تأثیر معناداری بر دستیابی به توسعه پایدار گردشگری دارند تدوین شد و با ۴ گویه به بررسی وضعیت این شاخص پرداختیم. نتایج در فصل ۴ نشان داد که شبکه های اجتماعی بر سرمایه اجتماعی در روستای ابیانه تأثیر معناداری دارد و ۴/۵۳ درصد از تغییرات توسعه پایدار ناشی از شبکه ها است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت هرچه شبکه های اجتماعی در جامعه ای قوی تر باشد، توسعه پایدار به طور موثری از آن تاثیر می‌گیرد.
۳-۳-۵- نتیجه فرضیه فرعی سوم
اعتماد بین ساکنین جامعه محلی بر دستیابی به توسعه پایدار تأثیر گذار است. اعتماد و عمل متقابل، همکاری را از طریق کاهش هزینه های معامله افزایش می دهد چرا که افراد مجبور نیستند هزینه هایی را برای نظارت بر رفتار دیگران انجام دهند و به جای آن به ایجاد اعتماد برای انجام کارهای جمعی و گروهی می پردازند. اعتماد داشتن افراد به یکدیگر به مثابه روغنکاری^[۱۰۶] یک دستگاه، موجب تسهیل فعالیتهای همکارانه افراد در انجمن ها، نهادها و سایر شبکه های اجتماعی می گردد. همچنین وجود سطوح بالایی از اعتماد، فرصت مناسبی برای فعالیت های مشارکتی و همکارانه فراهم می نماید. بر همین اساس فرضیه ای مبتنی بر اینکه اعتماد تأثیر معناداری بر توسعه پایدار دارد تدوین شد و با ۴ گویه به بررسی وضعیت این شاخص پرداختیم. نتایج فصل ۴ نشان داد که اعتماد بر توسعه پایدار تأثیر معناداری دارد و ۶/۳۷ درصد از تغییرات توسعه پایدار ناشی از اعتماد بین ساکنین جامعه است. بنابراین می توان نتیجه گرفت هر چه اعتماد در جامعه ای قوی تر باشد، دستیابی به توسعه پایدار افزایش پیدا می کند.
۴-۳-۵- نتیجه فرضیه فرعی چهارم
ارزش های اجتماعی، در واقع حق کنترل یک فعالیت می باشند که از یک فرد (عامل) به دیگران انتقال می یابند هنگامی که یک فعالیت خروجی ها و بازخوردهای مشابهی برای مجموعه ای از افراد در پی دارد، ارزش های اجتماعی رخ می نمایند. پوتنام در تعریف ارزش های اجتماعی به “متقابل بودن و دوسویه بودن” آن تأکید فراوانی دارد و ارزش هایی را که همکاری متقابل افراد را می طلبند، تولید کننده بخش اصلی سرمایه اجتماعی می داند. ارزش های همکاری متقابل به منظور همراه کردن منافع افراد و انسجام میان گروهی نقش بسیار مؤثری ایفا می کند. در این راستا فرضیه ای مبتنی بر اینکه ارزش ها تأثیر معناداری بر توسعه پایدار دارد تدوین شد. و با ۳ گویه به بررسی وضعیت این شاخص پرداختیم. نتایج فصل ۴ نشان می دهد که ارزش بر توسعه پایدار گردشگری تأثیر معناداری دارد و ۴۵ درصد از تغییرات توسعه پایدار ناشی از ارزش های اجتماعی می باشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت هر په پایبندی به ارزش ها در جامعه ای بالاتر باشد، دستیابی به توسعه پایدار تسهیل خواهد شد.
۴-۵-بررسی نتایج فرضیه اصلی
مکبث و همکاران (۲۰۰۴) بیان کردند که توسعه گردشگری به سطح مشخصی از سرمایه اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نیاز دارد تا بتواند یک ابزار موفق توسعه روستایی باشد و اینکه جوامع روستایی را پایدار نگه دارد. با توجه به ادبیات تحقیق و بررسی پژوهش های نظریه پردازان مختلف، ترکیبی از عوامل تشکیل دهنده سرمایه اجتماعی در نظر گرفته شد، میان این عوامل کلیدی وابستگی متقابلی وجود دارد، هر یک به گونه ای خاص بر یکدیگر اثر گذار هستند. در این پژوهش رابطه این عوامل با توسعه پایدار گردشگری در غالب مدلی مفهومی بیان شد. یافته‌های حاصل از مدل تایید شده موید رابطه معنادار متغیرهای مکنون مورد مطالعه (سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار گردشگری) می‌باشد. در واقع می توان گفت سرمایه اجتماعی نگرش ساکنان و میزان حمایت آنان از توسعه پایدار گردشگری را تحت تاثیر قرار می دهند.
همچنین یافته های حاصل از بررسی رابطه بین شاخص های سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار حاکی از آن است که بیشترین همبستگی مربوط به رابطه بین همکاری و توسعه پایدار است که نشان دهنده اهمیت همکاری در دستیابی به سرمایه اجتماعی بالاتر و به تبع آن توسعه پایدار گردشگری می باشد.
در کل مردم محلی از اهمیت سرمایه اجتماعی آگاه هستند اما آنها نمی دانند که چگونه سرمایه اجتماعی را بهبود بخشند و یا اینکه کدام عوامل سرمایه اجتماعی را افزایش می دهد چرا که مطالعه نظامندی در خصوص اینکه چه عاملی در این میان غایب است انجام نگرفته است . توسعه گردشگری روستایی مستلزم تعامل نزدیک میان ساکنان محلی از طریق اعتماد، شبکه ها، هنجارها و روابط اجتماعی متقابل است.
۵-۵-نتیجه گیری نهایی
