۵ ـ و بهترین برادران از قبیله بنی هاشم از ناحیه مادری و بهترین برادر از قبیله تو بع از ناحیه پدرهستیم
۶ـ. و بهترین یار و یاور در بهترین سینه هایی که برای تو سپر بودند

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۷ـ. و من بدین خاطر تو را یاد مى کنم و مى ستایم بى آنکه دلق ریا بر تن کنم و خود را پرهیزگار بنمایانم یا ادعاى آن داشته باشم
۸ـ در سینه ام جای گرفتی در حالی که شک و شبه در چهار طرف دیواره قلبم شک برانگیز بود.
۳ ـ ۱۹ ـ سروده های دینی و مذهبی جواهری
جواهرى قصیده «عاشورا» را در سال ۱۹۳۵ میلادى سرود که یکى از دو قصیده ى اوست که هر ساله با گذشت زمان، گرم و پر شور در عزاى حسین (ع) خوانده مى شود. شاعر در این قصیده حرکت قیام امام حسین (ع) را از زمان ترک سرزمین حجاز تا عراق و شهادت آن حضرت (ع) در صحراى کربلا بیان مى کند. همچنین از چگونگى حکومت دارى یزید و دائم الخمر بودن او و گستراندن دشمنى هاى جاهلى در میان امت اسلامى توسط وى، سخن مى راند: (الأعرجى، ۲۰۰۲ م: ۱۳۵)

(جواهری، ۲۰۰۴: ج۲: ۲۵۴)
۱ ـ زاده على (ع) همچون شیر بیشه اى راه مى پیماید که گرگ هاى آن بیشه او را به مبارزه طلبیده اند اما او از آن ها روى گردانیده و رو به صحرا نهاده است.
۲ ـ و کینه ها پیوسته در دل آل امیه انباشته شد تا قلب هایشان چونان سنگ، سخت ومحکم گردید.
۳ ـ و یزید نسبت به میگسارى و مى ساختن آگاه تر است و پیوندى نزدیکتر با آن دارد تا حکمرانى و حکومت کردن.
۴ـ اما بنى هاشم خانواده پیامبرند و دین خدا در میان این خانواده کاشته و به ثمر نشسته است.
۵ ـ در مجالس پر طرب یزید تمامى امور مسلمانان در یک لحظه در معرض خرید و فروش قرار مى گیرد.
جواهری در تبیین حماسه دینی خود به ویژه در ذکر مصیبت هاى امام حسین (ع) قصیده «آمنت بالحسین» به حسین (ع) ایمان آوردم) را در ۶۴ بیت در بحر متقارب و با قافیه عین مکسور سروده است. رویکرد تأمل گراى وى به خوبى از ظاهر آن قصیده پیداست. شالوده ى این قصیده با قصاید سیاسى و ملى و قومى که قبل و بعد از آن سروده است، تفاوتى ندارد. این قصیده، اساس فرهنگ رسمى و ملى است که در مجالس و مناسبت ها و منبرها تلاوت مى شود (الأعرجى، ۲۰۰۲: ۲۲۱) جواهرى همانند پیشینیان مستقیماً به شکل ضمیر مخاطب شنونده را خطاب قرار داده و با تأکید بر این نکته که این قبر، منور و نورانى به شهید شجاعى مى باشد، دعوت به سیراب نمودن قبر امام حسین (ع) مى کند.

به منّت منه ارّه بر پای او» (سعدی، ۱۳۸۷: ۱۶۹)

این نثر، تلمیحی است به آیه ی زیر: «وَابْتَغِ فِیمَا ءَاتَیکَ اللهُ الدَّارَ الْأَخِرَهَ وَلاَ تَنسَ نَصِیبَکَ مِنَ الدُّنْیَا وَ أَحْسِن کَمَا أََحْسَنَ اللهُ إِلَیْکَ وَلَا تَبْغِ الْفَسَادَ فی الَأَرْضِ إِنَّ اللهَ لَا یُحِبُّ الْمُفْسِدِینَ. درآن چه خدا به تو داده سرای آخرت را جستجو کن و بهره ات را از دنیا فراموش مکن و همان گونه که خدا به تو نیکی کرده است نیکی کن و هر گز در زمین فساد مکن که خدا مفسدان را دوست ندارد.» (قصص/ ۷۷)
حق تعالی در این آیه، بندگان را به نیکی کردن و دوری از فساد دعوت کرده است. با کمی دقت می توان دریافت که سعدی با چه شگرد زیبا و با بهره گیری از آیات قرآنی، در قالب حکایتی زیبا به پند و اندرز پرداخته است. سعدی هر موقع که خواسته است از آیات قرانی، بهره بگیرد و به نصیحت بپردازد مضامین قرآنی را تا جای ممکن ساده و روان کرده و به گونه ­ای آن ها را خوب به فارسی در آورده که به راحتی برای همگان، قابل فهم است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در حکایت زیر، حمد و ستایش و ذکر و تسبیح خداوند متعال به صورت شعری درآمده است و سعدی در این راه از آیات قرآن بهره گرفته است و به پند و نصیحت پرداخته است.
«یاد دارم که شبی در کاروانی همه شب رفته بودم و سحر در کنار بیشه ای خفته. شوریده­ای که در آن سفر همراه ما بود نعره برآورد و راه بیابان گرفت و یک نَفَس آرام نیافت. چون روز شد گفتم: این چه حالت بود؟ گفت: بلبلان را شنیدم که بنالش در آمده بودند از درخت و کبکان در کوه و غوکان در آب و بهایم در بیشه؛ اندیشه کردم که مروّت نباشد همه در تسبیح و من بغفلت خفته.

دوش مرغی به صبح می نالیـد
یکی از دوستـان مخلـــص را
گفت: باور نداشتــم که تو را
گفتم: این شرطِ آدمیّت نیست

عقل و صبرم ببرد و طاقت و هوش
مگــــر آواز من رسیــد به گوش
بانگِ مرغی کند چنین مــدهوش
مرغ تسبیح گوی و ما خامـوش!»

(سعدی، ۱۳۸۷: ۹۷)
که تلمیح لطیفی است به آیه ی: «تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالأَرْضُ وَمَن فِیهِنَّ وَإِن مِّن شَیْءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدَهِ وَلَکِن لاَّ تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ إِنَّهُ کَانَ حَلِیمًا غَفُوراً. آسمان هاى هفت گانه و زمین و هر کس که در آن هاست او را تسبیح مى‏گویند و هیچ چیز نیست مگر اینکه همراه با ستایش تسبیح او مى‏گوید ولى شما تسبیح آن ها را درنمى‏یابید به راستى که او همواره بردبار و آمرزنده است.» (اسراء/۴۴)

انسان در تمام مراتب زندگی روزمره، هرگز از مشورت بی نیاز نخواهد شد. وحتی در مسائل ساده نیز دچار اشتباه و غفلت می شود، درحالی که اگر با افراد آگاه و باتجربه مشورت می کرد، به این اشتباه دچار نمی شد. هنگامی که انسان با کسی مشورت می کند، فکر او را با فکر خود شریک می سازد. از اشتباه در امان می ماند. شیخ شیراز نیز با بهره گیری از آیات قرآن، انسان ها را به هم فکری و مشورت با دیگران دعوت می کند.

«خلاف راه صواب است و عکس رای اولوالالباب، دارو بگمان خوردن و راهِ نادیده بی کاروان رفتن. امام مرشد محمد غزالی را رحمه الله علیه پرسیدند: که چگونه رسیدی بدین منزلت در علوم؟ گفت: بدان که هرچه ندانستم از پرسیدن آن ننگ نداشتم.

