در تحقیق حاضر آموزش فلسفه به معنای (عام) تفکر مورد توجه است. پس از قبول تفکر انتقادی و خلاق، فلسفیدن، سنجش دقیق تفکر به عنوان وجوه اصلی آن برای تفکر و تبیین مولفه های آن، اقدام به طراحی مصاحبه ای برای سنجش میزان احساس نیاز در میان اساتید و دانشجویان علوم انسانی دانشگاه های دولتی تهران(خصوصا دانشجویان فلسفه تعلیم و تربیت) از جهت بررسی ضرورت کرده و پس از آن وجود امکانات مورد نیاز برای چنین آموزشی مورد بررسی قرار می گیرد. این تحقیق به طور خاص به دنبال تبیین ضرورت توجه به آموزش فلسفه نیسبوده و تین امر را در گروه ارائه تعریفی شفاف از فلسفه و بررسی ضرورت و امکان آموزش آن می پردازد و حتی در صورت امکان نگاهی به چگونگی آن دارد، اگر چه برای ورود به بحث به آرا و نظرات بعضی از فلاسفه، دانشمندان و پژوهشگران در ضرورت و نیاز به آموزش فلسفه به صورت عام توجه می شود و از این بین مسائل بعدی لحاظ می گردد. آن چه مورد توجه است بررسی ضرورت و امکان چنین آموزشی برای دانشجویان غیرعلوم انسانی دانشگاه های دولتی تهران است که به روش مصاحبه انجام می شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نکته قابل توجه این است که می توان وجوه امکان اعم از برنامه درسی، محتوا، استاد و روش تدریس و … مورد بررسی قرار داد و در مصاحبه لحاظ نمود اما با توجه به اینکه قصد اصلی این پژوهش پرداختن به ضرورت و امکان با نگاهی بنیادی و تولیدی است از این امر اجتناب می گردد، تا مصاحبه شوندگان ضمن بیان عمق نقطه نظرات خود به دسته بندی وجوه ضرورت و امکان این موضوع بپردازند. به همین خاطر ما در طی فرایند مصاحبه با بیان کلیات بیشتر به دسته بندی، تحلیل و جمع بندی نظرات مصاحبه شوند گان می پردازیم.
در این بین ما ۵ گام داریم. در مرحله اول به بررسی تعاریف موجود از فلسفه پرداخته می شود. از طرفی متناسب با فلسفه در مبانی پژوهش می بایست منظور ما از آموزش فلسفه، رسیدن به یکسری قاعده کلی فلسفه است، یا آموزش مکاتب فلسفی یا به عبارتی نگاه فلسفی فیلسوفان به تفکیک هر فیلسوف(به عبارتی نظر افلاطون پیرامون تعریف و چیستی فلسفه چیست؟) و یا به عبارت دیگر پرداختن به موضوعاتی چون ذهنیت فلسفی، فلسفیدن، ژرف اندیشی، تفکر فلسفی و فعال(به فرض مثال می توان به مغالطات موجود در حوزه منطق نیز در این مورد اشاره نمود.) مشخص گردد. مرحله دوم بایستی به همچنین رسیدن به تعریفی به جا از آموزش فلسفه و بررسی تاریخی آموزش فلسفه . در مرحله سوم بایستی جایگاه آموزش فلسفه را در ساختار کنونی آموزش عالی و اینکه در سطح جهانی و خصوصا سطح ملی تا چه اندازه به این موضوع پرداخته شده است و مشخصا تا چه میزان به رشته های غیر علوم انسانی موضوع فلسفه آموزش داده شده است. در مرحله چهارم بایستی از طریق مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته به بحث پیرامون ضرورت و امکان آموزش فلسفه به دانشجویان غیر علوم انسانی بپردازیم و وجوه آن را بشناسیم در مرحله پنجم ضمن تحلیل محتوای مصاحبه ها و کد گذاری آن ها به نتایج روشن برای این عنوان برسیم.
ما ابتدا می بایست به تعریف ضرورت و امکان و بیان جوانب آن بپردازیم. در این بی می توان به مولفه های زیر رسید.
شکل۲-۳: ساختارانجام پژوهش
روش پژوهش
روش انجام پژوهش
به طور کلی تحقیق موجود از نظر هدف تحقیق کاربردی و از لحاظ روش زمینه ای(کیفی) می باشد. روش زمینه ای از دسته روش های کیفی برای بررسی محتوا و تحلیل و نظریه پردازی از محتوای(متون نظری و مصاحبه پیاده شده) موجود می باشد. ما در این روش سعی داریم ابتدا به بررسی مبانی نظری پرداخته و اطلاعات لازم را جمع آوری نماییم و سرانجام در بستری از مبانی نظری به شکل زیر عمل نماییم:
توصیف پدیده آموزش فلسفه در دانشگاه: چون از این موضوع اطلاع کافی برای بررسی آموزش فلسفه به دانشجویان غیر علوم انسانی در دانشگاه موجود نمی باشد، از این تحقیق برای شناخت بیشتر استفاده می شود.
تدوین فرضیه: جمع آوری داده های جامع با روش کیفی می تواند موجب ایجاد فرضیه شود. فرضیه از دل متون نظری حاصل می شود که در مصاحبه از صاحبنظران دخیل نمی گردد، ولیکن در رسیدن به نظریه لحاظ می شود.
درک ارتباط میان پدیده ها و فرآیندها: از طریق مصاحبه و تحلیل آن، مفاهیم، مقولات و گزاره ها..
و سرانجام ایجاد نظریه.
پدیده آموزش فلسفه به دانشجویان از دسته مسائلی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است و پژوهش حاضر سعی در بررسی دقیق این مساله دارد. از طرفی بایستی با جامعیت به این موضوع پرداخته شود. برای این پرداختن و رسیدن به نگاهی نو باید به روشی پرداخت که بتواند از دل داده ها نظریات را استخراج نمود.
جامعه آماری و روش انتخاب نمونه
جامعه آماری تحقیق حاضر، شامل کلیه متخصین و اعضای هیئت علمی موضوع آموزش فلسفه در دانشگاه ها می باشند. در این پژوهش روش نمونه گیری هدفمند و نظری به صورت توام استفاده شده است.
تعداد نمونه در این پژوهش ۱۵ نفر از اساتید صاحبنظر در حوزه آموزش فلسفه می باشد که با توجه به حوزه کاری، تخصص علمی و پژوهشی، پژوهش هایی که انجام گرفته و با توجه به برگزاری دوره های تخصصی که انجام داده اند انتخاب گردیده اند.
که البته عدم قطعیت برای تعداد نمونه تا وقتی که داده های حاصل از مصاحبه به تکرار برسند، وجود خواهد داشت. علت این انتخاب بررسی کیفی و دقیق موضوع و مصاحبه ها تا زمانی که به اشباع نظری برسیم صورت می پذیرد.
بنابراین نمونه های ما در این پژوهش همان جامعه ماست که شامل کلیه متخصین و اعضای هیئت علمی در موضوع آموزش فلسفه در دانشگاه های کشور می باشند. . داده ها به قطعیت اشباع نظری رسید. نمونه ما به علت تعداد کم جامعه ما همان جامعه ما می باشد که اساتید صاحبنظر در حوزه آموزش فلسفه می باشند.
جدول۳-۱: مشخصات نمونه(متخصصین فن)

 

ردیف	نام ونام خانوادگی استاد	نام دانشگاه	میزان تحصیلات	رشته تحصیلی	گرایش
۱	خسرو باقری	تهران	استاد	فلسفه تعلیم و تربیت
۲	نرگس سجادیه	تهران	استادیار	فلسفه تعلیم و تربیت
۳	سید مهدی سجادی	تربیت مدرس	دانشیار	فلسفه تعلیم و تربیت

