• • • سطح مطلوب قیمت برای مسافران با توجه به کاهش مسافران مترو در ساعات پیک( میتوان گفت بگونه ای افزایش رفاه و راحتی در زمان استفاده از مترو) چقدر خواهد بود؟ (تا چه قیمتی مسافران حاضر به استفاده از مترو می باشند و میتوانیم قیمت را افزایش دهیم).

  (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

• آیا کیفیت خدمات مترو(افزایش کیفیت خدمات با کاهش مسافران مترو منظور است) افزایش میابد؟(اگر جمعیت مسافران در ساعات پیک کاهش یابد مسافران از لحاظ بهداشتی و سلامت روحی و فکری از یک آرامش نسبی برخوردار خواهند بود)

• آیا هزینه های مسافرانی که در زمان های غیر پیک از مترو استفاده می کنند، کاهش میابد؟

6-1- شرح اصطلاحات
اغلب اصطلاحات و عباراتی که در این تحقیق استفاده شده، در متن تعریف شده است. با این حال در ادامه به چند اصطلاح که برای شروع مطالعه تحقیق، بهتر است مفهوم آن ها مشخص شود، اشاره شده است:
زمان پیک: زمان شلوغی مترو که بیشترین مسافر را دارد
زمان غیر پیک: زمانی که مترو از ازدهام کمتری بر خوردار میباشد
شبیه سازی: در فضای مجازی نرم افزار ED یک نمونه از واقعیت را ترسیم میکنیم که در این تحقیق خط 1 مترو بررسی می شود.
متروی تهران: قطار شهری تهران که دارای 4 خط میباشد و این خطوط در برخی از ایستگاهها دارای تقاطع میباشند.
خدمات مترو: خدمات مترو در این تحقیق شامل فضای مناسب برای مسافران در مترو که هم از لحاظ بهداشتی ، سلامتی، امنیت و آسایش تا حدی تامین میشود
7-1- نتیجه گیری
در این فصل به بیان موضوع تحقیق، تعریف مسئله موردی، اهداف تحقیق و خلاصه ای از پیشینه موضوع تحقیق پرداخته شد. همان طور که بیان شد هدف این تحقیق افزایش درآمد مترو با استراتژی قیمت گذاری بلیط در ساعات پیک و غیر پیک است. خروجی این تحقیق نیز قیمت بلیط های مترو در زمان پیک و غیر پیک می باشد.
فصل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق
مقدمه
هر تحقیق و پژوهش علمی که صورت می گیرد بر پایه ها، ارکان و نتایج مطالعات و تحقیقات پیشین استوار است که هر پژوهشگر باید سعی کند مرتبط ترین دستاوردهای تحقیقات پژوهشگران قبلی را مورد شناسایی قرار دهد و دریابد که دیگران تا چه درجه ای مساله تحقیق مورد نظر را بررسی کرده اند و به آن نزدیک شده اند. به عبارت دیگر چه ابعادی از مساله تحقیق، مورد پژوهش قرار گرفته و چه ابعادی بررسی نشده است. مطالب این فصل شامل چکیده ای از کندوکاوی عمیق و وسیع است در آنچه که پیرامون موضوع پایان نامه و موضوع های مشابه در کتاب ها، مقالات و تحقیقات وجود دارد. در این فصل ما مطالعات انجام شده در زمینه ی حمل و نقل که با موضوع این پایان نامه همخوانی دارند و یا اینکه به موضوع مورد نظر نزدیک هستند را به صورت طبقه بندی مرور می کنیم. اساس این طبقه بندی ابزار و رویکرد هایی است که در تحقیقات مختلف در این زمینه از آن استفاده شده است، لازم به ذکر است که در این زمینه مقالات و تحقیقات شایان ذکری انجام نشده و بیشتر به بیان نظری مسئله پرداخته شده اما در این بخش به بیان آنها می پردازیم.
در سطح ملی چنین تحقیق و پژوهشی انجام نشده است اما اگر بخواهیم در بخش قیمت گذاری بلیط های مترو بدون در نظر گرفتن ساعات مختلف صحبت کنیم چندین مقاله در زمینه یارانه و سطح قیمت مترو]34[ انتشار یافته که بدنبال یک رابطه صحیح بین قیمت مترو و هزینه های موجود می باشد،در این مقاله به بررسی هزینه های موجود ارتباط آنها با هزینه های مترو پرداخته شده وبیان داشته که رابطه یک به یکی بین قیمت بلیط های مترو و هزینه های دیگر وجود ندارد.لیکن در سطح جهانی دو مقاله موجود میباشد که در یکی از این مقالات به بیان تئوریک مسئله پرداخته و هیچگونه راه حل کمی به کار نبرده است، در این مقاله ]28[ به دسته بندی و گروه بندی مسافران پرداخته (گروه های سنی ،مرد و زن ، شاغل و غیر شاغل)این مقاله نشان داده که باید گروه های مختلف را در تصمیم گیریمان در نظر بگیریم وبا توجه به گروه های مختلف مخاطب تعیین کنیم کدام مسافران باید در زمان پیک مسافرت کنند و کدام دسته می توانند در زمان های غیر پیک نیز از مترو استفاده کنند.
در مقاله دیگر ]27[ قیمت بلیط های مترو در شبکه متروی سانتیاگو بررسی شده و با توجه به تقاضا برای مترو با بهره گرفتن از برنامه ریزی غیر خطی یک قیمت بهینه برای بلیط های مترو محاسبه شده که در زمان های مختلف یکسان میباشد.
البته در بخش متروی تهران کارهای زیادی انجام شده است مانند زمانبندی حرکت قطارهای مترو به کمک روش فوق ابتکاری با هدف حداقل کردن تاخیر قطارها]29[،در زمانبندی حرکت قطارهای مترو پژوهشهای فراوانی انجام گرفته است ،در مقاله ای راجع به حداقل کردن انتظار مشتری صحبت شده]35[ اما همانطور که گفته شد مقاله یا تحقیقی در مورد قیمت گذاری در زمان های پیک و غیر پیک انجام نشده است.
حال در بخش زیر به دسته بندی و تحلیل مقالاتی که تا حدی به موضوع این پایان نامه و یا روش حل آن مرتبط اند میپردازیم:
1-2- طراحی شبکه های حمل و نقل
Ceder & Wilson(1986) ^[15] این طور بیان کرده اند که مراحل طراحی شبکه های حمل و نقل شامل: تشخیص مسیرها، بهینه سازی خطوط، تعیین جداول زمانی، برنامه ریزی وسایل حمل و نقل و برنامه ریزی اپراتورهای وسایل نقلیه است.
به طور کلی، فرایند برنامه ریزی حمل و نقل شامل 5 مرحله کلیدی و اساسی است:^[18و19و20]