امید عافیت آنگه بوَد موافق عقل
بپرس از هر چه ندانی که ذل پرسیدن

که نبض را به طبیعت شناس بنمایی
دلیل راه تو باشد به عز دانایی»
(سعدی، ۱۳۸۷: ۱۸۴)

همانند هر قدرت و بازیگر منطقه‎ای دیگر، جمهوری اسلامی‎ایران نیز کشوری است که :
الف: دارای نگرانی‎های مشروع امنیتی ناشی از گسترش بی ثباتی در اطراف مرزهای خود است.
ب: دارای دامنه ی نفوذ طبیعی فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در سطح منطقه است.
ج: استراتژی‎های مستقل امنیت ملی برای حفظ خود و مبارزه با تهدیدات خارجی دارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

د: فلسفه و جهان بینی خاص برای نقش آفرینی، افزایش اعتبار و رشد و توسعه دارد. وبه گفته تحلیل گران آمریکایی آمریکا نمی‎تواند بدون در نظر گرفتن بافت‎این منطقه و یا بی میلی نسبت به گفتگوهای جدی باتهران وانجام مذاکراتی که بتواند به تفاهم متقابل منجر شود، به رفع تنش در منطقه کمک کرده و از باتلاق عراق بیرون آید.
با‎این حال به نظر غیر منطقی می‎آید که از‎ایران انتظار داشت که به آمریکا در عراق کمک کند، در حالی که‎این کشور آشکارا‎ایران را تهدید به حمله نظامی‎می‎کند. طبیعی است که باتوجه به تهدیدات آمریکا از مرزهای همسایه، درصورت حمله، جبهه بسیاری از جنگ وبی ثباتی‎ها به محل حمله انتقال خواهد یافت و آن وقت مهمل تصمیمات امنیت ملی است. بنابراین بایستی یکی از تاکتیک‎های راهبردی در مقابل آمریکا در شرایط بحرانی را درگیر سازی‎این کشور در عراق دانست(احدی، ۱۳۸۷، ص۵۱) .
پ ) مسائل مرزی ( معاهدات، غرامت، توافق نامه صلح و. . )
مسائل مرزی، در کنار حوادث ناشی از جنگ تحمیلی از اساسی ترین مؤلفه‎های تاثیر گذاری است که بر روابط دو کشور سایه افکنده است. ازیک نگاه کلی واز زاویه منافع ملی‎ایران، عراق یک کشور چند قومی، از لحاظ جغرافیایی ساختگی ومحصول سیاست خارجی دولت انگلستان است که برای حفظ تعادل قدرت در منطقه وعمدتا کنترل قدرت‎ایران پدید آمد( برزگر، ۱۳۸۶، ص۶۰).
) در طول دهه‎های گذشته رژیم بعث با نگرشی‎ایدئولوژیک وبا هدف رهبری جهان عرب، نه تنها اختلافات مرزی را شدت بخشید، بلکه یک جنگ ۸ ساله را با تقریب یک میلون تلفات وجراحات به همراه ۱۰۰۰میلیارد دلار خسارت به‎ایران تحمیل کرد. عراق جدید، تحولات داخلی آن، هرم سیاسی وساختار قدرت اگرچه تغییر کرده اند ؛ لیکن مسایل بسیاری لاینحل مانده اند. «هرچند نیروهای عراقی از خاک‎ایران بیرون رفته، اسرای جنگی مبادله شده اند وعراق قرار داد الجزایر را پذیرفته است هنوز سخن از قرار داد رسمی‎برای” صلح ” در میان نیست»( رمضانی، ۱۳۸۶ ص۸۷).
درباره مسایل مرزی دولت دموکراتیک فعلی، اشاراتی مختصر مبنی بر لزوم مذاکرات داشته اند اما هنوز اراده‎ای درمیان مسئولین عراقی مشاهده نشده است. هرچند دولت عراق هنوز اختیارات تام نداشته واستقرار نیافته است، لیکن بایستی‎ایران در‎این شرایط بتواند دلیرانه وبا صراحت خواسته‎هایش را مطرح نماید وقراردادهای لازم را با‎این کشور امضاء نماید ؛ چه بسا عراق قدرتمند‎اینده دوباره باتوجه به همان محدودیت‎های ژئوپلیتیکی اش معاهدات گذشته را به رسمیت نشناخته و وضعیت گذشته را باز آفرینی نماید بنابراین از آنجا که دوکشور ازهنگام پذیرش قطعنامه ۵۹۸ درسال۱۹۸۸ آتش بس را پذیرفته ودر وضعیت"نه جنگ، نه صلح” به سرمی‎برند، ضرورت دارد تا تجدید پیمان ۱۹۷۵ الجزایر به عنوان مقدمه‎ای برای امضاء قرار داد صلح میان دوکشور هرچند زود تر مورد بحث وگفتگو قرار بگیردو تکلیف غرامت جنگی که طبق اعلام دبیرکل سازمان ملل متحد برعهده عراق است مشخص شده ومسایل اختلافی دوکشور رفع گردد(تیشه یار وظهیر نژاد، ۱۳۸۸، ص ۱۴۲).

۴-۱۰- جمع بندی

پس از گذشت چندین سال از اشغال عراق، آمریکا متحمل هزینه‌های فراوانی گردیده و سیاست‌های این کشور بر پیچیدگی‌های مسایل منطقه افزوده است. به دست گیری قدرت توسط یک دولت شیعی و خروج شیعیان و اکراد از انزوای سیاسی پس از حدود ۸۰ سال، تحولات ژئوپلیتیکی جدیدی را در عراق رقم زده که علاوه بر تحت تأثیر قرار دادن عراق و منطقه خاورمیانه، روابط راهبردی قدرت‌های بزرگ را نیز متأثر ساخته و موجب واکنش برخی کشورهای منطقه مانند عربستان و اردن گردیده است، تا جایی که پادشاه اردن با ابراز نگرانی از تحولات عراق در دسامبر سال ۲۰۰۵ از موضوعی تحت عنوان «هلال شیعی» صحبت به میان آورد. بدون تردید تحولات اخیر در عراق روابط کشورهای منطقه را هم متأثر ساخته است.
روابط خارجی‎ایران و عراق در گذشته و حال و‎اینده همواره متاثر از مسائل سیاسی و امنیتی بوده و خواهد بود؛ عراق همیشه رقیب اصلی‎ایران بود، شرایط کنونی عراق در نتیجه ضعف و عدم وجود استراتژی بلند مدت است اما دلایل متعددی وجود دارد که بعد از برقراری ثبات در عراق بار دیگر‎این کشور را تبدیل به چالشی بزرگ برای امنیت قومی‎ایران در منطقه و در معادلات سیاسی و طرح‎های استراتژیک می‎کند.
ایران برای رسیدن به مصالح خود در عراق و پشتیبانی از آن استراتژی واقع گرایانه‎ای را در پیش می‎گیرد که‎این استراتژی به وسیله‎این عوامل شکل می‎گیرد: موضع گیری در قبال رقبای منطقه‎ای و بین المللی، تغییرات در شمال عراق، نیروی سیاسی شیعه.‎ایران معتقد است که عراق پیوسته تهدیدی برای منافع ملی‎این کشور است. استراتژی‎ ایران در قبال عراق میان «ایجاد امنیت» و «فرصت سازی» در نوسان است. همچنین مجموعه‎ای از مسائل و عوامل و نگرانی‎ها در سیاست‎ایران در قبال عراق وجود دارد. از مجموع ‎این مسائل و در راس آنها عامل شیعی است که عناصر استراتژی‎ایران را شکل می‎دهد. قدرت گرفتن شیعیان بالاترین مصلحت ‎ایران محسوب می‎شود و‎اینجاست که دو عنصر شیعه و کرد در تدوین استراتژی سیاسی و امنیتی ‎ایران در قبال عراق نقش بزرگی‎ایفا می‎کند. در همین زمینه، بازیگران بین المللی مانند آمریکا بازیگر اصلی در عرصه عراق بوده و همچنان خواهند بود و‎این یعنی برخورد با سیاست خارجی‎ایران. به نظر می‎رسد که تهران در حوادث عراق فرصت به کار بردن شعار «مبارزه با تروریسم» را می‎یابد. همان گونه که زیر چتر‎این شعار‎ایران با‎ایالات متحده در افغانستان همکاری کرد،‎این امر می‎تواند در عراق هم تکرار شود، البته همکاری با واشنگتن در عراق پیامد‎هایی دارد و تهران را وادار می‎کند تا همکاری با عربستان را ترجیح دهد. درنتیجه نگرانی آمریکا از ادامه و گسترش نفوذ‎ایران در عراق بیشتر می‎شود. منافع استراتژیک آمریکا در عراق محدود به مرزهای جغرافیایی‎این کشور نیست بلکه به طور کلی شامل منطقه می‎شود.‎ایالات متحده به‎ایران به عنوان عامل بازدارنده و مانع‎این منافع می‎نگرد. اما با‎این وجود دو طرف اهداف مشترکی در عراق یافتند، واشنگتن دراین زمینه سیاستی بر پایه همکاری تاکتیکی، محدود و موقت با‎ایران را در عرصه عراق پی گرفت، به موازات آن به دنبال سیاستی دیگر به‎ایران به چشم معضل امنیتی که مانع نفوذ‎این کشور درعراق و منطقه است، می‎نگرد.‎ایران هم سیاست مشابهی را پیگیری کرد. اما با به ریاست جمهوری رسیدن حسن روحانی در‎ایران در سال ۲۰۱۳، روابط‎ایران با دنیای غرب بطورکلی و به ویژه با آمریکا شاهد تغییر بود.‎ایران شروع کرد به مطرح کردن همکاری با واشنگتن در موضوعات و عنوان‎هایی که در مقدمه با نام «مبارزه با تروریسم» آمد.
بسیاری از سیاستمداران‎ایران معتقدند که موفقیت در دستیابی به توافق برسر مسئله هسته‎ای صفحه تلخ روابط پر تنش بین‎ایران و آمریکا را بسته و درهای پیشرفت را برای حل درگیری‎های دیگر باز خواهد کرد و شاید مهم­ترین آن همکاری بین دوکشور وتلاش برای‎ایجاد ثبات در منطقه خاورمیانه باشد. و معتقدند که در کنار هم پیمانانشان در منطقه و با همکاری آمریکا با‎ایران امکان تشکیل سیستم امنیتی منطقه‎ای برای مبارزه با تهدید امنیتی بزرگ ونزدیک شدن به مصالح و امنیت همه طرفها، به وجود می‎آید. تصمیم گیرندگان‎ایرانی معتقدند « افزایش افراطی گری وگروه‎های جهادی درسایه شرایط فعلی ضروری می‎سازد که آمریکا و‎ایران در حالت دشمنی نباشند، زیرا از‎این حالت تنها گروه‎های تروریستی سود می‎برند و زیاد شده و ازکشوری به کشور دیگر کشیده می‎شوند. »با وجود صحبت‎های رهبر انقلاب اسلامی‎در‎ایران مبنی بر مخالفت با دخالت آمریکا در عراق، تیم حسن روحانی با لحنی متفاوت صحبت می‎کند، حمید ابوطالبی نماینده روحانی در تویتر نوشت: «‎ایران و آمریکا دو کشور بی مانند از لحاظ قدرت منطقه‎ای هستند و قادر به حل و فصل صلح آمیز بحران عراق می‎باشند. » و امکان همکاری میان دو کشور را بعید ندانست.
فصل پنجم
ارزیابی فرضیه‎ها، نتیجه گیری و پیشنهادات