به نظر شادمان نه سرزمین و نه نژاد و قومیت هیچ یک عنصر سازنده هویت ایرانی نیست ، بلکه زبان کیستی هویت ایرانی را مشخص می سازد. زبان معادل فرهنگ است. زبان از این نظر که قرین جدایی ناپذیر تفکر یا حامل و مظهر آن یا گنجینه معلومات و افکار است عنصر تعیین کننده هویت است. به نظر شادمان تمدن ومدنیت ربطی به زبان و تغییر آن ندارد.( کچوئیان :۱۴۰ و۱۴۱)
از نگاهی دیگر خدامحوری، خانواده محوری و خانه مداری سه پایه هویت ایرانی تلقی شده است. همچنین غیرت فردی و حمیت ملی ، همنوع دوستی، حق جویی، دانش پژوهی و خردگرایی و انسان گرایی در سطح گیتی از ارکان هویت ایرانی تلقی شد است(نگارنده:۲۹)
جوهره هویت ملی ایرانی شامل ویژگی های مهم ذیل است: نگاه عرفانی، تفکر و اندیشه جهانی، مهرورزی، عدالت جویی، تجمل گرایی، شهادت طلبی، اندوه زدگی، زیبایی پرستی، اهمیت دهی به جشن های نوروز وسده، اعتقاد به اهمیت آب وخورشید، ادبیات فارسی، اندیشه شاهی، بازبودن فرهنگی( تساهل ومدارا)، میانه روی واعتدال گرایی، یکتاپرستی، توحید گرایی و خدامحوری، خانواده محوری، همنوع دوستی، خردگرایی وحس برگزیدگی، تاریخ مشترک، میراث فرهنگی موسیقی و معماری ملی است ( همان:۳۳)
تطورات گفتمان های هویتی در ایران و اشتراک آن با هویت دینی
گفتمان های هویتی شامل سه دوره است.دوره اول از آغاز پیدایش مسئله هویت یا مسئله دار شدن ایرانیان در رمینه هویت خود تا زمان پایان نهضت ملی شدن نفت را در برمی گیرد. این دوره خود دارای سه زیرگفتمان فرعی است. با اینکه گفتمان غالب هویتی این دوره به لحاظ نظری از نقطه تعارض تقریبا مطلق با هویت بومی یا موجود آغاز می کند ، در پایان این دوره به نزدیکترین نقطه پیوند با سنت دینی می رسد. با شکست گفتمان هویتی ملی گرایانه در جریان نهضت ملی شدن نفت، دوره دوم آغاز می شود که تا آغاز انقلاب اسلامی ادامه دارد. در این دوره اسلام به شکل بارز گفتمان های هویتی این دوره را تحت نفوذ خود دارد. دوره سوم که الان درآن قرار داریم شامل شکل گیری مجموعه ای از گفتمان های فرعی است که به چالش با هویت مسلط د راین دوره برمی خیزند. یکی از ویژگی های این گفتمان های فرعی ماهیت التقاطی اکثر آنهاست.( کچوئیان :۶۸ و۶۹)
در جهان سنت انسان هویت خود را بر پایه نسبت با حقیقت عالم و باطن هستی مشخص می ساخت. مطابق تجدد خیرات و کمالات درجهان انسانی ظاهر می شود و محصول همین جهان و تلاش انسان برای تغییر و تبدیل آن یعنی حرکت تاریخی انسان است نه از ورای این هستی. ملیت واقعیتی است که درتاریخ ساخته شده و درآن تجلی می یابد و تنها راه تعریف و تعیین آن رجوع به تاریخ بر پایه روش های عینی و طبیعت گرایانه یا تجربی است. از ماکیاولی و هابز تا کانت از لحاظ نظری طریق تعریف و تعیین هویت انسان متجدد طریق فلسفی یا عقلی بود.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