• طراحی شبکه حمل و نقل

• هزینه عملیات و حمل و نقل عمومی،طراحی جداول زمانبندی

• برنامه ریزی ماشینهای حمل و نقل

• مشخص کردن تکالیف راننده ها

• برنامه ریزی نت (نگهداری و تعمیرات)

در گام اول، مواردی چون تقاضای حمل و نقل، ویژگی های جغرافیایی و زمین شناسی و مواردی از این دست مورد بررسی قرار می گیرد. پس از ارزیابی کردن یک شبکه حمل و نقل و خواص آن، مانند اندازه ناوگان، هزینه عملیات و تقاضای حمل و نقل عمومی؛ طراحی جدول زمانی برای خدمت دهی متناسب با تقاضا، هدف گام دوم است. در گام سوم تکالیف وسایل حمل و نقل برای سفرها مشخص می شود و برنامه هایی برای هر یک از وسایل حمل و نقل تدوین می شود. بر اساس برنامه های گام سوم اپراتورهای لازم برای انجام آن مشخص می شود و در گام چهارم برای آنها برنامه ریزی می شود. در گام پنجم نیز برای نگهداری و تعمیرات سیستم حمل و نقل، برنامه ریزی می شود. این مرحله شامل تعمیرات دوره ای و تعمیرات و نگهداری روزمره است.
در این تحقیق، ما در فاز دوم: طراحی جداول زمانی، فعالیت می کنیم. به طور خاص تر سعی خواهیم کرد با توجه به هدفی که برای خود مشخص کرده ایم، جداول زمانی شرکت حمل و نقل متروی تهران را به منظور کاهش زمان انتظار مسافران تقاطعی تدوین کنیم.
برای مدلسازی تبادل مسافران می توان از ابزار و رویکرد های مختلفی استفاده نمود. در تحقیقات مختلف نیز با توجه به نوع مسئله، شرایط موجود و … از روش های مختلفی استفاده شده است.
آنچه که توسط Dhingra & Shrivastava(2004)^[17] مورد ارزیابی واقع شده است، عبارتند از:
2-2- روش مدلسازی ریاضی
ماهیتا دشوار بوده و در صورتی که اندازه شبکه بسیار بزرگ باشد، استفاده از آن سخت می باشد. استفاده از مدل سازی ریاضی دارای این مزیت است که قادر به ارائه طبیعت پدیده‌های مورد مطالعه در کل محدوده مورد نظر و برای زمان‌های طولانی می‌باشد که لازمه این امر، انجام مدل سازی طی روندی منطقی و کنترل مناسب بوسیله داده‌های اندازه‌گیری می‌باشد.
Ceder et al(2002)^[14] یک مدلMIP^([3]) برای maxسازی تعداد اتوبوس رسیده(به طور همزمان) در خطوط مختلف در ایستگاه های تقاطعی ارائه کرده اند. در این مدل زمان های اعزام اتوبوس ها در یک خط یکسان نیست, اما حد بالا و پایین برای آن در نظر گرفته شده است.[,] متغیر تصمیم به عنوان زمان عزیمت وسیله iام در خط Kام در نظر گرفته شده است، که در این صورت تفاوت بین و نباید کمتر از و یا بزرگ تر از باشد.
Vansteenwegen & Van Oudheusden(2007)^[22] با بهره گرفتن از تکنیک های برنامه ریزی خطی در ترکیب با روش شبیه سازی، مدل برنامه ریزی حرکت قطارهای برون شهری را با هدف افزایش سطح خدمت رسانی به مشتریان و دستیابی به بهترین جداول برنامه زمان بندی حرکت و اعزام در راستای حداقل کردن زمان های تبادل مسافر و هزینه های ناشی از زمان انتظار مسافران در سیستم به دست آوردند.
