ای قاصدک میآیم / روزی میان مردم
تا روی هر لبی باز/ باشد گل تبسم
هر صبح جمعه باید / من ندبهای بخوانم
حالا به من کمک کن / آقای مهربانم (سپاهی یونسی ، ۱۳۸۵ : ۱۲-۱ )
این کتاب منظومهای است که موضوع آن معرفی امام زمان (عج) به مخاطب است . شاعر اطلاعات زیادی به کودک در مورد امام زمان ارائه نمیدهد، تمام اطلاعاتی که شاعر به کودک میدهد این است که امام در نیمه شعبان به دنیا میآید و قرار است روزی بیاید که همه لبخند بر لب داشته باشند و خانهها پر از صدای قران شود ، باوجوداین اطلاعات کم ، حجم کتاب زیاد و از حوصلهی مخاطب خارج است . در طول شعر چندین بار مخاطب ابیات عوض میشود یعنی گاهی خواننده میشود گاهی قاصدک و گاهی امام ، وزن شعر نیز یکدست نیست و این میتواند کودک را گیج و خسته کند . به نظر میرسد شاعر آشنایی کمی با مراحل رشد ذهنی و مذهبی کودکان دارد و در صورت آشنایی بیشتر به دلیل زبان آهنگین خود میتواند اطلاعات بیشتری را به مخاطب منتقل کند و تأثیرگذارتر باشد.
رحیم عباسی
از این شاعر ، چهار کتاب در دهه هشتاد در شورای کتاب کودک بررسی شده است که هر ۴ کتاب ، مذهبی است و قصههایی منظوم از زندگی امام رضا (ع) هستند ، که در این قسمت به بررسی قسمتهایی از این کتابهامیپردازیم.
گنجشک و مار بدجنس
خورشید خوشرنگ طلایی /از پشت کوهستان درامد
با خندهی زیبای او باز / شب رفت و تاریکی سرآمد
روی درختی در ته باغ / گنجشک نازی آشیان داشت
خوابیده بود او روی تخمش / در تخم او یک جوجه جان داشت
بالاخره تخم خودت را/ ای جوجهی زیبا شکستی
بگذار رویت را ببوسم /آخر تو خیلی ناز هستی
اینسوآنسو رفت اما / پیدا نشد در باغ چیزی
اصلاً برای جوجه او / پیدا نشد چیز لذیذی
هی اینطرف ، هی آنطرف رفت / هرگوشهی آن باغ را گشت
امّا در آخر دستخالی / پر زد بهسوی لانه برگشت
وقتیکه شد نزدیک لانه /او ناگهان یک مار را دید
یک مار رنگارنگ سمی / گنجشک او بسیار ترسید
گنجشک مادر پر زد و رفت / دنبال آن مرد یگانه
مردی که خیلی مهربان بود / مردی که خیلی باصفا بود
او صاحب آن باغ زیبا / یعنی علی موسیالرضا بود
گنجشک سوی جوجهاش رفت /او را نوازش کرد و بوسید
آقا علی موسیالرضا هم / بر رویشان با مهر خندید
(عباسی ، ۱۳۸۳ : ۹-۱ )
درخت پرگل سیب
برفی که روی کوهها بود / شد آب و راه افتاد در دشت
عطر شقایقهای وحشی / همراه شد با باد در دشت
ابر سیاهی آمد از دور / بر روی صحرا سایه انداخت
باران که میبارید خورشید / خندید و یک رنگینکمان ساخت
اما درخت سیب خانه / تنهای تنها بود آن سال
خشکیده بود و بیطراوت / افسرده و غمگین و بیحال
او گفت اگر مهمان بخواهید / امروز مهمان شماییم
من هشتمین خورشید دینم / یعنی علی موسیالرضایم
با او درخت سیب خانه / شد بار دیگر غرق در گل
سرشاخههایپرگلش شد / لبریز از گنجشک و بلبل
( عباسی ، ۱۳۸۳ : ۱۱-۱ )
موضوع کتابهای « قصههای منظوم از زندگی امام رضا (ع)» دربارهی آشنایی با کرامات امام رضا (ع) است . شاعر با فضاسازیهای زیاد و آوردن ابیات حشو و اضافی باعث طولانی شدن کتابها شده است که در اندازهیحوصلهی مخاطب نیست ، درصورتیکهمیتوانست با بهره گرفتن از کوتاه کردن و حذف بعضی ابیات ، داستانها را برای این گروههای سنی کودک جذابتر کند ، همچنین شاعر با بهکارگیری برخی واژههای ناموزون و اضافی به زبان شعر لطمه زده است و از واژههای دشوار و سنگین استفاده کرده است . یکی از معایب دیگر کتابهای این مجموعه این است که شاعر فقط به موضوع کرامات امام رضا (ع) پرداخته است و معرفی درستی از امام نکرده است ، لازم به ذکر است که معرفی یک پیشوای دینی بهعنوانیاریدهندهی جانوران و گیاهان و بیان فضائل ملکوتی آنها از این طریق بهتنهایی ارزشی ندارد.
داستان جلد اول این مجموعه یعنی « گنجشک و مار بدجنس » با جلد چهارم آنیکی است ، درصورتیکه عنوان جلد چهارم ، « شیر نقاشی » است و عنوان جلد مطابق با محتوای آن نیست . عنوان « گنجشک و مار بدجنس » هم درست نیست زیرا لازمهیزندهبودن مار ، شکار جانوران دیگر مثل گنجشک است و شاعر میتوانست عنوان بهتری را برای این داستان انتخاب کند .
به نظر میرسد شاعر با مراحل رشد ذهنی و مذهبی کودکان گروه سنی « الف و ب » که شعرها را برای آنان سروده است ، آشنایی زیادی ندارد ولی ناآشنا هم نیست زیرا زبان او متناسب با این گروه سنی است اما اشکالات زبانی و زیادهگویی شاعر متناسب با روحیات کودک نیست.
علی عباسی
علی عباسی متولد سال ۱۳۴۷ از شهر همدان است . پزشکی خوانده است و دستیار بیماریهای داخلی دانشگاه علوم پزشکی همدان است و به دلیل علاقه داشتن به ادبیات ، شعر میگوید. از این شاعر مجموعهای با عنوان « کشتیهای نجات » برای گروه سنی الف در دهه هشتاد در شورای کتاب کودک بررسیشده است . این مجموعه شامل هفت کتاب بانامهای ، « امام رضا (ع) مهربونه ، اولین پدر مظلوم ، بیگناهترین زندانی ، تشنهترین پدر دنیا ، تنهاترین پدر دنیا ، خوشاخلاقترین پدر دنیا و مادر بابا » است که قسمتهایی از این کتابها را در این مجال بررسی میکنیم .
امام رضا مهربونه
امام هشتم کیه / اسم قشنگ اون چیه
کیه بابای اون بابا؟ / امام مهربون ما
کجا اومد دنیا بابا / امام مهربون ما
کیه مامان خوب اون ؟ / امام خوب شیعیون
کجا اومد دنیا بابا/ امام مهربون ما
پژوهش های انجام شده با موضوع تفکر مذهبی در شعر کودکان گروه های سنی الف ...