چون گفتمان های ملیت ساز مبتنی بر روش شناسی علوم تجربی هستند ، پس باید ارزش و اعتبار وجودیشان را در آنچه که بوده و هستند بجویند نه درآنچه که می خواهند یا باید باشند.( کچوئیان :۲۴۷)
دربرهه ای که بحث دولت- ملتها مطرح بود هویت ملی اهمیت داشت اما با شکل گیری بحث های جهانی شدن و به خصوص عوارض ناشی از جنگ های اول و دوم جهانی که ناشی از ناسیونالیسم بود، هویت ملی اهمیتش را از دست داد و به جای آن هویت فردی تاکید می شود و اگر هم هویت جمعی توجه شود بی ارتباط به هویت ملی است.( کچوئیان :۲۹)
بحث هویت در ایران تقریبا بعد از صفویه رخ داد و دلیل آن رویارویی با تجدد و غرب بود و مشکل ایران به تجدد و پیامدهای آن برمی گردد. روشنفکران ایرانی نخستین گروه اجتماعی و از موثرترین آنها که در انتقال تجدد نقش مهمی ایفا کرده اند. به همین خاطر اولین ناسیونالیستهای ایرانی از همین قشرند. روشنفکران از اولین کسانی هستند که به دلیل پیوندشان با غرب دچار مشکل هویت شدند همچنان که اولین کسانی هستند که به ناسیونالیسم پاسخ داده اند.پیدایش مسئله هویت همزمان با مسئله تجدد است. نوع پاسخ به مسئله تجدد راه حل یا پاسخ به هویت را مشخص می کند. ما با گفتمان های متعددی درباره تجدد روبه­رو هستیم؛ هم درخود غرب و هم در کشورهای غیرغربی.(کچوئیان: ۶۴)این تغییر و تنوع هم طولی و هم عرضی است .
خانواده محوری به عنوان یکی از مشترکات هویت ایرانی-اسلامی
خانواده جایگاه ویژه ای در اجتماع داشته و در واقع واحد اولیه و پایه ای اجتماعی است.هنجارها و احساساتی که خانواده را قانونمند می کنند منابع خود را از جامعه گسترده تر کسب می کنند و جامعه منبع ایده آل ها و ثبات خانواده است. سبک زندگی خانواده به میزان زیادی جایگاه آن در اجتماع را مشخص می کند. وبلن معقد است که طبقات مرفه به واسطه عادات مصرف خود ، خواهان یافتن جایگاه ویژه در اجتماع هستند و لذا مصارف برجسته وعمده، هدف آنها می باشد.( صمدی:۸۷)
از طریق خانواده، افراد به جامعه معرفی می شوند واستاندارد های قابل قبول زندگی را یاد می گیرند. ارزشهای فرهنگی در بین خانواده منتقل می شوند ونقشهای خاص در حقیقت در خانوار تعیین می گردند. نگرشهای مصرف کنندگان در مورد خرج کردن و پس انداز وحتی نوع کالا ومارک های خریداری شده واولویت های مصرف فردی وجمعی، اغلب به صورت ثابت در حین رشد در خانواده شکل می گیرند.( صمدی:۸۸)
شوئل و گیلیتان اعتقاد دارند که شناخت عامل خانواده در تصمیم گیری مصرف کننده به دلایل زیر اهمیت دارد: ۱٫ بسیاری از تصمیمات خرید در خانواده انجام می گیرد۲٫ رفتار مصرف در واحد خانواده آغاز می شود۳٫ نقشهای خانواده و ترجیحات کالاهایی که کودکان مشاهده می کنند مدل هایی هستند که بعدا توسط آنان استفاده می شود وتغییر می یابند یا رد می شوند.۴٫ تصمیمات خرید خانواده ترکیبی از تعاملات خانواده وتصمیم گیری فردی است .۵٫خانواده به عنوان تفسیر نیروهای اجتماعی و فرهنگی برای افراد عمل می کنند.( صمدی:۸۹)
یک ایرانی که به شهادت فرهنگ و نهادهای فرهنگی اش تاریخ خود را با دلشوره معنای هستی، سوز و گداز عاشقانه و تب دار برای وحدت پایدار و همیشگی با وجود و تمنای همراهی بی چون و چرا با حقیقت و عقلانیت رنگ بخشیده، چگونه می تواند در درون چنین جها ن ناپایدار( یعنی به صورت موجودی سرگردان و بی خانمان و فاقد عمق وجود شناختی) بی صورت به جای آن که نظم هستی اش را با آهنگ وجود تنظیم و هماهنگ کند، به این دلخوش باشد که در قالب خودی تجددی همچون شبحی سرگردان در میان انبوهی از شبح ها یا نیروهایی بی شکل دیگر ناآرامی های ستیزه جویانه یا نفع خواهانه خویش را با تصرفاتی ابزاری در خود و سایر اشباح پیرامونی اش چاره کند. برای ایرانی ظهور در هیئت خود تجددی که در برابر انتخاب هایی که هیچ حقیقتی بیرون از نفس آن انتخاب ها بدان معنا نمی بخشد وحاصل آن تنها به درد گذران لحظه ای زندگی موجودش می خورد، نه اینکه هستی او را غنی بخشیده و ارتقا دهد، اگر هم تصور شدنی یا معنادار باشد ، مطلوبیت ندارد(کچوئیان :۲۴۲)
در حقیقت نه تنها ماهیت متغیر اوضاع و احوال اجتماعی و ویژگی تاریخی حیات انسانی تغییرات هویتی را لازم و ضروری می سازد ، بلکه اگر هویتی نخواهد تصویری جامد وفسیل شده از انسان و جامعه ارائه دهد و مانع تحول اجتماعی و تکامل انسان گردد، قطعا بایستی درهای خود را به روی تغییرات باز و متناسب با دگرگونی های تاریخی و اجتماعی تغییر کند. بحران هویتی تنها در صورتی بروز می کند که گفتمانهای صاحب نقش در پیدایش و شکل گیری آن اجازه هیچ گونه تغییری را ندهد؛ یا اینکه تغییرات اجتماعی به نحوی باشد که به هسته اصلی و بنیان های آن گفتمان آسیب وارد کند(همان :۱۹۴ ) از نظر امام اساسا فرهنگ هر جامعه هویت و موجودیت آن جامعه را تشکیل می دهد(همان :۱۷۳)
هویت مدرن / هویت شخصی و سبک­های زندگی
گیدنز معتقد است که سبک زندگی را می­توان به مجموعه ­ای کم وبیش جامع از عملکردها تعبیر کرد که فرد آنها را به کار می گیرد چون نه فقط نیازهای جاری او را برمی آورند بلکه روایت خاصی را هم که وی برای هویت شخصی خود برگزیده است، در برابر دیگران متجسم می سازد( گیدنز، ۱۳۷۷: ۳۵-۳۱)
امروزه هرچه نفوذ سنت کمتر می شود و زندگی روزمره بیشتر بر حسب تاثیرات متقابل عوامل محلی و جهانی بازسازی میشود افراد بیشتر ناچار می شوند تا سبک زندگی خود را از میان گزینه های مختلف انتخاب کنند.سبکهای زندگی به صورت عملکردهای روزمره در می آیند که در نوع پوشش، خوراک، طرز کار و محیطهای مطلوب برای ملاقات با دیگران تجسم می­یابند ولی این امور در پرتوی ماهیت متحرک هویت شخصی، به طرزی بازتابی در برابر تغییرات احتمالی باز و پذیرا هستند )گیدنز،۱۲۰:۱۳۷۷)
در نزد گیدنز، تحول سبکهای زندگی و دگرگونی­های ساختاری مدرنیته به واسطه بازتابندگی به یکدیگر گره می­خورند و به دلیل گشودگی زندگی اجتماعی امروزی و کثرت زمینه ­های کنش و منابع، انتخاب سبک زندگی برای ساختن هویت شخصی به طور فزایند های اهمیت می­یابد )گیدنز، ۱۳۷۷:۸۸)
یکی از مباحث مهم در نظری ههای افرادی همچون گیدنز تأثیر فرایندهای مدرنیته و مدرنیته متأخر در جوامع امروزی است. این فرایندها در سطوح مختلف زندگی اجتماعی افراد، تأثیرات قاطعی می­گذراند. به نظر گیدنز از موارد مهم این تأثیرات تغییر در هویت اجتماعی و شخصی مردم در دوران مابعد سنت است. وی از مفاهیمی همچون بازاندیشی، تغییر در ذائقه و سبک­های زندگی در این خصوص استفاده می­ کند. مردم برای هویت­یابی و بازتولید هویت خود در دوران ما بعد سنت این امکان را دارند که از منابع مختلف استفاده کنند. امکانی که در دوران سنت برای بیشتر مردم وجود نداشته است.
به باور گیدنز، سبکهای زندگی امکانات مختلفی هستند که افراد برای تولید و بازتولید هویت خود از آن‌ها استفاده می­ کنند. چنانکه چانی نیز می­گوید، سبک زندگی شکل اجتماعی جدیدی است که نشانگر اولیه هویت هر فرد است. وی بر این باور است که سبک­های زندگی حساسیت هایی هستند که در اهمیت­های اخلاقی، معنوی و یا زیبایی­شناختی نفوذ می­ کنند. وی معتقد است برای افراد و گرو ههایی که توسط را ه­های سنتی­تر زندگی در شرایط جدید دچار فقدان دوام و ثبات می­شوند، ساختن سبکهای زندگی می ­تواند به عنوان ابزار مهمی برای مقابله با تغییرات اجتماعی کاربرد داشته باشد. این سبکها واکنشی رفتاری یا پاسخهای کارکردی به مدرنیته هستند )چانی،۱۹۹۶: ۱۱ )
