. توبه/۱۲۸: « قطعاً، براى شما پیامبرى از خودتان آمد که بر او دشوار است شما در رنج بیفتید، به [هدایت‏] شما حریص، و نسبت به مؤمنان، دلسوز مهربان است.» ↑
. احزاب/۴۰: « محمّد پدر هیچ یک از مردان شما نیست، ولى فرستاده خدا و خاتم پیامبران است. و خدا همواره بر هر چیزى داناست.» ↑
. فتح/۲۹: « محمّد پیامبر خداست و کسانى که با اویند، بر کافران، سختگیر [و] با همدیگر مهربانند. آنان را در رکوع و سجود مى‏بینى. فضل و خشنودى خدا را خواستارند.» ↑
. فراهیدی، خلیل بن احمد، پیشین، ج‏۱، ص ۲۹۱ ؛  فیومی، احمد بن محمد ، پیشین، ج‏۲، ص۳۳۵ ؛  مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏‏، ج‏۶، ص ۲۰۹   ↑
. تهرانی، مجتبی، پیشین، ص۸۱ ↑
. کلمه «بشیر» و مشتقات آن در حدود ۸۶ مرتبه در آیات قرآن مجید ذکر شده است و کله «نذیر» و مشتقات آن در حدود ۱۲۵ مرتبه آمده است. ↑
. حسینی زنجانی، عزالدین، پیشین، ص۴۲۱ ↑
. حج/۴۹: « بگو: «اى مردم، من براى شما فقط هشداردهنده‏اى آشکارم.» ↑
. قزوینی، سید محمد کاظم، پیشین، ص۴۲۰ ↑
. فتح/۲۹: «محمّدپیامبر خداست و کسانى که با اویند، بر کافران، سختگیر» ↑
. نحل/۱۲۵: « با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن و با آنان به [شیوه‏اى‏] که نیکوتر است مجادله نماى. در حقیقت، پروردگار تو به [حال‏] کسى که از راه او منحرف شده داناتر، و او به [حال‏] راه‏یافتگان [نیز] داناتر است.» ↑
. شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، پیشین، خطبه۹۵ : « خدا پیامبر اسلام را به هنگامى مبعوث فرمود که مردم در حیرت و سرگردانى بودند، در فتنه‏ها به سر مى‏بردند، هوى و هوس بر آن­ها چیره شده، و خود بزرگ بینى و تکبّر به لغزش‏هاى فراوانشان کشانده بود، و نادانی­هاى جاهلیّت پست و خوارشان کرده، و در امور زندگى حیران و سرگردان بودند، و بلاى جهل و نادانى دامنگیرشان بود. پس پیامبر در نصیحت و خیرخواهى نهایت تلاش را کرد، و آنان را به راه راست راهنمایى، و از راه حکمت و موعظه نیکو، مردم را به خدا دعوت فرمود.» ↑
. منتظری، حسینعلی، پیشین، ص۱۴۲ ↑
. تهرانی، مجتبی، پیشین، ص۸۴ ↑
. همان، ص۱۴۷ ↑
. قزوینی، سید محمد کاظم، پیشین، ص۴۴۲ ↑
. حجر/۹۴: « پس آن­چه را بدان مأمورى آشکار کن و از مشرکان روى برتاب» ↑
. نحل/۱۲۵: « با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن و با آنان به [شیوه‏اى‏] که نیکوتر است مجادله نماى. در حقیقت، پروردگار تو به [حال‏] کسى که از راه او منحرف شده داناتر، و او به [حال‏] راه‏یافتگان [نیز] داناتر است» ↑
. فتح/۲۹: « محمّد پیامبر خداست و کسانى که با اویند، بر کافران، سختگیرند» ↑
. ابراهیم/۶ ؛ بقره/ ۴۹: «و [به خاطر بیاور] هنگامى را که موسى به قوم خود گفت: «نعمت خدا را بر خود به یاد آورید، آن­گاه که شما را از فرعونیان رهانید، [همانان‏] که بر شما عذاب سخت روا مى‏داشتند، و پسرانتان را سر مى‏بریدند و زنانتان را زنده مى‏گذاشتند، و در این [امر] براى شما از جانب پروردگارتان آزمایشى بزرگ بود.» ↑