۵-۱- ارزیابی فرضیه‎ها

- حضور آمریکا در عراق بر ژئوپلیتیک‎ایران تاثیر دارد.
یکی از اهدافی که آمریکایی‎ها برای آن به عراق آمده بودند به دست آوردن نفت بود. آمریکایی‎ها به رقم‎اینکه نفت زیادی دارند اما نیازمند نفت خارجی هستند و عراق با منابع نفتی عظیم در رفع‎این نیاز آمریکایی‎ها نقش به سزایی‎ایفا می‎کرد. عامل دیگری که آمریکایی‎ها را روانه عراق کرده بود موقعیت ویژه آن است زیرا از سویی عراق نزدیک به‎ایران یعنی دشمن آمریکاست و از سوی دیگر با توجه به سابقه نفوذ روس‎ها در عراق به ویژه پس از سرنگونی رژیم پادشاهی و روی کار آمدن نظام جمهوری و تا پایان دوره بعثی آمریکا در واقع قصد داشت که عراق در کنترل خود بگیرد و مانع از نفوذ و رخنه روسها در آن شود. عامل دیگری که آمریکایی‎ها رابه جنگ و اشغال عراق ترغیب کرد رونق شرکتهای تسلیحاتی آمریکا و حمایت از آنها در رقابت با همتایان روس بود.
در واقع آمریکایی‎ها قصد نداشتند که از عراق خارج شوند اما با کوشش مرجعیت دینی عراق و عده‎ای از رجال عراقی آنها بدون تحقق اهداف خود عراق را ترک کردند. آنها از زمان خروج به دنبال بازگشت به عراق بودند و‎این بهانه را داعش که گروهکی افراطی و تکفیری است به دست آنها داد. آنها که از درب رانده شده بودند‎این بار از پنجره وارد شده اند. آمریکایی‎ها که مطابق توافقنامه امنیتی موظف به انجام تعهدات خود به عراقی‎ها بودند در حالی که داعش در عراق جولان می‎داد هیچ اقدامی‎به عمل نیاوردند. آنها در ابتدای یورش داعش فقط نقش تماشاگر داشتند و حتی اوباما زمانی که درخواست‎های عراقی مبنی بر کمک جدی و موثر زیاد شد اعلام کرد که نیروی هوایی آمریکا نیروی هوایی شیعیان نیست.
داعش وتروریسم با سلاح‎های جدید پیشتازی می‎کرد اما آمریکایی‎ها نه کمک تسلیحاتی می‎کردند و نه جنگنده‎های اف شانزده‎ای که عراق به آنها نیاز مبرم داشت را به عراق می‎دادند وهربار بهانه‎ای را مطرح می‎کردند.‎این در حالی است که رسانه‎ها عراق اخباری درباره کمک‎های پنهان آمریکا به داعش از طریق انداختن محموله برای آنها، هدف قرار دادن نیروهای مردمی‎و امنیتی برای کاستن ازحجم فشار علیه آنها و انواع کارشکنی‎ها را مطرح می‎کنند.
ویژگیهای جغرافیایی، سیاسی، امنیتی، فرهنگی و مذهبی عراق به گونه است که ماهیت قدرت وسیاست در‎این کشور و به تبع، نوع روابط آن با همسایگانش را پیچیده کرده است. عراق در همسایگی غربی‎ایران بیشترین مرز مشترک جغرافیایی، وتقریبا بالاترین اشتراکات فرهنگی رابین کشورهای همسایه با ما دارد. روابط ‎ایران و عراق همواره رابطه‎ای پرچالش بوده است. تاریخ تعاملات‎ایران با منطقه‎ای که در حال حاضر عراق نامیده می‎شود انعکاسی از پیچیدگی‎های گوناگون است.
منطق اهمیت عراق جدید در حوزه سیاست خارجی، شکل گیری یک سری متغییر‎های جدید همچون تقویت عنصر شیعی در ساخت قدرت وحکومت عراق، روند حرکت عراق از یک دشمن استراتژیک به یک همکار منطقه‎ای وبه تبع، تعادل در سیاست‎ایران با منطقه وجهان عرب، وهمچنین جایگاه عراق در روابط بین الملل‎ایران و تنظیم سیاست خارجی با قدرت‎های بزرگ همچون آمریکا وآثار بر امنیت ومنافع ملی‎ایران می‎باشد. اما ازطرف دیگر وجود یک سری اختلافات باتوجه به تاریخ روابط خارجی دوکشور، که هنوزبسیاری لاینحل مانده اند، روابط وتعاملات فعلی طرفین رانیز تحت الشعاع قرار داده است.
اختلافات مرزی‎ایران وعراق همانند بسیاری کشورهای دیگر جهان سوم بدلیل نقشه‎های دوران استعمار است. حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ م وسرنگونی رژیم بعثی عراق به عنوان عامل نا امنی وبی ثباتی منطقه، تقویت عنصرشیعی در ساخت سیاسی بغداد وکاهش تنش‎های موجود بین‎ایران وعراق، حضور بیگانگان، بالاخص دشمن استراتژیک‎ایران یعنی آمریکا در جغرافیای فعلی عراق، رقابت‎ایران وسایر کشورهای منطقه در ‎این کشور و تغییرات ژئوپلیتیک ملموس در فضای جدید منطقه، افزایش حساسیت مسائل قومی‎در منطقه ازجمله کردها، فرصت‎های اقتصادی، فرهنگی، امنیتی فراروی‎ایران در عراق نوین، و بسیار ی از‎این دست، مسائلی است که توامان و باهم سیاست خارجی‎ایران را تحت الشعاع قرار می‎دهد. عراق جدید میراث دار تحولات ژرف تاریخی از حاکمان گذشته خویش می‎باشد؛ و در شرایط جدید آبستن یک سری مسائلی سیاسی – امنیتی برای‎ایران است. در‎این تحقیق سعی می‎شود استراتژی جمهوری اسلامی‎ایران را در قبال‎این رخدادها وفضای فعلی عراق تبیین نماییم. قدرت یابی گروه های شیعی و طرفداران‎ایران دراین کشور، آرام و دوستانه شدن ارتباطات طرفین، تحولات کردها و خودمختاری کردستان عراق و تاثیرات مرزی آن، حضور همچنان گروهک منافقین در‎این کشور، مسائل ارضی ومرزی، عدم انعقاد تفاهم نامه صلح بین طرفین، غرامت جنگی و… ازجمله مسائلی است که استراتژی وراهبردی قوی وتوانمند را از طرف ‎ایران در ‎این کشور طلب می‎کند.
طی ده های گذشته توسعه طلبی ارضی همواره وجه بارز سیاست خارجی عراق بوده است. جغرافیای سیاسی‎این کشور، به حاکمان‎این سرزمین اتخاذ سیاست تهاجمی‎را برای حفظ حیات خود دیکته می‎کند. فرق ندارد که نظام پادشاهی در عراق حاکم باشد، کمونیست‎ها زمام امور رادر دست گیرند ویا آنکه اندیشه “بعث” با آن تمایلات ناسیونالیستی عرب گرایانه، برکرسی قدرت تکیه زده باشد. و هیچ تضمینی وجود ندارد که سرکار آمدن حکومتی کثرت گرا ودموکراتیک در‎این کشور بتواند از دغدغه‎های امنیتی کشور‎های همسایه علی الخصوص‎ایران بکاهد.