لذا سبکهای زندگی منابعی هستند برای ثبات یا مکانیز مهایی برای مقابله که به مردم کمک میک‌نند روابطشان را در شرایط تغ ییر اجتماعی مدیریت کنند. مچین و لوون معتقدند سب کهای زندگی دارای دو سطح فردی و اجتماعی هستند )مچین و لوون: .( ۲۰۰۵ از یک سو سبک زندگی، سبکی گروهی و اجتماعی است که نه تنها توسط موقعیتهای اجتماعی ثابتی همچون طبقه، جنس، سن و یا فعالیتهایی همچون مشاغل مشخص می­شوند بلکه به وسیله رفتارهای مصرفی مشترک )همچون ذائقه­های مشترک(، الگوهای مشترک فعالیت اوقات فراغت )برای مثال علایق به ورزش(، نگر شهای مشترک به موضوعات کلیدی )همچون نگرشهای مشابه به مسائل جنسی، محیطی، و…( نیزمشخص می­شوند )همان، : ۱۹۹۶۱۱). چانی معتقد است مردم سبک­های زندگی را در زندگی روزمره برای مشخص کردن و تبیین پیچیدگی­های وسیعتر هویت و پیوستگی به کار می­برند( همان ،۱۹۹۶: ۱۲)
همچنین سبک زندگی اجتماعی است زیرا به واسطه نمودها فهمیده می­ شود؛ چنانکه به وسیله مجموعه ­ای از نگر شها می توان آن را درک کرد و توسط سبکهای لباس پوشیدن، آراستگی و مانند آن رسانده می­ شود. عقاید و تعهدات به ارز شهای خانواده که به طور قوی حفظ میشوند، احتمالا توسط سبکهای ویژه­ای از انتخابهای زیبایی­شناسانه نمادگرایی می­شوند( چانی، ۱۹۹۶: ۹۶).
از سوی دیگر سبک­های زندگی، فردی نیز هستند.سبک­های زندگی گوناگون است و موجب کاهش همگونی می­ شود و انتخاب افراد را افزایش می­دهد و متصل به نیاز به لباس طبق سن، جنس، طبقه و… سبکهای متمایزی را برای زنان و مردان به وجود می ­آورد )مچین و لوون: ۲۰۰۵)
سبک زندگی یک فرد، انعکاسی از تجربیات زندگی، موقعیت، ارزشها، نگرشها وانتظارات اوست. در جوامع سنتی، به ویژه در کشورهایی که فرهنگ جمع گرایی در آنها غالب است، گزینه های مصرف افراد به شدت تحت تاثیر طبق اجتماعی ، خانواده، واطرافیان هستند. اما در جوامع مدرن، مصرف کنندگان در انتخاب کالاها، خدمات وفعالیت هخایی که به واسطه آن خود را تعریف می کنند ، آزاد هستند. یک فرد با انتخاب مجموعه کالا وخدمات در واقع ، ابراز می دارد که چه کسی هست، چه ماهیتی دارد و دوست دارد عضو چه افرادی شناخته و دسته بندی شود. سبک زندگی تابعی از خصلت های ذاتی فرد است که به واسطه گذر وی از مراحل چرخه عمر و در نتیجه تعاملات اجتماعی شکل می گیرد. بنابراین سبک زندگی از عواملی همچون ارزشها، متغیرهای جمعیت شناختی، طبقه اجتماعی، گروه های مرجع ، خانواده و نیز ویژگی های درونی فرد مثل انگیزش، شخصیت و … تاثیر می پذیرد. سبک زندگی را می توان در قالب ارزشها یا علایق مشترک به ویژه آنهایی که در الگوهای مصرف منعکس می شوند توصیف کرد.( صمدی:۱۴۵)
سبک زندگی و تمایز: جامعه ­شناسی دیگری که به غنای مفهوم سبک زندگی افزوده، پیر بوردیو است. بوردیو با تلفیق ایده­های مارکس و وبر، درکی کامل­تر در باب طبقات اجتماعی ارائه کرده است. وی ابعاد اقتصادی و فرهنگی را در بحث طبقه لحاظ می­ کند؛ یعنی مانند مارکس طبقات را برمبنای عامل اقتصاد لایه­بندی و همچون وبر درون هر طبقه را بر مبنای سبک های زندگی مختلف از یکدیگر متمایز می­ کند. اگر مارکس طبقه را صرفاً اقتصادی می­دید، بوردیو بر مبنای سرمایه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی طبقه را تشریح می کند . به نظر وی، حجم و انواع سرمایه­ها طبقه را شکل می­دهد و منش افراد، درون هر طبقه را به یکدیگر وصل می کند و برمبنای این منش مشترک سبک­های زندگی شکل می­گیرد؛ البته به معنای دقیق­تر باید گفت مصرف، اجازه بازنمایی سبک­های زندگی مختلف و ذائقه­های مختلف را می­دهد و نهایتاً اینکه سبک­های زندگی و ذائقه­هایی که بر مبنای سرمایه ­های بالا شکل می­گیرد به مصرف کالاهایی می­انجامد که تمایز اجتماعی ایجاد می­ کند. این منطق تمایز در مصرف، در کانون توجه بوردیو قرار دارد(ساترتون: ۲۰۰۱) برای توضیح دیدگاه­ های بوردیو برخی مفاهیم نظری او را توضیح می دهیم. بوردیو با مفهوم فضای اجتماعی سبک های زندگی مختلف را نشان می دهد. فضای اجتماعی به این ترتیب ساخته می­ شود که عاملان و گروه ­های اجتماعی براساس حجم و میزان سرمایه اقتصادی و سرمایه فرهنگی با برخی افراد اشتراکاتی می­یابند و با برخی دیگر فاصله پیدا می­ کنند (بوردیو، ۱۳۸۰ :۳۳)
بنابراین، فضای اجتماعی بر مبنای سرمایه ساخته می­ شود. هر قدر سرمایه فرد بیشتر باشد،در فضای اجتماعی در موقعیت بالاتری قرار می­گیرد. بوردیو استدلال می­ کند مردمی که به طورنزدیک در یک فضایی اجتماعی قرار دارند، دارای مشابهت­هایی بسیار هستند؛ حتی اگر هرگزیکدیگر را ندیده باشند . به عبارت دیگر، مردمی که در فضای اجتماعی مشابهی قرار دارند، ذائقه های مشابه و سبک­های زندگی مشابه دارند )گیبینز و ریمر، ۱۳۸۱ :۱۱۶ .(در واقع به ازای هر سطحی از موقعیتها، سطحی از سبک زندگی­ها و ذائقه ها وجود دارد که بر اثر شرایط اجتماعی مناسب با آن به وجود می­آیند و به وسیله این سلیقه­ها و ظرفیت تکثیرکننده آن‌ها،مجموعه انتظام یافته­ای از ثروت ها و خصلتها به وجود می ­آید که در درون خود از نوعی وحدت سیره­ها برخوردارند ( بوردیو، ۳۵:۱۳۸۰)
بوردیو(۱۹۸۴) با بهره گرفتن از مفهوم منش فرآیندی را توضیح می­دهد که به واسطه آن عامل ها، عملکردهای تغییر سبک زندگی را بازتولید می­ کنند . منش، مجموعه ­ای از خلق و خوهای پایدار در افراد است که کردارهای خاصی پدید می ­آورد. افراد طبق چنین نظام های درونی ­شده­ای عمل می­ کنند که بوردیو آن را « ناخودآگاه فرهنگی» می­نامد. ازاین­رو، منش سازوکاری انتقالی است که به مدد آن ساختارهای ذهنی و اجتماعی در فعالیت اجتماعی روزمره تجسم می­یابد )ایگلتون، ۱۳۸۱:۲۴۰ .( به بیانی ساده­تر می­توان گفت مفهوم منش درواقع همان ساخت­های اجتماعی ذهنی شده­ای است که بدواً از طریق تجارب نخستین فرد به ذهن او منتقل می­ شود و شکل می گیرد(نهادهای نخستین) و سپس تجربیات بزرگسالی (نهادهای ثانوی) بدان اضافه می­ شود. به این ترتیب است که ساختارهای اجتماعی در ذهن و در درون افراد از طریق درونی ساختن عناصر بیرونی حک می­شوند و به صورت منش در می­آیند(توسلی، ۱۳۸۳ :۵)
اما بوردیو جامعه شناسی ذهن­گرا نیست و به شدت از تأکید بر ذهنیت سوژه میپرهیزد. او برای تعدیل مفهوم منش خود، مفهومی دیگر با نام میدان را مطرح می­ کند. میدان ها ساختار بیرونی عاملها را تشکیل می­ دهند. میدان­ها فضاهای زندگی اجتماعی هستند که رفته رفته از یکدیگر مستقل شده و در فرایند تاریخی بر محور روابط اجتماعی و نتایج ویژه­ای شکل میگیرند. میدانها در عین حال عرصه مبارزه و منازعه اجتماعی­ا ند که برای حفظ قدرت یا تنظیم روابط بین فرادستان و فرودستان فعالیت می­ کنند ((توسلی، ۱۳۸۳: ۶-۷)
میدان همان زمینه­ای است که بازی در آن رخ می دهد و عامل آن را درونی می کند. یعنی هنگامی که تعریف های رسمی از انسان و همچنین معرفیها و بازنمایی­های او در فضایی اجتماعی به عادت تبدیل می­ شود، آن تعریف ها و بازنمایی­ها به اصل هدایت گر رفتار بدل می­ شود.