جوانشیر، مصدقی، توکلی مقدم^[6] نیز در مقاله ای زمان های ورود و خروج هر قطار در هر ایستگاه را با توجه به محدودیت های زمان سفر و محدودیت های ایمنی حرکت قطارها مورد بررسی قرار دادند. تابع هدف مسئله کمینه کردن تاخیر قطارها و همچنین کمینه کردن هزینه ها است. در این مقاله دو خط راه آهن تک ریلی با در نظر گرفتن تقاطع بررسی شده است. دو هدفی که مورد توجه است حداقل کردن زمان کل تاخیرها در یک بازه زمانی خاص و همچنین حداقل کردن هزینه است. مدل ریاضی مربوطه با دو تابع هدف ارائه شده است.
3-2- روش مبتنی بر تجربه
ماهیتا روشی غیراستدلالی است. همچنین راهکاری را برای بهینه سازی ارائه نمی کند. این روش، شهودی است و فرد یا گروه خبره بر اساس مشاهده و با در نظر گرفتن مواردی انتخابی، تلاش به ارائه راه حل می کنند. با تحقیق در برنامه زمان بندی مترو تهران در مورد ایستگاه های تقاطعی به این پاسخ رسیدیم که این شرکت در حال حاضر از این روش برای پاسخ به مسائل زمان بندی در ایستگاه های تقاطعی استفاده می کند.
4-2- روش شبیه سازی
به عنوان یک ابزار قدرتمند مطرح بوده و صرفا به مسیرهای موجود و یا شبکه های کوچک حمل و نقل عمومی محدود نمی شود. روش شبیه سازی قابلیت بهینه سازی قوی ندارد، بلکه بیشتر ابزار تسهیل بررسی موضوعی است. معمولا شبیه سازی با متدهای بهینه سازی دیگر مورد استفاده قرار می گیرد تا علاوه بر این که شناخت سیستم را برای ما ممکن سازد در بهینه سازی سیستم مورد نظر نیز بتوانیم حرکت کنیم. مقالات زیادی وجود دارند که روش شبیه سازی را با روشی دیگر برای بهینه سازی سیستم حمل و نقل ترکیب کرده اند. در مقوله حمل و نقل نیز چنین تحقیقاتی را می توانیم مشاهده کنیم. در پایان نامه ای تحت عنوان “بهبود سیستم های احتمالی جعبه سیاه با بهره گرفتن از روش رویه پاسخ (مورد کاوی در متروی تهران)”^[5] به بررسی بهبود میانگین زمان ماند مسافران در سیستم و همچنین نرخ جابجایی مسافران برای خط شماره دو متروی تهران به وسیله تکنیک روش رویه پاسخ و همراه با شبیه سازی پرداخته شده است. در این تحقیق میانگین زمان ماند مسافران، زمان انتظار مسافران به علاوه ی زمان جابجایی آن ها تقسیم بر تعداد کل مسافران در نظر گرفته شده است و نرخ جابجایی مسافران نیز میانگین درصد پر بودن ظرفیت قطارهای مترو است. در این پایان نامه سعی شده است با یافتن سطوح بهینه ای از هدوی^([4])ها (سر فاصله های حرکت قطارها)، زمان سفر حداقل گردد و نرخ جابجایی رضایت بخش نیز حاصل گردد.
در مطالعه انجام شده توسط Janice P.Li(2001)^[21]در زمینه شبیه سازی یک ایستگاه، نمودار گردش جریان مسافر شامل فعالیت های مهمی که در ایستگاه انجام می شود و ارتباط متقابل و فیمابین آن ها شناسایی شده است که زمان لازم برای انجام این فعالیت ها، تابعی از ساختار کرایه و سیاست های جمع آوری آن ها، طرح ایستگاه، شیوه بهره برداری و ظرفیت سیستم بیان شده است. در این مقاله این طور بیان شده است که با بهره گرفتن از ابزار شبیه سازی، می توان به ارزیابی و تصمیم گیری در اینگونه مقولات و موضوعات پرداخت :