بنابراین، همسایگی با عراق با توجه به فضای درونی، تاریخی وژئوپلیتیک‎این سرزمین یک سری الزاماتی را بر ‎ایران تحمیل می‎نماید. الزاماتی که بیشتر در فضایی امنیتی– سیاسی تبیین و تحلیل می‎گردند. لذا ‎ایران با توجه به‎ اینکه بزرگترین تهدید منطقه‎ای خویش راهمواره عراق تعریف کرده بود، وفضای ابهام آلود کنونی نیز روندی امنیتی به ارتباطات داده است؛ مبتنی برتاریخ تحولات روابط گذشته‎این دو کشور، نیازمند تعریف استراتژی‎های سیاسی– امنیتی خاص خود باتوجه به فضای جدید بین المللی، منطقه‎ای وداخلی عراق است. عراقی که میزبان بزرگترین دشمن استراتژیک‎ایران یعنی آمریکاست، وضعیت امنیت داخلی آن وبه تبع، مرزهای آن به هم ریخته است، گروه های طرفدار‎ایران همچون شیعیان وکردها قدرت را دردست دارند، پناهگاه بسیاری از مخالفان حکومتی‎ایران بوده، فضای بسیار مناسبی است برای چانه زنی‎های دیپلماتیک با آمریکا وهم پیمانانش، ظرفیت‎های اقتصادی خوبی درحوزه آب، راه، کشاورزی دارد وبسیار جوانب دیگر. به هرروی فضای سیاسی– امنیتی عراق جدیدکه هم فرصت ساز است وهم تهدیدزا، نیازمند تدوین استراتژی‎های سیاسی- امنیتی مختلفی است تا اهداف ومنافع ملی کشور را در‎این بین ارضاء نماید. لذا تعامل ضرورتاً وجودخواهد داشت ودرنتیجه حضور آمریکا درعراق برژئوپلیتیک‎ایران تاثیر دارد. و فرضیه فوق مثبت می‎باشد.
۲- موقعیت ژئوپلیتیکی‎ایران می‎تواند مانع تحقق استراتژی رژیم آمریکا در عراق شود.
جایگاه استراتژیک حساس ومهم ایران درمیان کشورهای همسایه وخطیربودن این جایگاه درخاورمیانه، ایران را دچار مشکلاتی نموده ودرگیر مسائل سیاسی واتفاقات مهم پیش آمده درکشورهای همسایه کرده است. با اینکه درجنگهای به وجود آمده درکشورهای همسایه ایران خود را بی طرف اعلام نموده است ولی بازهم به دلیل همین موقعیت ژئوپلیتیکی درگیر جنگ شده وقدرتهای مهاجم مانند آمریکا ایران را از این وادی مجزا نکرده اند. سیاست خارجی دولتمردان ایران همواره درراستای مقابله مثبت وسازندگی در جهت پیشرفت امورجاری مملکت بوده است وهمواره سعی نموده اند باسیاست خاص خودکشور عزیزمان را ازگزند آسیبها وحملات دشمنان درامان نگاه دارند. عواملی مانندجمعیت وفضای کشورهمواره دراعمال سیاستهای خارجی تاثیرداردوبا افزون شدن رشد جمعیت ایران درطی سالهای گذشته، ایران با داشتن یک جمعیت ۷۵میلیون نفری وداشتن قلمرو وموقعیت ژئوپلیتیکی بالاودارا بودن خلیج فارس حساس ومنطقه پراستراتژیک تنگه هرمز بالاترین نقش رادرحوزه ژئوپلیتیکی خاورمیانه داشته باشدواین مسائل کارگزاران دولت راباامری خطیر مواجه نموده است.
آمریکا تصور می‌کرد به دلیل وجود خصومت تاریخی میان‎ایران وعراق می‎تواند شرایط پس ازسقوط صدام را هم به گونه‌ای طراحی نماید که مانع برقراری پیوند میان‎این دوکشور شود. از‎این‌رو، آمریکا تلاش کرد تا میان‎ایران وجریانات موثر موجود در صحنه عراق شکاف بیندازد و نقش‎ایران را در معادلات آن کشور به حداقل برساند، اما با گذشت زمان پی برد که بدون‎ایران نمی‎تواند تحولات عراق را رقم بزند. در نتیجه، آمریکادرابتدا‎ایران را به دخالت در امورعراق متهم کرد و تمام توان خودرا به کار گرفت تا درجبهه تبلیغاتی، عناصر وابسته به آمریکا در دولت عراق‎ایران را متهم نمایند. در جبهه اطلاعاتی نیز آمریکا عوامل خود را بسیج کرد تا مستنداتی در خصوص دخالت‌های‎ایران به دست آورند، اما با گذشت زمان و ناکامی، به‎این واقعیت توجه کرده است که پیوندهای دو ملت عمیق است و‎ایران نمی‌تواند از صحنه سیاسی عراق حذف شود.
بدون تردید هنگامی‎که موقعیت ژئوپلیتیکی‎ایران در سطح منطقه مورد بررسی قرار می‎گیرد کشور عراق از جایگاه ویژه‎ای برخوردار است. چنانچه بخواهیم از نظر تاریخی به تحولات دوکشور و تأثیرات آن برهر یک از طرفین بپردازیم، می‎بایست به دهه دوم قرن بیستم بازگردیم؛ هنگامی‎که با فروپاشی امپراتوری عثمانی و پس از یک دهه قیمومیت انگلیس بر عراق،‎این کشور استقلال خود را بدست آورد، دولت‎این کشور اختلاف مرزی بین‎ایران و عثمانی را به ارث برد و بهانه لازم برای تنش و درگیری را در دست گرفت. اختلافات و تنش‎های دولت عراق با‎ایران همواره وجود داشته و در مواقعی به درگیری نظامی‎نیز انجامیده است. اما با پیروزی انقلاب اسلامی‎ایران و روی کار آمدن صدام حسین در عراق فصل جدیدی در تیرگی روابط و تنش‎ها آغاز گردید. با گذشت کمتر از دو سال از پیروزی انقلاب نوپای اسلامی‎در‎ایران صدام حسین یک جنگ همه جانبه وخونین را به مدت ۸ سال به جمهوری اسلامی‎ایران تحمیل نمود. پس ازجنگ نیز، رژیم صدام حسین تازمان فروپاشی بزرگترین تهدید خارجی‎ایران محسوب می‎گردید. ازنظرجغرافیایی، دو کشور ایران وعراق دارای۱۶۰۹کیلومترمرزمشترک هستندکه ازنظرجغرافیای سیاسی یکی ازبدترین حالات خطوط مرزی است. به همین دلیل همواره دو کشور برسرمسائل مرزی با یکدیگر مشکل داشته اند. به لحاظ ‎ایدئولوژیک حدود ۶۰ درصدجمعیت عراق را شیعیان تشکیل می‎دهندکه با‎ایران پیوند عمیق ‎ایدئولوژیک دارند.‎ایران وعراق هردودارای ذخایرعظیم نفت وگازوازاعضای اوپک هستند وهرگونه همکاری و همگرایی در خصوص نفت بین دوکشور می‎تواند تأثیرات زیادی برصنعت بین المللی نفت برجای گذارد.
از سوی دیگر روابط دو کشور‎ایران و عراق هیچ گاه با ثبات و پایدار نبوده است. با توجه به وجود غیر طبیعی عراق که بر اثر مناسبات منطبق بر منافع قدرت‎های بین المللی بویژه انگلستان و بدون توجه به واقعیات فرهنگی، جغرافیایی و انسانی‎ایجاد گردیده است، شرایطی بوجود آمده که تحت تأثیر قدرت‎های خارجی روابط بسیار پر افت و خیزی با‎ایران شکل گرفته است. تنگنای ژئوپلیتیکی عراق، عامل انسانی و موقعیت جغرافیایی در حایل شدن بین‎ایران و جهان عرب همواره بستر‎هایی بوده اند که قدرت‎های بزرگ از آن در ‎ایجاد تنش در روابط دو کشور بهره برداری نموده اند.
در مجموع، در هم تنیدگی مسائل عراق با‎ایران بیش از هر کشور دیگری بوده است. به همین دلیل هرگونه تحولات در‎این کشور بیشترین تأثیرات را بر‎ایران خواهد داشت. عراق با تولید ۵۲ درصد کل تولید نفت کشورهای نفت خیز بزرگ ترین تولید کننده نفت در جهان بوده است. علاوه بر‎این عراق دومین کشور دارنده ذخایر نفت در جهان است که‎این خود به عنوان یک عامل مهم ژئواکونومیک از گذشته تأثیرگذار بوده است. همچنین دو کشور‎ایران و عراق از اعضای فعال کشورهای صادر کننده نفت اوپک می‎باشند. بنابراین بجز تأثیر بر تحولات بازار نفت، تحولات هریک از دو کشور‎ایران و عراق علاوه بر مسیرهای دیگر از طریق نفت نیز بر کشور مقابل تأثیر دارد. طی دو جنگ سال‎های دور، زیر ساخت‎های اقتصادی عراق از جمله تأسیسات نفتی‎این کشور متحمل آسیب‎های جدی شده اند، به همین دلیل میزان تولید و صادرات نفت عراق به شدت کاهش یافته است. اما تلاش شرکت‎های نفتی غربی و به ویژه شرکت‎

