دانشکده تولید گیاهی
پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد در رشته
علوم باغبانی- گرایش گیاهان دارویی، ادویه­ای و نوشابه­ای
تاثیر ارتفاع روی خصوصیات مورفولوژیکی و برخی مواد ثانویه گیاه گزنه
(Urtica dioica) در استان‌های مازندران و گلستان
پژوهش و نگارش:
مصطفی نجار فیروزجایی
استاد راهنما:
دکتر خدایار همتی
اساتید مشاور:
دکتر سارا خراسانی­نژاد
مهندس امیر دارایی گرمه­خانی
تابستان ۱۳۹۲
تعهدنامه پژوهشی
نظر به اینکه چاپ و انتشار پایان نامه‌های تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان مبین بخشی از فعالیت‌های علمی- پژوهشی بوده و همچنین با بهره گرفتن از اعتبارات دانشگاه انجام می‌شود؛ بنابراین به منظور آگاهی و رعایت حقوق دانشگاه دانش آموختگان این دانشگاه نسبت به رعایت موارد ذیل متعهد می‌شوند:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

1. 1. قبل از چاپ پایان ‌نامه خود، مراتب را قبلا به طور کتبی به مدیریت تحصیلات تکمیلی دانشگاه اطلاع داده و کسب اجازه نمایند.

1. 1. قبل از چاپ پایان نامه در قالب مقاله، همایش، اختراع و اکتشاف و سایر موارد، ذکر نام دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان الزامی است.

1. 1. انتشار نتایج پایان نامه باید با اطلاع و کسب اجازه از استاد راهنما صورت گیرد.

اینجانب مصطفی نجار فیروزجایی دانشجوی رشته علوم باغبانی- گرایش گیاهان دارویی، ادویه­ای و نوشابه­ای مقطع کارشناسی‌ارشد تعهدات فوق و ضمانت اجرایی آن را قبول کرده و به آن ملتزم می‌شوم.
نام و نام خانوادگی و امضاء
تقدیم به:
پدر و مادر عزیزم که از وجودشان به خود می­بالم
تقدیم به همسر گرامیم
و تقدیم به آنانی که برای ساختن زندگی تلاش می­ کنند.
تشکر و قدردانی
سپاس بی‌‌کران پروردگار یکتا را که هستی‌‌مان بخشید و به طریق علم و دانش رهنمونمان شد و به همنشینی رهروان علم و دانش مفتخرمان نمود و خوشه‌‌چینی از علم و معرفت را روزیمان ساخت.
مراتب سپاس و قدر دانی خود را تقدیم کسانی می‌‌کنم که صبورانه همراهیم کردند:
خانواده عزیز و مهربانم.
همسر گرامیم.
استاد راهنمای ارجمندم جناب آقای دکتر خدایار همتی که همواره حامی و راهنمای بنده بوده‌اند.
اساتید مشاور سرکار خانم دکتر سارا خراسانی نژاد و و جناب آقای مهندس امیر دارایی گرمه خانی که همواره از مشاورت آن‌ها بهره مند بوده‌ام.
استاد محترم جناب آقای دکتر عظیم قاسم نژاد که زحمت داوری پایان نامه را تقبل نمودند.
و در پایان از دوست خوبم، آقای دکتر کیوان مهدوی که در مراحل عملی و تدوین پایان نامه مرا یاری نمودند، صمیمانه تشکر می‌کنم.
مصطفی نجار فیروزجایی
تابستان ۱۳۹۲
چکیده
گزنه (Urtica dioica) از خانواده Urticaceae می‌باشد که دارای خواص دارویی فراوانی است. رشد و عملکرد گیاهان در اکوسیستم­ها و رویشگاه­های طبیعی مختلف تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله ارتفاع از سطح دریا قرار دارد. در این تحقیق اثر ارتفاع در دو استان مازندران و گلستان روی خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گزنه مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌برداری از مناطق مختلف در زمان گلدهی گیاه صورت پذیرفت. استخراج و شناسایی مواد موثره با دستگاه اسپکتروفتومتر و دستگاه کروماتوگرافی مایع (HPLC) انجام شد. اطلاعات هواشناسی و خاکشناسی مربوط به رویشگاه‌‌ها نیز مورد بررسی قرار گرفت. داده‌‌ها در قالب طرح کاملاً تصادفی، بصورت آشیانه­ای با بهره گرفتن از نرم‌افزار آماری SAS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ارتفاع و اکوتیپ بصورت معنی‌داری خصوصیات مورفولوژیک و بیوشیمیایی گزنه را تحت تاثیر قرار داد. نتایج نشان داد که با افزایش ارتفاع، طول و عرض برگ‌‌ها کمتر، ارتفاع گیاه کوچک‌‌تر و میزان کلروفیل بیشتر شد، بطوریکه کمترین میزان طول برگ (۹/۶ سانتی‌متر)، کمترین میزان عرض برگ (۸/۵ سانتی‌متر) کمترین ارتفاع گیاه (۲/۷۷ سانتی‌متر) و بیشترین میزان کلروفیل (۳/۵۰ درصد) در منطقه له کوه مازندران با ارتفاع ۲۲۵۰ متر بدست آمد، همچنین میزان فنل کل، فلاونوئیدکل، اسید کلروژنیک، اسید کافئیک و روتین در اندام‌‌های مختلف گزنه با افزایش ارتفاع بیشتر شد بطوریکه بیشترین میزان فنل کل (۱۶/۸ میلی­گرم بر گرم)، فلاونوئید کل (۱۵/۱۲ میلی­گرم بر گرم)، اسید کلروژنیک (۷۲/۰ میلی­گرم بر گرم)، اسید کافئیک (۱۴۰/۰ میلی­گرم بر گرم) و روتین (۷۱/۰ میلی­گرم بر گرم) در کل گیاه در ارتفاع ۲۲۵۰ متری منطقه له کوه مازندران مشاهده شد. همچنین میزان این ترکیبات در برگ بیشتر از سایر اندام‌های گزنه بود. بررسی‌‌های آماری نشان داد که بین میزان فنل و فلاونوئید و ارتفاع از سطح دریا، یک رابطه مثبت و معنی­داری وجود داشت.
واژه‌‌گان کلیدی: گزنه، ارتفاع، خصوصیات مورفولوژی، فنل و فلاونوئید، HPLC.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول- مقدمه
۱-۱- مقدمه ۲
۱-۲- بیان سوالات اصلی تحقیق ۳
۱-۳- فرضیه ­ها ۳
۱-۴- اهداف ۳
فصل دوم- بررسی منابع
۲-۱- گیاهشناسی گزنه ۶
۲-۲- دامنه انتشار ۷