به نظر بوردیو، تحلیل ساختارهای عینی که به میدان های متفاوت تعلق دارند، از تحلیل تکوین ساختارهای ذهنی در قلمرو افراد، که تا اندازه­ای محصول ترکیب ساختارهای عینی هستند،جدایی­ناپذیر است . فضای اجتماعی و گروه هایی که آن را اشغال می­ کنند محصول تلاش­ های تاریخی­اند. در این فضا، عوامل انسانی طبق جایگاهی که در فضای اجتماعی دارند و با ساختارهای ذهنی، که به وسیله آن‌ها این فضا را ادراک می کنند، مشارکت می­نمایند ((بوردیو:۱۳۸۰)
بوردیو در کتاب تمایز(۱۹۸۴) ) شیوه هایی را تحلیل کرد که گروه های هم رده و هم طبقه خود را به وسیله آن، از الگوهای مصرفی گروه دیگر متمایز می­ کنند. بوردیو نشان می­دهد که چگونه گروه ­های خاص، به ویژه طبقات اجتماعی- اقتصادی، از میان انواع کالاهای مصرفی،روش­های لباس پوشیدن، غذا خوردن، آرایش کردن، مبلمان و تزئین داخلی منزل و …انتخابهایی را انجام می­ دهند تا روش زندگی مجزای خود را مشخص و خود را از دیگران متمایز کنند. بوردیو شیوه­ هایی را تحلیل کرد که گروه های مختلف خود را به وسیله آن از الگوهای مصرفی که شیوه زندگی یک گروه را مشخص می سازد متمایز می­ کنند (فاضلی،۱۳۸۳ : ۴۲)
در حقیقت ذائقه مبنایی است که افراد به واسطه آن خود و طبقه خود را از دیگران متمایز و بر اساس آن خود را دسته بندی می­ کنند (وارد و دیگران: ۱۹۹۹ ). کالاهای بسیاری را می­توان نام برد که افراد با مصرف آن‌ها خود را از دیگران متمایز و برای خود سبک زندگی و ذائقه­های خاص تعریف می­ کنند (فریدلند و دیگران : ۲۰۰۷ ). ما در این بین به مصرف لباس می­پردازیم. بر مبنای دیدگاه بوردیو، نوع پوشش افراد می ­تواند بیانگر سبک زندگی و ذائقه­ای خاص باشد که منجر به متمایزشدن افراد از دیگران شود . در واقع، یکی از کارکردهای پوشش،تمایزبخشی است. آیا پوشش با هدف ایجاد تمایز صورت می­گیرد، یا صرفاً کارکردهای اولیه پوشش مدنظر است؟
جمع بندی مبحث هویت: با توجه به شواهدی که در بالا اشاره شد، می توان برای هر یک از هویت های دینی ( اسلامی- ایرانی) و مدرن ، محورهایی را قائل شد. «خانواده محوری» و «توجه هویت دینی پوشاک خریداری شده» که به نوعی تمایل به مشابهت و وحدت اجتماعی و تاریخی در آن جلوه گر است، به عنوان محورهای هویت دینی و «تمایزطلبی و تمایز از دیگران» با تمایل به نوعی هویت فردی به عنوان محورهای هویت مدرن، مدنظر می باشد.
چهارمین شاخص مورد نظر از شاخص های سبک زندگی، الگوی فراغت می باشد. اینکه تفریح به چه چیزی اطلاق می شود و این تفریح تا چه حدی با زندگی و شغل انسان ممزوج یا بالعکس منفک باشد، می تواند الگوهای فراغت متفاوتی را رقم بزند.
۲-۶-۱-۴ اوقات فراغت
مفهوم فراغت: فراغت مجموعه ای از اشتغالاتی است که فرد کاملاً به رضایت خود یا برای استراحت، یا برای تفریح، یا به منظور توسعه یا آموزش غیرانتفاعی یا مشارکت اجتماعی داوطلبانه، بعد از آزاد شدن از الزامات شغلی، خانوادگی و اجتماعی به آن می ­پردازد )سعیدی رضوانی و سینه چی:( ۱۳۸۶ .
هر چه به تمدن کنونی یا تمدن صنعتی نزدیکتر شده ایم، مقوله ی اوقات فراغت به عنوان یک نیاز خاص جوامع بشری نمایان تر شده است، تا حدی که بعضی تمدن امروز را تمدن فراغت نام نهاده اند. اوقات فراغت و نحوه ی گذران آن، از مباحث تازه ای است که پس از انقلاب صنعتی و رشد صنایع و فناوری، توجه جامعه شناسان را برانگیخته و به موضوعی مهم در حوزه ی جامعه شناسی بدل شده است.
در جامعه امروزی به گونه ای است که افراد مجبورند در شغل های مختلف به انجام کارهای تکراری و خسته کننده بپردازند و برای همین ،تفریح بیشتری نیاز دارند. قوه تکامل طلبی در انسان سبب می شود که همواره به دنبال وضعیتی بهتر از وضعیت فعلی خودش باشد. او وقتی به موقعیت بالاتری می رسد، شور و نشاط موقعیت جدید باعث حرکتش می شود. در این صورت هیچ وقت خسته نمی شود؛چر که هدف برایش ارزشمند است و برطرف کردن موانع قابل تحمل و حتی نشاط آور.( معلمی: ۷۷)
مفهوم زمان فراغت در برابر درگیر یها و کار روزمره که اغلب عامل خستگی است، به کار می رود وتعریف و تبیین آن به ایجاد شاخه های جدیدی از علوم اجتماعی با عنوان جامعه شناسی اوقات فراغت و انسان شناسی اوقات فراغت انجامیده است (فکوهی و انصاری مهابادی، (۶۲:۱۳۸۲٫
مدرنیته همواره به موضوع پیش رفتن، کنارگذاشتن کهنه، نگرش تازه ی انسان به جهان و به خودش معنی می­دهد )علوی زاده، (۶۲:۱۳۸۵ بدینگونه پیدایش بعد تازه ای از دگرگونی دائمی، انهدام رسوم و فرهنگ سنتی را در صحن هی زندگی اجتماعی رقم زد )پاپلی یزدی، (۱۸:۱۳۸۱ تفکیک میان کار واوقات فراغت، یکی دیگر از این دگرگونی هاست.
هر وقت کار در مقابل تفریح قرار بگیرد، نگاه ما به کار عوض می شود و جنبه اجبار پیدا می کند. به عبارت دیگر کار در راستای هدف نیست و زندگی تکراری می شود؛ چون هدف خاصی در میان نیست. ( معلمی : ۷۸)
اوقات فراغت به عنوان مفهوم جدیدی که محصول جدایی کار از خانه، پیشرف تهای فناورانه و تقسیم کاراجتماعی است، این فرصت را مهیا کرد که انسان - هرچند به مدتی اندک ازاجبارها و محدودیت های نظم اجتماعی مدرن رها شود )کیویتسو، (۸۰:۱۳۸۰ درنتیجه سبب شده است تا زما نهایی به نام فراغت پدیدآید. بنابراین، فراغت پدیده ای است که با تمدن صنعتی پیوند دارد. در چنین تمدنی، دو شرط لازم برای پیدایش فراغت تحقق یافته است: نخست، کار از شکل اجبار فرهنگی و اجتماعی به در آمده، شکل مسؤولیت آزاد فرد را دارد. شرط دوم، جدا شدن کاراز فعالیت های دیگر انسان است. سازمان یافتگی کاربه شکلی است که چه از لحاظ عملی و چه از جنب هی نظری از وقت آزاد، جدا شده است. از نظر دومازیه این دو شرط ضروری، تنها در زندگی اجتماعی تمدن های صنعتی و پس از صنعت وجود دارد و نبود آنها در تمدن های باستانی سنتی به معنای نبود فراغتاست )ساروخانی، (۷۶۴:۱۳۷۰ دسته بندی های مختلف و جالب توجهی از فعالیت های فراغتی انجام شده است. برای مثال، فلچر و همکارانش فعالیت های فراغتی را در دو گروه ساخت یافته و ساخت نیافته تقسیم بندی کرده اند. لیونگ و لی، فعالیت های فراغتی را به دو دسته­ی مردم محورو مکان محور تقسیم کرده اند )فیضی، (۲۴:۱۳۸۶ می توان فراغت را به دو بعد فعال و غیر فعال تقسیم نمود. فعالیت های اوقات فراغت فعال، فعالیت هایی هستند که شامل صرف انرژی فیزیکی و ذهنی م یشوند؛ مثل پیاده روی، فوتبال، بازی شطرنج و ….. . فعالیت های اوقات فراغت غیر فعال آنهایی هستند که فرد هیچ انرژی ذهنی یا فیزیکی اعمال نم یکند؛ مثل رفتن به سینما،تماشای تلویزیون و )… نیولینگر:(۱۹۸۱
زیاده روی در تفریحات و لذت های حلال نیز موجب غفلت و دوری از خدا می شود، بهره بردن از تفریحات حلال به میزانی مطلوب است که نشاط و شادابی برای کار و فعالیت ایجاد می کند. (معلمی: ۷۹)
امروزه فراغت در کشورهای در حال توسعه نیزتا اندازه­ زیادی به فراغت در جوامع صنعتی مانند شده است و از آنجا که گاه در این نوع جوامع نیزهمچون جوامع صنعتی خصوصیات عمده ی فراغت(فاصله گرفتن از اجبارهای اجتماعی- فرهنگی و جدا شدن آن از سایر فعالیتها( و همچنین، عواملی چون افزایش یافتن این اوقات به علت ممنوعیت کارکودکان، آموزش اجباری و رایگان و افزایش تدریجی سال های تحصیل و تأخیر انداختن هرچه بیشتر سن متوسط ورود به بازار کار، افزایش امید زندگی، افزایش سن ازدواج و بهبود زندگی به چشم می خورد، در نتیجه، برای افراد این جوامع نیز وقت فراغت ایجاد شده است؛ حتی در جوامع روستایی وکشاورزی که به سمت شیوه ­های صنعتی شدن و ارزش های شهری گرایش پیدا کرده اند، نیز وقت فراغت به وجود آمده است.