نتایج بررسی میزان و نوع تغییر ناهنجاری‌های اجتماعی جامعه میزبان از جمله میزان جرم و جنایت و تغییر در نوع پوشش که در جوامع مذهبی و برای افراد دیندارتر حساسیت بیشتری دارد، نشان داد که آنان اذعان کرده‌اند که توسعه گردشگری منجر به افزایش جرم و جنایت شده است و توسعه گردشگری بر این موضوع تأثیر داشته است. پس از بررسی رابطه این ادراک آنان از مؤلفه ناهنجاری‌های اجتماعی و دینداری مشخص شد که با تغییر سطح دینداری افراد به سمت دینداری بیشتر نیز بیان کننده این موضوع است که با افزایش سطح دینداری ادراک منفی‌تری نسبت به این مؤلفه دارند. با توجه به اینکه در پژوهش‌های پیشین در حوزه گردشگری نیز افزایش جرم و جنایت و بدپوششی در جامعه میزبان از اثرات منفی توسعه گردشگری برشمرده شده بود و با توجه به اینکه در این پژوهش رابطه آن با دینداری نیز مورد بررسی قرار گرفت (گرچه میزان این رابطه ضعیف است و باید در کنار دیگر مولفه‌های تأثیرگذار دیده شود) و تأیید شد، می‌توان بیان کرد که از این حساسیت نسبت به موضوعات منفی که در راستای توسعه پایدار گردشگری نیز مورد نیاز می‌باشد، در کنار رابطه دینداری افراد با ادراک آنان از اثرات مثبت توسعه گردشگری به درستی بهره گرفت و با مورد توجه قرار دادن آن به عنوان مولفه‌ای پیش برنده و نه به عنوان مانعی برای توسعه، به توسعه پایدار دست یافت.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۵- سطح دینداری اجتماعی جامعه میزبان
با بررسی سطح دینداری اجتماعی افراد با مولفه‌های معاشرت دینی، مشارکت دینی، فعالیت‌های مذهبی و انجام جمعی عبادت، مشخص شد که به لحاظ سطح دینداری اجتماعی نیز پاسخ دهندگان از افرادی تشکیل شده‌اند که در جامعه حضور دارند و نسبت به موضوعات جامعه بی تفاوت نیستند و مشارکت دارند همچنین نتایج نشان داد که آن‌ها از افرادی نیستند که نسبت به مقوله گشت و سفر آشنایی نداشته و بی تفاوت باشند. در نتیجه با بالا بودن سطح دینداری اجتماعی افراد مشخص شد که افراد پاسخ دهنده به درستی انتخاب شده‌اند و نتیجه گرفته شده در مورد ادراک آنان از افزایش مؤلفه مشارکت و افزایش ناهنجاری‌های اجتماعی و بدپوششی در اثر توسعه گردشگری مورد تأیید می‌باشد.
۵-۵- سطح دینداری فردی جامعه میزبان
همچنین برای اینکه در مورد اینکه ممکن است نتایج دست خوش تغییر و برآورد گروهی باشد و مورد تأیید نباشد، دینداری فردی جامعه میزبان با مولفه‌های مسئولیت نسبت به خود و دیگران، انجام تکالیف فردی و اهمیت به ظاهر دینی و به خصوص پوشش زنان مورد بررسی قرار گرفت که نتایج نشان داد دینداری فردی جامعه نیز در سطح مطلوب وبالایی قرار دارد و پاسخ دهندگان به لحاظ سطح دینداری فردی نیز مورد تأیید می‌باشند و از افرادی نیستند که نسبت به ظاهر خود و دیگران، مسئولیت نسبت به خود و دیگران بی تفاوت باشند.
۶-۵- پاسخ به سؤالات پژوهش
در مجموع با بررسی انجام گرفته در مورد رابطه بین دینداری و نگرش جامعه میزبان به اثرات اجتماعی و فرهنگی توسعه گردشگری و معنادار بودن این رابطه و بررسی دو مؤلفه از زیرمجموعه‌های آن یعنی رابطه دینداری با مشارکت در توسعه گردشگری و ادراک جامعه میزبان از میزان ناهنجاری‌های اجتماعی جامعه با توسعه گردشگری و نتایج آن، فرضیات تحقیق مورد تأیید قرار گرفت. این موضوع همسو با تحقیقات پیشین انجام گرفته مبنی بر اهمیت دینداری در درک رضایت و رفتار گردشگر مسلمان و این موضوع که مذهب در تفسیر از مهمان نوازی و رفتار مهمان نواز عاملی مؤثر است، می‌باشد.
۷-۵- توانمندسازی و ظرفیت سازی جامعه میزبان
توانمندسازی اجتماعی به حفظ تعادل اجتماعی جامعه میزبان کمک می‌کند و قدرت سوق دادن همکاری‌های به سوی موضوعات مهم مانند آموزش و بهداشت را دارد و به انسجام اجتماعی برای داشتن یک گردشگری موفق کمک می‌کند و از طرفی برای رسیدن جوامع به این سطح نیاز به ظرفیت سازی می‌باشد؛ این ظرفیت سازی و در نهایت توانمندسازی جامعه میزبان را هدف قرارداده و نیاز به مشارکت جامعه محلی و همکاری آنان وجود دارد و در نهایت متأثر از نوع نگرش آنان به توسعه و اثرات این توسعه می‌باشد. نتایج این پژوهش موید این موضوع است که جامعه میزبان ادراک مثبتی از مؤلفه مشارکت در توسعه گردشگری و افزایش تسهیلات و امکانات از طریق توسعه گردشگری دارند و این دو مؤلفه نیز با دینداری افراد رابطه مثبت و معناداری دارد. لذا می‌توان بیان کرد که زمینه مناسبی برای ظرفیت سازی روانی و اجتماعی برای توسعه گردشگری از طریق مورد توجه قرار دادن دینداری اسلامی افراد وجود دارد و دینداری اسلامی افراد می‌تواند تسهیل کننده روند ظرفیت سازی و توانمند سازی روانی و اجتماعی جامعه و در نتیجه بهرمندی از نتایج این ظرفیت سازی و توانمند سازی در راستای شکوفایی صنعت گردشگری باشد.
۸-۵- نتیجه‌گیری
مطالعات ادراک ساکنین از اثرات جهانگردی نشان داده است که علت اینکه اثرات یکسان ارزیابی نمی‌شوند، وجود تفاوت در نظام ارزشی، باورها و به طورکلی اختلافات فرهنگی، همچنین میزان آگاهی افراد نسبت به پدیده جهانگردی و اثرات توسعه آن است. نتیجه این پژوهش نیز بیان می‌کند که با توجه به اینکه شهر مشهد جامعه‌ای مذهبی می‌باشد و نظام ارزشی و باورهای حاکم بر آن تحت تأثیر دینداری اسلامی می‌باشد، در نتیجه این دینداری اسلامی روی نوع نگرش آنان نسبت به اثرات توسعه گردشگری مؤثر می‌باشد. نتایج این تحقیق موید این موضوع است که اسلام هیچ خصومتی نسبت به توسعه گردشگری ندارد و حتی می‌تواند به عنوان پتانسیلی برای توسعه گردشگری در نظر گرفته شود. بالا بودن سطح دینداری اجتماعی افراد خود باعث این موضوع می‌شود که افراد در جامعه حضور داشته و نسبت به آن بی تفاوت نباشند اما این باعث این نشده است که آنان نسبت به توسعه گردشگری و مشارکت در آن موضعی منفی و مخاصمه آمیز اتخاذ کنند.
توجه به این نکته لازم است که اگر چه نتایج این پژوهش نشان داد که رابطه بین دینداری و نگرش جامعه میزبان به اثرات فرهنگی و اجتماعی حاصل از توسعه گردشگری معنادار است، لیکن باید توجه نمود که دینداری یکی از متغیرهای تأثیرگذار بر ادراک جامعه میزبان از اثرات است و سهم خود از این اثرگذاری را دارد و نتایج آماری نشان می‌دهد که میزان این اثرگذاری بسیاربالا نمی‌باشد و باید دینداری را نیز در کنار دیگر عوامل مؤثر بر ادراک افراد مورد مطالعه قرارداد.
رابطه بین دینداری و مشارکت افراد در توسعه گردشگری و در نتیجه حمایت بیشتر برای توسعه گردشگری، مؤلفه دینداری را به عنوان عاملی برای تسریع و تسهیل حمایت از توسعه گردشگری مورد توجه قرار می‌دهد. اگر ساکنان مقصد در فرایند توسعه مشارکت داده نشوند، اجرای برنامه‌های توسعه‌ای که حتی به بهترین نحو برنامه ریزی شده باشند، توسط افرادی که می‌توانستند پیشبرنده آن باشند، جلوگیری خواهد شد با توجه به اینکه مشارکت و رابطه مثبت آن با دینداری افراد جامعه میزبان مورد تأیید قرار گرفته است به عنوان پتانسیلی برای پیشبرد گردشگری مشهد خواهد بود. با توجه به نظریه تبادل اجتماعی که بیان می‌کند تعاملات زمانی رضایت‌بخش‌تر و پایدارترند که مبادله به مثل وجود داشته باشد و پاداش برای هر همکاری کم و بیش یکسان باشد، نتایج این پژوهش نیز نشان داد دیدگاه جامعه میزبان نسبت به گردشگران مثبت تر شده و با افزایش سطح دینداری این نگرش مثبت تر می‌شود و اینکه در ازای ادراک آنان از افزایش تسهیلات و امکانات در ازای توسعه گردشگری و در مقابل آن به عنوان مبادله، مشارکت بیشتر جامعه محلی در توسعه مشهد این تعامل پایدار خواهد بود و منجر به توسعه‌ای پایدار خواهد شد.
در نهایت اینکه، از آنجا که آگاهی از ارزش‌ها و نگرش جامع میزبان و میزان حمایت آنان از توسعه این صنعت، برنامه‌ریزان را قادر می‌سازد تا قبل از سرمایه‌گذاری‌های مالی و غیرمالی، از زمینه‌های پذیرش گردشگران توسط مردم اطلاع داشته باشند، آنگاه باید نگرانی‌های جامعه شناسایی شده، حتی‌المقدور عوامل نگران کننده برطرف گردند تا از هرگونه اتلاف منابع جلوگیری به عمل آید و با توجه به اینکه دینداری به عنوان نظامی ارزشی و مجموعه باورهایی حاکم بر این نگرش‌ها در شهر مشهد می‌باشد، مورد توجه قرار دادن آن به عنوان پتانسیلی مثبت در راستای تسریع توسعه و نه به عنوان مانع توسعه گردشگری با توجه به نتایج این پژوهش مورد اهمیت می‌باشد.
۹-۵- پیشنهادات کاربردی
نتایج تحقیقات چه در حوزه گردشگری و چه در دیگر حوزه‌ها بیانگر اهمیت مقوله دینداری در همه کشورها و دینداری در کشورهای اسلامی در نگرش و رفتار افراد در می‌باشد، پیشنهاد می‌شود دینداری اسلامی به عنوان مولفه‌ای تأثیرگذار و پیش برنده بر توسعه گردشگری در کشور ما چه از سوی محققین و چه از سوی سازمان‌های متولی گردشگری مورد توجه قرار گیرد و با انجام تحقیقات بیشتر در این حوزه بر بارور سازی آن افزوده گردد.
پیشنهاد می‌شود سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به همکاری با نهادهای مذهبی که در طول روز موضوعات مذهبی مردم به آن‌ها گره خورده است مانند امور مساجد سازمان تبلیغات اسلامی بپردازد. (با توجه به اینکه تحقیقات پیشین بیان کرده‌اند که افراد با انگاره‌های مذهبی، حساسیت بیشتری نسبت به برخی موضوعات دارند و نتایج این پژوهش نیز بیانگر این است که سطوح بالاتر دینداری به موضوعاتی از جمله مشارکت بیشتر در توسعه منجر می‌شود، پیشنهاد می‌شود از همین حساسیت در راستای مشارکت بیشتر و حساسیت بیشتر نسبت به موضوعات فرهنگی که توسعه گردشگری نیز وابسته به حفظ آن‌هاست بهره‌گیری شود).
با توجه به اینکه در مشهد، با جامعه جوانی که با اکثریت با تحصیلات دانشگاهی روبرو هستیم که سطح دینداری اجتماعی و فردی‌شان سطح مطلوبی دارد، باید برای مشارکتشان در توسعه گردشگری تبلیغات متناسب این قشر مدنظر قرار گیرد (تبلیغاتی که چند عامل دینداری، جوان بودن، اجتماعی بودن و مشارکت را در برگیرد و فضای دانشگاه را مورد توجه قرار دهد).
۱۰-۵- پیشنهادات برای پژوهش‌های آتی
با توجه به این که این پژوهش در یک شهر مذهبی (شهر مشهد) انجام گرفته است، پیشنهاد می­ شود در پژوهش­های آتی در شهرهایی با نوع گردشگری متفاوت از گردشگری مذهبی نیز انجام گیرد.
این پژوهش رابطه بین دینداری و ادراک از اثرات فرهنگی و اجتماعی گردشگری در سطوح محلی را سنجید پیشنهاد می­ شود با توجه به اینکه قسمت زیادی از گردشگری در حیطه سیاستگذاری رقم می­خورد، پژوهشی برای بررسی این رابطه در بخش سایستگذاری­های ملی انجام گیرد.