توسعه گردشگری همواره با آسیب رساندن به محیط زیست همراه بوده است و این تخریب ها می تواند منجر به از دست دادن منابع شود ( کوسیس ، ۲۰۰۰) و سبب تضاد منافع بین ذینفعان مختلف شود ( کووان و ایکان، ۲۰۰۵)^[۱۰۷]. بدین منظور باید برنامه ریزی هایی مناسبی برای توسعه پایدار گردشگری در یک مقصد خاص صورت پذیرد، از جمله روش هایی که می توان به وسیله آن با صرف هزینه کمتر و به نحو بسیار مؤثرتر به این هدف نائل شد، کمک گرفتن از جامعه محلی می باشد بر همین اساس در این تحقیق سعی بر بررسی امکان دستیابی به توسعه پایدار با بهره گرفتن از سرمایه اجتماعی موجود بین ساکنین، انجام گرفت. در ادامه یافته های پژوهش به صورت کلی بیان می شود.
نتایج این پژوهش تایید کننده کارهای پیشین انجام شده است و نشان می دهد که سرمایه اجتماعی می تواند سبب دستیابی به توسعه پایدار شود (پارک و همکاران،۲۰۱۲ ، مکبث و همکاران ۲۰۰۴، سلمانی و همکاران، ۱۳۸۹).
همانطور که نتایج تحقیق در فصل ۴ نشان داد، همکاری در بین ساکنان دارای بیشترین تاثیر برای دستیابی به توسعه پایدار می باشد که پارک و همکاران نیز در پژوهش خود به این نتیجه رسیده اند. پس لازم است این شاخص در بین مردم بیشتر تقویت شود. از جمله کارهایی که می توان انجام داد و مردم به صورت ضمنی در سوالات پرسشنامه نیز به آن اشاره کردند برگزاری جلسات منظم در خصوص برنامه ریزی گردشگری با شورای ده می باشد.
زمانی که ساکنان جامعه در فرایند برنامه ریزی مشارکت کنند، توسعه گردشگری به شکل مناسب توسط جامعه محلی پذیرفته می شود. حسن انجام کار و همکاری ساکنان در جامعه میزبان از اولین اجزای اساسی توسعه پایدار هستند. و در طی زمان تجربیات نشان داده است که بدون همکاری، حمایت و مشارکت جامعه محلی نمی توان صنعت پایدار گردشگری را ایجاد کرد. سرمایه اجتماعی، مشارکت کنندگان را قادر می سازد تا در همکاری با هم اثر بخش تر باشند و بتوانند یک هدف مشترک را دنبال کنند ضمن اینکه اعتماد و عمل متقابل ، همکاری را از طریق کاهش هزینه های معامله افزایش می دهد.
نمودار مربوط به توزیع سنی افراد حاکی از میانگین سنی بالای افراد روستاست، آگاه بودن از نیاز های خاص این گروه که طیف وسیعی از جامعه محلی را تشکیل می دهند و برنامه ریزی برای توسعه گردشگری به نحوی که بتواند پاسخگوی این نیاز ها باشد، می تواند زمینه ساز رضایت بیشتر مردم از توسعه گردشگری و کمک آنها برای دستیابی به توسعه پایدار شود.
فعالیت اصلی مردم روستای ابیانه باغداری است که اکثرا از طریق فروش محصولات کشاورزی خود به گردشگران، در زمینه گردشگری فعالیت می کنند. طبق مشاهدات محقق از جامعه محلی مردم روستا نارضایتی شدیدی را از آسیب های زیست محیطی وارده به باغ های خود توسط گردشگران ابراز داشته اند، طبق صحبت هایی که با مسئولین شورای ده انجام شد، شورای جدید برنامه های خاصی را برای هدفمند کردن ورود گردشگران به روستا انجام می دهد و بیشتر در تلاش برای جذب گردشگران فرهنگی هستند، این امر یکی از نشانه ای جالب توجه همکاری مردم برای دستیابی به توسعه پایدار بود.
در رابطه با در آمد حاصل از گردشگری، بخش نسبتا زیادی از مردم محلی، نفع زیادی از توسعه گردشگری نمی برند، بنابراین شایسته است سیاست های توسعه گردشگری به گونه ای باشد که منجر به توزیع بهتر درآمد بین ساکنین شود چرا که افراد با دستیابی به سود اقتصادی ناشی از گردشگری، رضایت بیشتری از توسعه آن خواهند داشت و تلاش های بیشتری را برای دستیابی به توسعه پایدار انجام می دهند.
بنابراین در صورتی که به سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از زیر ساخت های توسعه گردشگری در جامعه مقصد نگریسته شود و برنامه ریزی های لازم برای افزایش آن در بین ساکنین وجود داشته باشد، می توان انتظار داشت که تأثیرات منفی ناشی از گردشگری به حداقل کاهش یابد و صنعت پایدار گردشگری را در مقصد داشته باشیم.
۶-۵-جنبه‌های نوآوری پژوهش
جنبه نوآوری مدل ارائه شده از آن جهت است که با مطالعه تطبیقی نظریه‌های مختلف به برقراری رابطه ای جدید بین متغیرهای تحقیق ( سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار گردشگری) پرداخته است، بیشتر پژوهش های انجام شده در این حوزه به بررسی این نکته که گردشگری می تواند به عنوان راهکاری برای افزایش سرمایه اجتماعی جامعه محلی باشد پرداخته اند، اما در این پژوهش به سرمایه اجتماعی به عنوان وسیله ای برای توسعه پایدار نگریسته شده است از این حیث می توان بیان کرد که کار محقق دارای نوآوری بوده است، همچنین کارهای مشابه در زمینه رابطه سرمایه اجتماعی و توسعه در کشور انجام شده است اما در صنعت گردشگری اگر نگوییم هیچ کمتر می توان کار مشابهی را یافت.
۷-۵-محدودیت‌های تحقیق
این تحقیق نیز همانند سایر تحقیقات عاری از محدودیت نبود وبا توجه به اینکه محدودیت‌های آن در طی مراحل تحقیق آشکار شد به برخی از محدودیت‌های تحقیق به صورت زیر می‌باشد:

1. 1. دشواری فرایند تکمیل پرسشنامه ها به دلیل میانگین سنی بالای جامعه مورد بررسی.

1. 1. عدم آشنایی جامعه محلی با مفاهیم سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار.

1. 1. کمبود منابع اطلاعاتی و مقالات در زمینه سرمایه اجتماعی در گردشگری.

۸-۵-ارائه پیشنهاد به مدیران بر مبنای یافته‌های تحقیق

1. 1. سرمایه اجتماعی به عنوان یک عامل مهم در دستیابی به توسعه پایدار گردشگری می باشد، که می تواند دستیابی به توسعه را تسهیل و هزینه های لازم برای دستیابی به آن را تا حد زیادی کاهش دهد، بنابراین لازم است هنگام برنامه ریزی برای توسعه گردشگری در مقاصد توجه لازم به نقش جامعه محلی در فرایند توسعه پایدار انجام گیرد.

1. 1. با ایجاد گروه های کاری محلی برای حل مسایل هر ناحیه، میزان مشارکت و همکاری میان افراد منطقه افزایش یابد. این نوع مشارکت در امور روستایی منجر به افزایش سرمایه اجتماعی و کمک به توسعه پایدار گردشگری می شود.

1. 1. ایجاد و فعال سازی شوراهای حل اختلاف روستایی و حل زود هنگام و سریع مسائل میان افراد می تواند منجر به اعتماد سازی میان ساکنین بخشهای مختلف شود و به بهبود روابط طولانی مدت افراد کمک نماید.

1. 1. احیای ارزش های ملی، مذهبی و ناحیه ای که ریشه در فرهنگ و سنت های هر ناحیه دارد می تواند منجر به غنای فرهنگی و اجتماعی آن بخش شده و قدرت جامعه برای مقابله با بحران های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را افزایش دهد.

1. 1. کمک به توسعه زیرساختهای اقتصادی و معیشتی افراد در هر منطقه نیز می تواند منجر به رشد شاخص های امید به زندگی و رفاه اجتماعی شده و میزان پذیرش و همراهی با برنامه های اجتماعی و فرهنگی را افزایش دهد. این نوع همکاری و همراهی نیز منجر به بهبود سرمایه اجتماعی شده و نیل به توسعه پایدار را تسهیل خواهد نمود.

۹-۵-ارائه پیشنهادها برای تحقیقات آتی

1. با توجه به اینکه این پژوهش به بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار در روستای ابیانه می پردازد، پیشنهاد می شود به بررسی تاثیر توسعه پایدار بر سرمایه اجتماعی در مقاصد گردشگری نیز پرداخته شود.