سطح معنی‌دار

 

نتیجه آزمون

 

 

 

عملکرد، نوسانات سرمایه و کارایی بازار سهام شرکت‌ها کارایی بازار سهام نشأت‌گرفته از عملکرد شرکت با ریسک شرکت

 

۶۳/۳

 

۷۲۵/۰

 

تأیید فرض صفر

 

 

 

بر مبنای نتایج آزمون‌هاسمن که در جدول ۴-۱۳ خلاصه شده است، آماره کااسکوئر ((  برای آزمون‌هاسمن برای رابطه رگرسیون برآوردی رگرسیون برابر با ۶۳/۳ و سطح معنی‌دار متناظر با آن ۷۲۵/۰ محاسبه شده است. با عنایت به اینکه سطح معنی‌دار بیشتر از پنج درصد محاسبه شده، بنابراین به‌احتمال ۹۵ درصد فرض H₀ تأییدشده و فرضیه H₁ رد شده است؛ بنابراین در سطح ۹۵ درصد اطمینان برازش روابط‌ رگرسیونی این تحقیق با بهره گرفتن از تخمین مدل تحلیل داده‌های تابلویی به “روش اثرات تصادفی مناسب “بوده است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

تحلیل رابطه بین عملکرد، نوسانات سرمایه و کارایی بازار سهام شرکت‌ها وکارایی بازار سهام نشأت‌گرفته از عملکرد شرکت با ریسک شرکت
به‌طوری‌که در بخش قبلی ملاحظه شد، پیش‌فرض‌های استفاده از رگرسیون خطی مرکب در برآورد رابطه بین متغیرها برقرار است. این پیش‌فرض‌ها مشتمل بر نرمال بودن توزیع متغیرهای مستقل و تابعی، نرمال بودن توزیع باقی‌مانده‌ها یا خطای در برآورد رگرسیونی، استقلال خطی متغیرهای مستقل یا فقدان هم خطی بین آن‌ها، همسانی یا ثبات واریانس‌ها، اعتبار رابطه خطی برآوردی و برقراری پیش‌فرض‌های مربوط به استفاده از روش تحلیل داده‌های تابلویی است که در بخش قبلی آزمون گردیده است.
در این بخش به جهت برقرار بودن پیش‌فرض‌های استفاده از رگرسیون خطی مرکب، به‌تبع تحقیقات مشابه یا مرتبط از این روش به‌منظور تعیین ارتباط بین متغیر وابسته ” ریسک شرکت “ و متغیرهای شش‌گانه مستقل استفاده شده است. در این تحقیق بر مبنای مدل تحقیق به شرحی که در فصل سه ذکرشده است، رابطه ریاضی بین متغیرها به‌صورت رابطه خطی مرکب زیر تعریف‌شده است:
+ + R=α +
که با جای گذاری نمادهای اصلی معرف متغیرهای مستقل و وابسته بر مبنای پیشینه تحقیق، رابطه بین متغیرها به‌صورت زیر تعریف‌شده است:
+ns +tobin Risk=α +
که در آن ریسک شرکت به‌عنوان متغیر وابسته و متغیرهای عملکرد، نوسانات سرمایه و کارایی بازار سهام شرکت‌ها و کارایی بازار به‌عنوان متغیرهای مستقل اصلی و متغیر اندازه شرکت و اهرم مالی به‌عنوان سایر متغیرهای مستقل تعریف ‌شده‌اند. در این بخش بر مبنای این معادله پارامتری، در ابتدا متغیرهای مورداستفاده مشتمل بر ریسک، عملکرد، نوسانات سرمایه و کارایی بازار سهام شرکت‌ها و کارایی بازار، اندازه شرکت و اهرم مالی برآورد گردیده، سپس با بهره گرفتن از رگرسیون خطی مرکب پارامترهای معادله فوق‌الذکر برآورد گردیده و بر مبنای آن نوع روابط بین متغیرها تحلیل شده است. درنهایت اعتبار سنجی رابطه برآوردی بر مبنای ضریب تعیین و امکان تعمیم پارامترهای رابطه برآوردی با بهره گرفتن از آماره تی استیودنت و قابلیت تعمیم رابطه برآوردی به جامعه آماری با بهره گرفتن از آنالیز واریانس موردبحث قرارگرفته است.
الف) برآورد پارامترها :
با منظور نمودن اثرات متغیرهای مستقل بر ریسک شرکت، به‌طوری‌که در مدل تحقیق طی فصل سوم ملاحظه شد، رابطه اصلی بین متغیرها به‌صورت پارامتریک زیر تعریف‌شده بود:
+ns +tobin Risk=α +
در راستای برآورد پارامترهای معادله پارامتریک بیان‌شده در مدل تحقیق که رابطه بین متغیرهای مستقل و ریسک شرکت را اندازه‌گیری می کند، به‌تبع تحقیقات پیشین از رگرسیون خطی مرکب با تحلیل داده‌های تابلویی استفاده شده است. پیش‌ازاین پیش‌فرض‌های استفاده از این روش مشتمل بر نرمال بودن توزیع تک‌تک متغیرهای مستقل و تابعی، نرمال بودن توزیع باقی‌مانده‌ها یا خطاهای در برآورد رابطه برآوردی، استقلال خطی متغیرهای مستقل منظور شده در رابطه رگرسیونی، استقلال خطی یا فقدان هم خطی بین باقی‌مانده‌ها یا خطاهای در رابطه برآوردی، ثبات یا همگنی واریانس‌ها به‌عنوان پیش‌فرض‌های مدل کلاسیک و آزمون چاو و هاسمن در تعیین نوع مدل تحلیل داده‌های تابلویی به جهت استفاده از نمونه‌های تصادفی وابسته، موردبررسی قرار گرفت. برقراری پیش‌فرض‌ها به شرحی که گذشت، امکان استفاده از رگرسیون خطی مرکب بر مبنای تحلیل داده‌های تابلویی یا تلفیق داده‌های مربوط به یک بازه زمانی ۵ ساله را فراهم ساخت و نوع روش برآوردی رگرسیونی به‌منظور تعیین ارتباط بین متغیرها مشخص نمود.
در این بخش با بهره گرفتن از نرم‌افزار EVIEWS، پارامترهای رابطه رگرسیونی خطی مرکب بین متغیرها مبتنی بر تحلیل داده‌های تابلویی، برآورد گردیده و به شرح جدول شماره ۴-۱۴ خلاصه شده است.