منابع
اسماعیلی، ا. (۱۳۷۶). اصل نخستین در برخورد با غیر مسلمانان. فقه (کاوشی نو در فقه اسلامی). ، (۱۴)، ۸۱ – ۱۰۶.
اسمیت، م.، مک لئود، ن.، و هارت روبرتسون، م. (۱۳۹۱). مفاهیم کلیدی در مطالعات گردشگری. (ج. باپیری، مترجم). تهران: مهکامه.
افشانی، س. ع.، فاضل نجف آبادی، س.، حیدری، م.، و نوریان نجف آبادی، م. (۱۳۸۹). پژوهشی در باب رابطه دینداری و اعتماد اجتماعی. فصلنامه علوم اجتماعی. ، (۴۹)، ۱۸۵–۲۱۷.
الوانی، م.، و پیروز بخت، م. (۱۳۸۵). فرایند مدیریت جهانگردی. تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی.
امین بیدختی، ع. ا.، جوهری، ف.، و علیزاده، پ. (۱۳۹۲). بررسی اثرات فرهنگی و اجتماعی حاصل از توسعه گردشگری و بررسی کدهای اخلاقی گردشگری در شهرستان مشکین شهر. ارائه شده در همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیط زیست پایدار.
ویلیامز، ا. (۱۳۸۸). جغرافیای گردشگری. (م. ضیایی، مترجم). تهران: دانشگاه پیام نور.
باباخانزاده، ا. (۱۳۹۲). بررسی اثرات اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و زیست محیطی توسعه گردشگری بر منطقه اورامانات. مجله علمی – پژوهشی برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا). ، (۳، پیاپی ۱۰)، ۱۴۵ – ۱۶۴.
تقدیسی، ا.، تقوایی، م.، و پیری، س. (۱۳۹۱). تحلیلی بر نگرش جامعه میزبان به اثرات اجتماعی - فرهنگی گردشگری شهرستان دالاهو. مجله علمی تخصصی برنامه ریزی فضایی. ، (اول، پیاپی ۵).
جوادی آملی، ع. (۱۳۷۲). شریعت در آینه معرفت. قم: موسسه فرهنگی رجا.
جوادی آملی، ع. (۱۳۹۱). انتظار بشر از دین. (ویرایش هفتم). قم: اسراء.
چاک، و. گ.، و فایوسولا، ا. (۱۳۷۷). جهانگردی در چشم اندازی جامع. (ع. پارسائیان و م. اعرابی، مترجمین). تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی.
حاجی زاده میمندی، م.، زارع شاه آبادی، ا.، مروی نام، ن.، و ابوترابی زارچی، ف. (۱۳۹۱). بررسی رابطه بین دینداری و رضایت از زندگی در بین زنان سالمند شهر یزد. مطالعات راهبردی زنان (فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده). ، سال ۱۵(۵۸)، ۱۹۱ – ۲۳۵.
حافظ نیا، م. ر. (۱۳۸۲). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سمت.
حبیب زاده خطبه سرا، ر. (۱۳۸۴). بررسی انواع دینداری در بین دانشجویان دانشگاه تهران. دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، گروه جامعه شناسی، تهران.
حسینی، س. ا. (۱۳۷۶). حقوق گردشگران غیر مسلمان در کشورهای اسلامی. فقه (کاوشی نو در فقه اسلامی). ، (۱۴)، ۲۴۵ – ۲۸۶.
دالن جی، ت. (۱۳۸۸). جامعه‌شناسی مصرف (گردشگری و خرید). (ع. ا. سعیدی و م. حسین آبادی، مترجمین). تهران: جامعه شناسان.
دانایی فرد، ح.، الوانی، س. م.، و آذر، ع. (۱۳۸۳). روش‌شناسی پژوهش کمی در مدیریت: رویکردی جامع. تهران: صفار.
دانایی فرد، ح.، الوانی، س. م.، و آذر، ع. (۱۳۹۰). روش‌شناسی پژوهش کمی در مدیریت: رویکردی جامع. تهران: صفار.
دلاور، ع. (۱۳۷۴). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: رشد.
ربانی، ر.، و بهشتی، س. ص. (۱۳۹۰). بررسی تجربی رابطه دینداری و رضایت از زندگی. مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. ، سال هشتم(اول)، ۷۹ – ۱۰۲.
رضائیان، ع. (۱۳۸۹). مبانی مدیریت رفتار سازمانی. (ویرایش دهم). تهران: سمت.
رکن الدین افتخاری، ع.، مهدوی، د.، و پورطاهری، م. (۱۳۹۰). ارزیابی پایداری گردشگری در روستاهای تاریخی فرهنگی ایران با تأکید بر پارادایم توسعه پایدار گردشگری. فصلنامه مطالعات گردشگری. ، (۱۴)، ۶.
رهنمایی، م. ت.، فرهودی، ر. ا. . .، دیتمان، آ.، و قدمی، م. (۱۳۸۷). بررسی ظرفیت تحمل حوزه مقصد گردشگری با تأکید بر جامعه میزبان (نمونه مورد مطالعه شهر کلاردشت). پژوهش‌های جغرافیای انسانی. ، (۶۶)، ۱۷ – ۳۳.
ریسینگر، ا.، و ترنر، ل. (۱۳۹۲). رفتارهای میان فرهنگی در گردشگری، مفاهیم و تحلیل ها. (ا. پورفرج، س. سید موسوی، و م. دهستانی، مترجمین). تهران: سمیرا.
زاهدی، ش. ا. (۱۳۹۰). مبانی توریسم و اکوتوریسم پایدار (با تأکید بر محیط زیست). تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
سراج زاده، س. ح.، قصابی، ر.، و چمنی، س. (۱۳۹۱). بررسی رابطه دینداری و بیگانگی اجتماعی (مورد مطالعه دانشجویان انشگاه تربیت مدرس). فصلنامه راهبرد اجتماعی و فرهنگی. ، سال دوم(۵)، ۱۰۳ – ۱۲۵.
سرمد، ز.، بازرگان، ع.، و حجازی، ا. (۱۳۸۷). روش تحقیق در علوم رفتاری. (ویرایش ۱۶). تهران: موسسه انتشارات آگاه.
سقایی، م.، و جوانبخت، ق. ز. (۱۳۹۲). تحلیلی بر آمار گردشگران و زایران داخلی ورودی به کلانشهر مشهد با بهره گرفتن از مدل های سری زمانی. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی (علوم جغرافیایی). ، ۱۳(۲۸)، ۷۱ – ۹۴.

۳-۱۰- فرضیات تحقیق
۳-۱۰-۱- فرضیه اصلی
بین اخلاق ترافیک شهروندی و میزان تخلفات رانندگی رابطه معناداری وجود دارد.
۳-۱۰-۲- فرضیات فرعی
۳-۱۰-۲-۱- بعد اجتماعی
بین تعهدات اجتماعی افراد و میزان تخلفات رانندگی رابطه وجود دارد.
بین شرایط آنومی اجتماعی و میزان تخلفات رانندگی رابطه وجود دارد.
بین سرمایه اجتماعی و میزان تخلفات رانندگی رابطه وجود دارد.
۳-۱۰-۲-۲- بعد فرهنگی
بین تحصیلات فردی و میزان تخلفات رانندگی رابطه وجود دارد.
بین اطلاعات رسانه ای افراد و میزان تخلفات رانندگی رابطه وجود دارد.
بین الگوپذیری افراد و میزان تخلفات رانندگی رابطه وجود دارد.
۳-۱۱- تعاریف نظری مفاهیم
۳-۱۱-۱- تخلفات رانندگی
تخلفات رانندگی عبارت است از عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی توسط رانندگان وسایل نقلیه در سطح شهر بر مبنای تخلفات ثبت شده آنها.
۳-۱۱-۲- اخلاق ترافیک شهروندان
اخلاق ترافیک شهروندان، تعهدات و کنش های فرد است که در قالب رعایت و احترام به قوانین راهنمایی و رانندگی وضع شده در شهر نماد بیرونی پیدا می کند. دو بعد اصلی اخلاق ترافیک شهروندی در قلمرو فرهنگی و اجتماعی تعریف می شود. در قلمرو فرهنگی اخلاق ترافیک شهروندان، زمینه های الگوپذیری، اطلاعات رسانه ای و دانش عمومی و در قلمرو اجتماعی آن، تعهد اجتماعی، سرمایه اجتماعی و آنومی اجتماعی به عنوان عناصر اصلی مورد توجه می باشد.
۳-۱۱-۳- بعد اجتماعی اخلاق
بعد اجتماعی اخلاق، عبارت است از احساس تکلیف و مسئولیت بر مبنای فرمان های اخلاقی در مقابل دیگران.(چلپی؛۱۳۸۵) همچنین بعد اجتماعی اخلاق به عمل کنشگر در قبال دیگران و جمع جهت می دهد.(چلپی؛۱۳۸۵) در این تحقیق، شاخص های آنومی اجتماعی، سرمایه اجتماعی و تعهد اجتماعی به عنوان شاخص های بعد اجتماعی در بروز تخلفات رانندگی در نظر گرفته شده است. هر یک از این شاخص های مطرح شده، بنا بر نظریه های جامعه شناسی، توسط متغیرهای معینی قابل سنجش می باشند.
۳-۱۱-۴-آنومی اجتماعی
آنومی یا بی هنجاری در آثار دورکیم مفهومی است که موقعیت ها و وضعیت های بی سامان و نامنظم اجتماعی را بیان می کند. این اصطلاح همواره با دو ویژگی همراه می باشد:
۱- تغییرات ناگهانی منتج از بحران غیرطبیعی یا جابه جایی سریع قدرت و ثروت؛ و
۲- وضعیت های مزمن و کهنه ناشی از پس افتادگی و باقی ماندن در قالب های فرسوده و کهنه.
مفهوم واژه آنومی از نظر دورکیم، براین اصل استوار است که روابط اجتماعی فقط زمانی کارکرد دارد که آرزوها، امیدها و اشتیاق های انسانی به وسیله موانع اجتماعی متوفق نشوند. به نظر دورکیم زمانی که تحول نیازها و خواسته ها با وسایل و امکانات تطبیق نمی کنند جامعه دچار آنومی می شود. در این شرایط درک نظام اجتماعی، قوانین مشترک و فهم این قوانین از سوی فرد با مشکل برخورد می کند. در نتیجه وضعیت پریشان رخ می دهد. در چنین اوضاعی تمایل به سوی عدم هماهنگی و فاصله اجتماعی مرتباً بارزتر می شود و به طور کلی محورها و اساس قوانینی که مکانیسم اصلی برای نظم روابط میان عناصر سیستم اجتماعی است، شکسته می شود. چنین وضعیتی را دورکیم با کلماتی نظیر آنومی، بی هنجاری و بی سامانی بیان می کند.(توسلی؛ ۱۳۸۲)