 

 

جدول (۴-۱۴): برآورد پارامترهای رابطه بین عملکرد، نوسانات سرمایه و کارایی بازار سهام شرکت‌ها وکارائی بازار سهام نشأت‌گرفته از عملکرد شرکت با ریسک شرکت

 

 

 

شرح

 

نماد

 

ضریب

 

خطای استاندارد

 

آماره T

 

سطح معنی‌دار

 

 

 

عرض از مبدأ

 

-

 

-۲/۰۸۵

 

۰/۹۵۲

 

-۲/۱۸۹

 

۰/۰۲۹

 

 

 

عملکرد شرکت

 

X₁

 

۱۵/۸۰

 

۷/۸۳۹

 

۲/۰۱۵

 

۰/۰۴۴

 

راضی
۳
هیچکدام
۲
ناراضی
۱
خیلی ناراضی
۲۰
رضایتمندی
نمودار۲-۵) رابطه بین رضایتمندی و وفاداری مشتری از دیدگاه ساسر و همکارانش (سالاری ،۱۳۸۳،ص۵۰)
۲-۴-۵) ­عوامل اثرگذار بر رابطه رضایت و وفاداری
۱- هزینه های تغییر^[۸۵]: یکی از عوامل اثرگذار بر رابطه رضایت و وفاداری، هزینه های تغییر است. شرکت ها می توانند مشتریان خود را حفظ کنند (وفاداری آنها را افزایش دهند) بدون آنکه رضایت آنها را افزایش­دهند.هزینه های تغییر عبارت از هزینه های روانی و اقتصادی است که با تغییر از یک شقّ (مارک) به شقوق (مارک های) دیگر توسط مصرف کننده ادراک می شود.نمونه هایی از هزینه های تغییر عبارتند از: منافعی که بوسیله استمرار رابطه با عرضه کننده بدست می آمد ولی با تعویض عرضه کننده از دست داده می شود مثل تخفیفات در زمان خرید که بیشتر به افرادی تعلق می گیرد که مشتری قدیمی باشند. هزینه های روانی مربوط به ریسک ادراک شده در زمان تغییر مارک، هزینه های ارزیابی و تحقیق قبل از تغییرمارک، هزینه مقدمه چینی مثل پرکردن فرم های جدید وقتی بانک خود را عوض می کنیم و… (جانسون و همکاران،۲۰۰۲)^[۸۶] لوراسی و کیندی(۲۰۰۲)^[۸۷]نشان دادند که موانع تغییر^[۸۸] عامل مهمی در نگهداری مشتریان می باشند. حتی در ارتباط با مشتریان ناراضی نیز مشتریان حمایت خود را از عرضه کننده ادامه می دهند، بدلیل اینکه خرید مجدد آسان تر است (کّچن و همکاران،۲۰۰۶).^[۸۹]
۲- عوامل دموگرافیک: میتال و کامکورا (۲۰۰۱)^[۹۰]در یافته های خود به این نتیجه رسیدند که با وجود رضایت یکسان بدلیل خصوصیات پاسخ دهنده مانند سن، تحصیلات، وضعیت مادی، جنس و محل اقامت تفاوت معناداری در وفاداری رفتاری (خرید مجدد) مشاهده شد. این تحقیق پیشنهاد میکند، مصرف کنندگانی که خصوصیات متفاوتی دارند دارای سطوح آستانه متفاوت و در نتیجه احتمال خرید تکراری متفاوتی هستند. این تحقیق تأثیر عوامل دموگرافیک بر رابطه رضایت و وفاداری را بیان کرده است ( اُح و جانسون^[۹۱]،۲۰۰۵،ص۱۲۰).

 

1. 1. 1. 1. رضایت کلی^[۹۲] : قبل از سال ۱۹۹۰ معیارهای رضایت بر محصول یا خدمت ویژه ( رضایت از معامله ویژه) متمرکز بودند، که بعنوان قضاوت های ارزیابانه بعد از انتخاب در یک تصمیم خرید ویژه تعریف میشد. اخیراً مفهوم دیگری پدیدار شده که با همه تجربه های قبلی مشتری از خدمات و محصولات شرکت به طور جمعی، در ارتباط است. (بّدت،۲۰۰۸)^[۹۳] رضایت کلی اثرجمعی مجموعه ای از خدمات مجزای ارائه شده یا معاملات با عرضه کنندگان خدمت، در طی بیش از یک دوره زمانی است. (شنکِر و همکاران،۲۰۰۳)^[۹۴] به نظر می رسد رضایت کلی مصرف کننده پیش بینی کننده بهتری برای تمایلات و رفتارهای وی باشد. شکل های زیر تأثیر رضایت کلی را بر رابطه رضایت و وفاداری نشان می دهند.

      ( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

 

رضایت از معامله ویژه
رضایت کلی
وفاداری نگرشی
نمودار۲-۶) مدل کلی رابطه رضایت کلی، رضایت از معامله ویژه و وفاداری نگرشی(شنکِر و همکاران،۲۰۰۳)
رضایت کلی
وفاداری نگرشی
رضایت از معامله ویژه
نمودار۲-۷) مدل رابطه جزئی رضایت از معامله ویزه، رضایت کلی، وفاداری نگرشی(شنکِر و همکاران،۲۰۰۳)
رضایت کلی
رضایت از معامله ویژه
وفاداری نگرشی
نمودار۲-۸) مدل رابطه تعدیل شده رضایت از معامله ویژه رضایت کلی، وفاداری نگرشی(شنکِر و همکاران،۲۰۰۳)
در این مدل ها رضایت کلی نقش تعدیل کننده رابطه رضایت از معامله ویژه و وفاداری را دارد، بنابراین ممکن است برخی مشتریان به عرضه کننده خدمت (محصول) رجوع کنند حتی اگر از تجربه خدمت ویژه ای ناراضی باشند (بدلیل وجود رضایت کلی از عرضه کننده).(بّدت^[۹۵]،۲۰۰۸،ص۱۲۱)
۲- اثر سازگاری^[۹۶]:
تحقیقات جانسون ^[۹۷]۲۰۰۵ نشان داد رابطه رضایت و وفاداری تحت تأثیر دو عامل قرار می گیرد:
الف- کیفیت مارک
ب- سهولت قضاوت و مقایسه تفاوت های کیفی بین مارکهای مختلف.
طبق فرضیه های سازگاری^[۹۸] وقتی که اطلاعات مربوط به کیفیت و قیمت به طور همتراز و برابر موجود باشند ارتباط بین رضایت و وفاداری افزایش می یابد. این تحقیق دلیل عقلانی برای ارتباط منفی رضایت و وفاداری را به این شکل بیان میکند که صفات استفاده شده در رضایت با آنهایی که در وفاداری استفاده می شوند متفاوت است. برای مثال مشتری بیمه ای را در نظر آورید که بدلیل کیفیت خدمت بالا، راضی است او می خواهد تصمیمی بگیرد که آیا ارتباط خود را با شرکت ادامه دهد یا خیر. در حالی که مشتری بدلیل اطلاعات کم قادر به تفاوت قائل شدن بین کیفیت های مختلف نمی باشد. در این حالت ارتباط بین رضایت و وفاداری کم می شود. طبق این نظریه، اگر کیفیت مهم است و ارزیابی کیفیت های مهم آسان است، کیفیت به
احتمال زیاد در ارزیابی رضایت و وفاداری به طور یکسان استفاده می شود. در نتیجه ارتباط بین رضایت و وفاداری افزایش می یابد.
RQI اهمیت کیفیت
RQI
EQ
وفاداری
رضایت مشتری
EQ آسانی مقایسه کیفیت ها
نمودار۲-۹) اثر سازگاری و رابطه رضایت – وفاداری (اُح و جانسون،۲۰۰۵)^[۹۹]
۳- سایر عوامل: ادبیات مربوط به ارتباط بین رضایت و وفاداری، تأثیر متغیرهای تعدیل کننده ای چون: خصوصیات مصرف کننده^[۱۰۰]، اهمیت درک شده محصول^[۱۰۱] ­، مدت رابطه^[۱۰۲]،خلق مصرف کننده، اکتساب ارزش مورد نظر^[۱۰۳] ،عدم قطعیت در خرید^[۱۰۴] ،را بر رابطه دو ساخت نشان داده اند (اسرامک و همکاران^[۱۰۵] ،۲۰۰۷).
۲-۴-۶) کیفیت درک شده از سخت افزار
کیفیت درک شده از سخت افزار، بخشی از کیفیت است که مربوط به ویژگی های محصول است؛ دراین زمینه این اقدامات معرفی میگردد:
- تجهیز نمایندگیهای شرکت و شعب پرداخت خسارت به وسایل و امکانات رفاهی برای مشتریان؛
- آزمون دانش کارکنان در دوره های زمانی مشخص بهمنظور ارزیابی دانش و آگاهی آنها نسبت به امور شغلی مربوطه؛
- برگزاری دوره های آموزشی برای کارکنان به منظور ارتقای دانش، مهارت و تخصص آنها.
۲-۵)کیفیت درک شده از عنصر تعالی
کیفیت درک شده عبارت است از ارزیابی کلی مشتری از استانداردهای فرایند دریافت خدمت. این مسأله یک الزام رقابتی است و بسیاری از شرکتها امروزه، کیفیت مشتری مدار را به ابزار استراتژیک نیرومندی مبدل ساخته اند. آنها رضایت و ارزش مشتری را از طریق برآوردن مداوم و سودمند نیازها و ترجیحات مشتریان در مورد کیفیت ارضا کرده اند. کاتلر ارتباط درونی بین کیفیت محصول/خدمت، رضایت مشتری، و سودآوری شرکت را مورد توجه قرار داده است (ساو^[۱۰۶]،۲۰۰۹،ص۲۳۴).