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

از دیدگاه مرتون آنومی شرایطی است که بین اهداف نهادینه شده افراد و ابزار نیل به آن اهداف هماهنگی و توازن وجود نداشته باشد. در این زمان افراد به انجام اعمال کجروی اجتماعی که در این جا همان زیر پا گذاشتن قواعد راهنمایی و رانندگی می باشد، اقدام می نمایند.
به عبارت دیگر، آنومی اجتماعی، به شرایط اجتماعی ای اطلاق می شود که درآن هنجارهای تعمیم یافته و مورد پذیرش جامعه تضعیف یا ناکار آمد شده باشند.(ریتز؛۱۳۸۳) در این تحقیق برای سنجش این شاخص، سه متغیر عدم احساس امنیت اجتماعی، ناکارآمدی قوانین و عدم احساس عدالت اجتماعی مطرح گردید.
۳-۱۱-۴-۱- احساس امنیت اجتماعی
امنیت از واژه “امن” عربی و به معنای خوف نداشتن، در امان بودن، راحتی، آسودگی است. در فرهنگ معین نیز به معنای ایمن شدن، در امان بودن و بی بیمی آمده است. همچنین فرهنگهای فارسی امنیت به معنای در آزادی، آرامش، فقدان ترس و عدم هجوم دیگران، آمده است.
در فرهنگ علوم رفتاری نیز دو معنا از این واژه ارائه شده است: ۱- حالتی که در آن احتیاجات و خواسته های شخصی انجام گیرد و ۲- احساس ارزش شخصی و اطمینان خاطر، اعتماد به نفس و پذیرش از طرف گروه.(محمودی جانگی؛۱۳۸۶)
مصونیت از تعرض و تصرف اجباری بدون رضایت و در مورد افراد به نبود هراس و بیم نسبت به حقوق و آزادیهای مشروع و به مخاطره نیفتادن این حقوق و آزادی ها را امنیت می نامند.(صفری شالی؛۱۳۸۸) همچنین امنیت به مصون بودن از تهدید و خطر مرگ، بیماری، فقر و حوادث غیرمترقبه و در کل هر عاملی که آرامش انسان را از بین ببرد نیز تعبیر شده است.(سروستانی، ۱۳۸۶)
نگاهی اجمالی به تعاریف فوق و ده ها تعریف دیگر که از امنیت ارائه شده است، بیانگر این امر می باشد که امنیت مفهومی است چندلایه و چندسطحی که به سادگی نمی توان به تعریفی یکدست از آن دست یافت. البته این تنوع تعاریف و پیچیدگی در سطوح تحلیلی آن به معنای پراکندگی و نداشتن قدر مشترک نیست.(صفری شالی؛۱۳۸۸)
در مجموع می توان با الهام از نظریه سلسه مراتب نیازهای مازلو احساس امنیت را به عنوان یکی از نیازمندی های اصلی انسان دانست که با دیگر نیازمندی های اولیه او مانند خوراک، مسکن وغیره ارتباط مستقیمی دارد. اما وجود احساس امنیت مثل رفع سایر نیازمندهایی اولیه در کوتاه زمان ایجاد نمی گردد، بلکه در طول دوران حیات و به تدریج ایجاد می شود.
امروزه با شکل گرفتن نهادهای جدید امنیتی توسط دولت ها می توان یاد آور شد که امنیت، به هر صورت تا حد زیادی توسط دولت ها برقرار می شود. در واقع وظیفه اصلی هر دولتی، شاید، تأمین امنیت باشد. بدین ترتیب امنیت بستری برای فعالیت های دولت و نیز افراد جامعه است. بدون وجود امنیت هیچ برنامه ای در جامعه قابل اجرا نیست. شکوفایی اقتصادی، سرمایه گذاری، برنامه ریزی و هر فعالیت اجتماعی دیگر به حداقل زمینه مطمئن و آرام نیاز دارد که همان امنیت است. بدین ترتیب امنیت عملاً در زمره اهداف و ارزش های اصولی و لازمه هر جامعه ای قرار می گیرد. پس می توان گفت که امنیت علاوه بر اینکه یک نیاز برای انسان ها است، عامل بسیار مهمی در پیشرفت و توسعه هر کشوری است. زمینه های مختلف توسعه، اقتصادی، فرهنگی و غیره مستلزم وجود احساس امنیت در ابعاد مختلف فردی، اجتماعی و ملی است. بدین ترتیب در زیر به بررسی سطوح یاد شده از امنیت پرداخته می شود.
امنیت فردی
امنیت فردی در شبکه روابط و تناقضات بین امنیت شخصی و امنیت دولت ارتباط پیدا می کند. دولت منشأ اصلی تهدید و نیز امنیت افراد است. افراد علت اصلی و نیز سرمنشاء برخی محدودیت ها برای فعالیت های دولت به منظور تامین امنیت هستند. لذا با توجه به اینکه افراد منبع اولیه ناامنی یکدیگر هستند. مسئله امنیت فردی ابعاد گسترده تر اجتماعی و سیاسی پیدا می کند.(بوزان؛۱۳۷۸)
بدین ترتیب بوزان تهدیداتی که امنیت افراد را به خطر می اندازند به سه نوع تقسیم می کند:
۱- تهدیدات فیزیکی یا جسمی: درد، صدمه، مرگ؛
تهدیدات اقتصادی: تصرف یا تخریب اموال، عدم دسترسی به کار یا منابع؛ و
تهدید نسبت به حقوق و موقعیت: زندانی شدن، از دست دادن آزادی های مدنی، تنزل رتبه و غیره.
ایشان این تهدیدات را وابسته به هم می داند و وجود یکی را با وجود احتمالی دیگری همراه می داند. اما به نظر وی این تهدیدات گرچه ظاهراً امری فردی هستند اما وجود آنها در جامعه می تواند زمینه ناامنی اجتماعی را بوجود می آورد. بدین ترتیب منظور از احساس امنیت فردی به تعبیر آنتونی گیدنز جامعه شناس معاصر امنیت هستی شناختی یا وجودی می باشد. مفهوم و معنی امنیت هستی شناختی این است که هر فردی نیاز به اطمینان از تداوم هویت خود و ثبات و دوام محیط های اجتماعی و مادی اطراف خود دارد. در این تحقیق، امنیت روانی، فیزیکی و اقتصادی افراد در نظر گرفته می شود.
۳-۱۱-۴-۲- ناکارآمدی قوانین
در برخی مواقع قوانین وضع شده، با گذشت زمان کارایی خود را از دست می دهند و یا حتی در برخی مواقع ممکن است به دلیل تغییر شرایط اجتماعی، فرهنگی، جغرافیایی و بسیاری موارد دیگر، اثر معکوس داشته باشند. در این شرایط این قوانین به نوعی موجب تشدید شرایط آنومی اجتماعی می گردند. بنابراین همواره باید در نظر داشت که قوانین و دستورالعمل های صادره در هر حوزه ای با توجه به شرایط موجود، نیاز به بازنگری دارند. در مورد قوانین راهنمایی و رانندگی مورد نظر در این تحقیق نیز، می توان این شاخص را در نظر گرفت. گسترش شهرها، ازدیاد جمعیت و افزایش تعداد وسایل نقلیه را به ایجاد نظم و انضباط در حوزه شهری و بالاخص در مسئله تراکم ترافیک در همه شهرها پاسخگو نمی باشد دنبال دارد. بنابراین باید در نظر داشت که یک قانون ثابت برای ایجاد نظم و انضباط در حوزه شهری و بالاخص در مسئله تراکم ترافیک در همه شهرها پاسخگو نمی باشد.
۳-۱۱-۴-۳- عدالت اجتماعی
عدالت از واژه عدل به معنای برابری، مساوات گرفته شده است. برخی از صاحبنظران، عدالت اجتماعی را به معنای کاهش نابرابری های موجود در زمینه قدرت سیاسی، پایگاه اجتماعی و برخورداری از منابع اقتصادی عنوان می نمایند. همچنین گروهی دیگر آن را توزیع قابل دفاع سودها یا پاداش ها در جامعه می دانند. با این وجود، هیچ کس نسبت به اصالت و حقانیت عدالت اجتماعی تردیدی ندارد و دستیابی به آن، یکی از اساسی ترین اصول نظا مهای اجتماعی است. بدون تحقق عدالت اجتماعی، حفظ وحدت ملی و مشروعیت نظام سیاسی امکان پذیر نیست. محققان حوزه های مختلف، عدالت را بدون توجه به تفاوت ها و مشارکت های مردمی امکان پذیر نمی داند.(صالحی؛ ۱۳۸۷)
۳-۱۱-۵- سرمایه اجتماعی
مجموعه هنجارهای موجود در سیستم های اجتماعی است که موجب ارتقای سطح همکاری اعضای آن جامعه گردیده و موجب پایین آمدن سطح هزینه های تبادلات و ارتباطات می گردد.(کلمن؛ ۱۳۸۶) به طور خلاصه، سرمایه اجتماعی میزان روابط و تعاملات افراد را در گروه های مختلف براساس هنجارهای رسمی هر گروه، بررسی می کند. بنابر نظریه جامعه شناس ایتالیایی، روبرت پاتنام، متغیرهایی چون آگاهی اجتماعی، مشارکت اجتماعی و اعتماد اجتماعی برای سنجش این شاخص مطرح می گردند. به طور کلی برای سنجش سرمایه اجتماعی پاتنام از سه مولفه اساسی آگاهی، اعتماد و مشارکت استفاده کرده است.(فکویاما؛ ۱۳۸۷)
۳-۱۱-۵-۱- آگاهی