۲ – ۱۷ - تنگناها و مشکلات گردشگری
زمانی که تعداد بازدیدکنندگان از منطقه توریستی از حداکثر توان طبیعی جذب فراتر می‌رود، چنان آثار منفی‌ای (مانند آلودگی، تراکم و جز اینها) به بار می آورد که به راستی نامطلوب و تحمل ناشدنی است. در وضعیت رشد مهارنشدنی، گردشگری بویژه در شهرهایی که فاقد زیربنای سالم و پیشرفته‌اند، سلامتی و پاکی هوا را که از مهمترین میراث‌های شهری است به سرعت ویران می سازد و بدین وسیله بر کیفیت سلامت و زیبایی زندگی شهری تاثیر نابهنجار می‌گذارد.
با این همه، امروزه از گردشگری به عنوان یکی از عوامل مهم توسعه اقتصادی – اجتماعی و رفاهی یاد می‌کنند. و به همین خاطر مسئولان امور گردشگری در پی ارتقاء و گسترش آن برآمده اند. لیکن این ارتقاء و گسترش، خود مستلزم ایجاد شرایط ویژه ساختاری، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است. تنها پیشینه کهن، میراث گرانبهای فرهنگی و تاریخی، اماکن تفریحی و سرگرمی فراوان و نظایر اینها برای موفقیت در عرصه گردشگری و جلب گردشگر کافی نیست. نخستین شرط موفقیت در توسعه گردشگری، وجود زیرساختهای مناسب و مدیریت عاقلانه و مدبرانه در عرصه‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و مانند اینهاست. دومین شرط برای تضمین موفقیت سیاست توسعه گردشگری، تنسیق و آمایش جاذبه‌ها و ایجاد تسهیلات و امکاناتی است که دسترسی به جاذبه‌ها را بیش از پیش آسان می‌سازد. بهداشتی بودن شرایط زندگی در مهمانسرا، رستورانها، مراکز تفریحی (طبیعی و مصنوعی) از دیگر شرایط لازم برای توسعه و گسترش گردشگری است. مسئولان امور گردشگری و جهانگردی باید بدانند که گردشگران و دیدارکنندگان امروزی از اوضاع و شرایط جاذبه‌ها و تسهیلات توریستی دیگر کشورها آگاهند. آنان در برابر پول و وقتی که صرف می‌کنند می‌خواهند بیشترین آگاهی و اطلاعات را از کیفیت زندگی مردم میزبان و از اوضاع اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن بدست آورند. همچنین ترجیح می‌دهند به جایی بروند که بهتر بتوانند به خواست‌ها و نیازهای جسمی و روحی شان پاسخ گویند. وجود منابع فراوان و سالم و طبیعی و فرهنگی و به طور کلی، جاذبه کلی انسانی شرط لازم برای جذب گردشگر است. البته این شرط کافی نیست، زیرا این ثروت‌ها بدون وجود تسهیلات شایسته در امر آمدو رفت، استفاده از جاذبه‌ها و مکانهای تفریحی، بهره‌مندی از اقامتگاههای مطبوع و شرایط و مقررات سهل و آسان برای بهر‌ه‌مندشدن ازآنها نمی‌توانند جاذب گردشگر باشند. گردشگری فعالیتی زیبا، ظریف و حساس و روبنایی است که باید بر روی زیرساختهای فنی، شهری، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و بهداشتی مساعد و جهان پسند و امروزی ایجاد گردد(دیناری، ۱۳۸۴: ۱۵).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲ – ۱۸ - موانع توسعه صنعت گردشگری
هر چند با توجه به شرایط هر کشور یا منطقه، موانع توسعه صنعت گردشگری متفاوت است، اما به طور کلی موانع عمده در اجرای برنامه های گردشگری عبارت است از:
الف) موانع سازمانی و ساختاری: نبود یک سازمان یا وزارتخانه مشخص به عنوان متولی صنعت که در نتیجه وجود سازمان های موازی، باعث ناهماهنگی و تداخل وظایف فراوان می گردد. از طرفی وجود چند سازمان مختلف و عدم تدوین و اجرای یک برنامه جامع و یکپارچه برای توسعه گردشگری این صنعت را با مشکلات عدیده ای روبرو می سازد.
ب) موانع فرهنگی - اجتماعی: تفاوت های فرهنگی بین مناطق گردشگری و آگاهی کم میزبانان نسبت به خواسته ها و نیاز های گردشگران و از طرف دیگر عدم آگاهی گردشگران از فرهنگ میزبانان، ضمن بروز مشکلات عدیده، مانع عمده ای در گسترش صنعت گردشگری است(Master&Prideaux,1998,P.45). اغلب در نقاط و مکانهای مختلف ساکنان یک محل یا افراد یک جامعه به علت نا آگاهی یا دیدن برخی اعمال از جهانگردان و همچنین تفاوت فرهنگی بین میزبان و گردشگران از این صنعت برداشت نا خوشایند و منفی دارند، و یا کارکردن در بعضی از مشاغل مربوط به گردشگری از طرف افراد بومی مشاغل سطح پایین تلقی شده و ساکنان بومی حاضر به کارکردن در این مشاغل نیستند(سازمان جهانی جهانگردی، ۱۳۷۹: ۳۱۶).
ج)موانع موجود در بازار: عوامل بازار مانند: سطح درآمد، هزینه سوخت، امنیت شغلی، عوامل فصلی و انگیزه های مسافرت، ارتباط مستقیم با صنعت گردشگری دارد. بیشتر عوامل بازار از کنترل محل یا مقصد گردشگران خارج است، و توانایی این محل ها در جذب گردشگر در بلند مدت، نیاز به برنامه ریزی و انعطاف پذیری دارد. بنابراین برای تدوین یک استراتژی باید تحقیقات جامعی از وضع بازار صورت گیرد(وای گی،۱۳۷۷: ۳۱۵).
د) موانع آموزشی کمبود نیروی انسانی متخصص: متأسفانه به علت جوان بودن این صنعت در اغلب کشورهای در حال توسعه نیروی انسانی متخصص مورد نیاز کم است و حتی مراکز آموزشی برای تربیت نیروی انسانی مورد نیاز هم وجود نداشته و یا بسیار محدود است.
ه)موانع زیربنایی: کمبود و نامطلوب بودن وسایل حمل ونقل مسافری، جاده های بین شهری، مراکز خرید، تأسیسات اقامتی، شبکه های آب، برق، مخابرات، فاضلاب و بهداشت در مناطق گردشگری یکی از موانع عمده توسعه به حساب می آید(ناصری،۱۳۷۵: ۱۰۷). بنابراین توسعه صنعت گردشگری نیازمند یک مدیریت منسجم و کارآمد بوده که موانع و مشکلات را شناسایی کرده و توانایی اجرای استراتژی های تدوین شده را داشته باشد.
۲ – ۱۹ - مسائل و نارسائیهای گردشگری در ایران
۱- تعدد مراکز تصمیم گیری.
۲- تصورات و برداشتهای نادرست و منفی.
۳- عدم بکارگیری اصول و روش های صحیح برقراری ارتباط با جهانگردان.
۴- نبود قوانین و مقررات حمایتی.
۵- سرمایه گذاری اندک در بخش گردشگری.
۶- یکسان نبودن قیمت کالاها و بهای خدمات.
۷- بی توجهی به ظرایف حضور جهانگرد در مناطق بومی.
۸- تبلیغات نامناسب.
۹- بی برنامه گی و بی توجهی به جاذبه های طبیعی کشور(کارگر،۱۳۸۶ :۲۰۳).
۲ – ۲۰ -دیدگاه های گوناگون در تکامل و توسعه گردشگری
در تکامل و توسعه فعالیتهای گردشگری تا کنون چهار دیدگاه مطرح شده است:
۱- دیدگاه حمایتی مثبت: دیدگاه حمایتی، به توسعه هر چه بیشتر تأسیسات و امکانات جلب جهانگرد و گردشگر اهمیت می دهد و از این رو می کوشد مشکلات اقتصادی جامعه را به حداقل برساند. در دیدگاه حمایتی مثبت، دولت نباید در امور اجرایی توسعه جهانگردی دخالت کند، بلکه نقش آن تصویب و اتخاذ سیاستها و قانون هایی است که از توسعه گردشگری حمایت می کنند. این دیدگاه در دهه ۶۰ میلادی، در غرب، طرفداران بسیاری داشت.
۲- دیدگاه نظارتی: طرفداران این دیدگاه معتقد هستند که توسعه گردشگری اگر همراه با نظارتهای دولتی نباشد، با مبانی توسعه پایدار و حفظ منابع طبیعی، تاریخی، فرهنگی و انسانی کشورها مغایر خواهد بود. در برخی از کشورها، توسعه ناپایدار گردشگری به منظور مقاصد اقتصادی زودبازده، منجر به تخریب منابع طبیعی و نزول ارزشهای اضافی شده بود. این مشکلات ایجاب می کرد که دولت ها برای حفظ منافع دراز مدت کشورهایشان و پاسداری از منابع آنها برای نسلهای آتی، وجلوگیری از سقوط اخلاقیات در جامعه بر صنعت گردشگری نظارت کنند(الوانی، پیروزبخت،۱۳۸۵: ۸۱).
۳- دیدگاه سازگاری: بر اساس این دیدگاه دولت ها می کوشند تا با انتخاب سیاستهای مناسب گردشگری برای کشور خود نوعی سازگاری و تطبیق میان مصالح جمعی و توسعه گردشگری ایجاد کنند و به جای محدود ساختن گردشگری، توسعه آن را با مصالح و منافع کشور هماهنگ سازند. در این دیدگاه، توسعه پایدار گردشگری، راهنمای عمل مدیران بود و خطی مشی های دولت نیز بر همین مبنا طراحی و اجرا می شد.
۴- دیدگاه دانش مدار: در این دیدگاه، تصمیم های سیاسی درباره توسعه گردشگری، بر مبنای تحقیقات و پژوهشهای علمی اتخاذ و خط مشی های منطقی، باتوجه به ارزیابی علمی نتایج توسعه گردشگری، طراحی شدند. در دیدگاه دانش مدار، تأسیس دانشکده ها و پژوهشکده های گردشگری و توسعه تحقیقات گردشگری مورد تأکید بسیار قرار گرفت(الوانی، پیروزبخت،۱۳۸۵: ۸۱).
۲ – ۲۱ - برنامه ریزی گردشگری
بودجه ای که در دنیا به مسافرت و تفریح اختصاص می یابد سه برابر بودجه ای است که صرف امور دفاعی می شود و آمارها بیانگر جایگاه خاص این صنعت در استراتژی های توسعه کشورهای مختلف جهان می باشد. گردشگری به سیر صعودی خود ادامه می دهد و ضرورت نگرش نظام مند به این صنعت و بهره گیری از روش های علمی و مناسب مدیریت آن بیش از هر زمان دیگری احساس می شود(هال و جنکینز،۱۳۸۲: ۹و۱۱). گردشگری فعالیتی ترکیبی و مستلزم مشارکت بخش های مختلف و متعدد جامعه است و به همان میزان نیز اثرات گسترده ای در بر دارد، از همین رو در هر مرحله نیازمند برنامه ریزی و هماهنگی است. بدون برنامه ریزی و اجرای دقیق برنامه و بدون وضع و اجرای قوانین لازم، گردشگری به نحوی غیره منطقی و مخرب رشد می یابد و موجب نابودی چیزهایی می گردد که بر پایه ی آنها شکل گرفته است.
به همان اندازه که برنامه ریزی برای یکپارچه کردن نظام جهانگردی دارای اهمیت می باشد، برنامه ریزی برای ادغام جهانگردی در سیاستهای توسعه کلان، طرح ها والگوهای یک کشور یا منطقه نیز حائز اهمیت است(سازمان جهانی جهانگردی،۱۳۷۹: ۱۶).
برنامه ریزی به عنوان یک ابزار علمی به دست اندرکاران صنعت گردشگری کمک می کند تا در یک فرایند پیوسته و علمی، بهترین مسیر راهکار توسعه گردشگری در یک منطقه را مشخص نموده و این توسعه را در مسیر توسعه سایر بخش ها ی اقتصادی قرار دهند. نکته قابل توجه در برنامه ریزی گردشگری، پویا بودن این فرایند می باشد، بدین مفهوم که برنامه ریزی هیچگاه متوقف نگشته و با تغییر شرایط و حصول اطلاعات جدید، نیازمند بازنگری و اصلاح مستمر است.
برخی از فوائد برنامه ریزی گردشگری را در شکل ۲- ۱- می توان ملاحظه کرد.
مراحل برنامه ریزی گردشگری نیز در شکل ۲- ۲- نشان داده شده است.
فوایدبرنامهریزیگردشگری
شکل۲- ۱- فوایدبرنامهریزیگردشگری
مأخذ: (سازمانجهانی جهانگردی، ۱۳۷۹: ۱۲ و ۱۳)
تهیهشکل: پژوهشگر
بازنگریواصلاحمستمر
شکل۲- ۲- مراحلبرنامهریزی گردشگری
مأخذ: (استینزواهالورن، ۲۰۰۴: ۲ )
تهیهشکل: پژوهشگر
۲ – ۲۲ -توسعهپایدار و گردشگری
توسعه پایدار گردشگری توسعه‌ای است که در آن توازن و تعادل، حفظ ارزش‌ها و کیفیت اخلاقیات و اصول اقتصادی و نیز مزیت‌های اقتصادی همه با هم دیده شده و کوشش می‌شود تا توسعه‌ی متعادل و همه جانبه جایگزین توسعه صرفاً اقتصادی گردد. در این دیدگاه، توسعه گردشگری با بهره گرفتن از منابع موجود به گونه‌ای است که ضمن پاسخ دادن به نیازهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ضوابط قانونی جامعه و انتظارات گردشگری، بتواند وحدت و یکپارچگی، هویت فرهنگی، سلامت محیط زیست، تعادل اقتصادی و رفاه مردم محلی را تأمین نماید (الوانی، ۱۳۷۶­:­۱۰). به همین خاطر در طول سالهای اخیر مفهوم گردشگری پایدار تا حدودی جایگاه خود را یافته در حدی که بتواند پاسخگوی تهدیدات گردشگری نابسامان باشد.
پایداری در زمینه گردشگری عبارت است از راهکارهایی برای مهار سرمایه‌داری در استفاده از منابع موجود در زمینه جذب گردشگر که متناسب با حفظ و نگهداری از آن منابع بوده، سبب افزایش سودمندی برای جوامع محلی باشد (پاپلی یزدی و سقایی، ۱۳۸۵: ۱۱۱).
۲-۲۳- گردشگری پایدار
گردشگریپایدار عبارت است از: گسترش این صنعت و جذب گردشگران به کشور با بهره گرفتن از منابع موجود به گونه ای که ضمن پاسخ دادن به نیازهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ضوابط قانونی جامعه و همچنین انتظارات گردشگرها، بتوان وحدت و یکپارچگی، هویت فرهنگی و سلامت محیط زیست، رشد اقتصادی و رفاه مردم و مهمانان آنها را به گونه ای متوازن و پیوسته تأمین کرد(منصوری،۳۷:۱۳۸۱).
در گردشگری پایدار باید اصل بر انعطاف پذیری و تغییر همواره مراعات شود و تحت عنوان تعیین شیوه ها و روش های کار در این حوزه، جلوی نوآوریها، ابداعات جدید و تجربه های نوین هرگز گرفته نشود. در گردشگری پایدار باید در هر لحظه بتوان با تغییرات و تحولات محیطی هماهنگ شده به انتظارات و توقعات جدید جهانگردی پاسخ داد(الوانی،۱۷۲:۱۳۷۴).
هدف اصلی گردشگری پایدار، ارائه روش های منطقی در بهره برداری از منابع طبیعی و انسانی و ممانعت از بکارگیری غیر منطقی این منابع است، به دلیل آن که توسعه پایدار گردشگری دارای دو جنبه حفاظت از محیط زیست و منابع و میراث فرهنگی جوامع است، بنابراین گردشگری پایدار باید با سیاست مشخص و مدونی به اجرا درآید تا بتواند حرکت امید بخش این صنعت در توسعه همه جانبه کشور را تضمین کند(منصوری،۳۸:۱۳۸۱).
۲-۲۴- اصول گردشگری پایدار
- استفاده از ماهیت پایدار گونه منابع.
- کاهش بیش از حد مصرف.
- حفظ تنوع.
- برنامه ریزی راهبردی، ملی و محلی.
- مشارکت اجتماع های محلی.
- مشاوره با افراد ذینفع و مردم.