. منتظری، حسینعلی، پیشین، ص۱۵۷ ↑
. فراهیدی، خلیل بن احمد، پیشین، ج‏۵، ص ۹۶ ؛  ابن منظور، محمدبن مکرم، پیشین، ج‏۱۰، ص۲۱۵    ↑
. فراهیدی، خلیل بن احمد، پیشین، ج‏۵، ص۱۶؛  ابن اثیر جزری، مبارک بن محمد، پیشین، ج‏۴، ص ۲۱ ؛  ابن منظور، محمدبن مکرم، پیشین، ج‏۳، ص۳۴۴ ؛  فیومى، احمد بن محمد، پیشین، ج‏۲، ص۴۹۱ ↑
. مصباح یزدی، محمدتقی، شرح خطبه فدکیه حضرت فاطمه زهرا، ص۱۵۱ ↑
. تهرانی، مجتبی، پیشین، ص۸۷ ↑
. منتظری، حسینعلی، پیشین، ص۱۶۰ ↑
. مائده/۶۴: « هر بار که آتشى براى پیکار برافروختند، خدا آن را خاموش ساخت.» ↑
. بحرانى، میثم بن على بن میثم، پیشین، ج۱، ص ۲۷۸ ↑
. عمران/۱۰۳: «و همگى به ریسمان خدا چنگ زنید، و پراکنده نشوید و نعمت خدا را بر خود یاد کنید: آن­گاه که دشمنان [یکدیگر] بودید، پس میان دل­هاى شما الفت انداخت، تا به لطف او برادران هم شدید و بر کنار پرتگاه آتش بودید که شما را از آن رهانید. این گونه، خداوند نشانه‏هاى خود را براى شما روشن مى‏کند، باشد که شما راه یابید.» ↑
. بقره/۶۵ : « پس ایشان را گفتیم: «بوزینگانى باشید طرد شده.» ↑
. انفال/ ۲۶ : «و به یاد آورید هنگامى را که شما در زمین، گروهى اندک و مستضعف بودید. مى­ترسیدید مردم شما را بربایند، پس [خدا] به شما پناه داد و شما را به یارى خود نیرومند گردانید و از چیزهاى پاک به شما روزى داد، باشد که سپاسگزارى کنید.» ↑
. منتظری، حسینعلی، پیشین، ص۱۶۵ ↑
. حسینی زنجانی، سید عزالدین، پیشین، ص۴۳۹ ↑
. شریف الرضى، محمد بن حسین، نهج البلاغه، خطبه ۱۹۷: « اصحاب و یاران حضرت محمد که حافظان اسرار او می­باشند، می­دانند که من حتی برای یک لحظه هم مخالف فرمان خدا و رسول او نبودم، بلکه با جان خود، پیامبر را یاری کردم. در جاهایی که شجاعان قدم­هایشان می­لرزید و فرار می­کردند، آن دلیری و مردانگی را خدا به من عطا فرمود.» ↑
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

. ابن ابى الحدید، عزالدین ابو حامد، پیشین، ج ۱۰، ص‏ ۱۸۳- ۱۸۲ ؛ همان، ج ۱۴، ص‏۲۵۱-۲۵۰ ↑
. منتظری، حسینعلی، پیشین، ص۱۶۸ ↑
. فراهیدی، خلیل بن احمد، پیشین، ج‏۵، ص ۲۷۳ ؛ طریحی، فخرالدین، پیشین، ج‏۳ ، ص ۱۳۶  ؛ ابن اثیر جزری، مبارک بن محمد، پیشین، ج‏۳، ص۱۱۶      ↑
. منتظری، حسینعلی، پیشین، ص۱۶۸ ↑
. مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفه حجج الله على العباد، ج‏۱، ص۱۷۳ ؛ طبرسى، فضل بن حسن، إعلام الورى بأعلام الهدى، سوم، اسلامیه، تهران،۱۳۹۰ ق، ص۱۳۱ ؛ اربلى، على بن عیسى، پیشین، ج‏۱، ص۲۳۶ : «از بدگویی به علی دست بردارید. او در راه خدا خشن و بی پرواست و اهل تملق و دورویی دردین خدا نیست.» ↑
. رازی، منتجب الدین علی بن عبید الله بن بابویه ، الأربعون حدیثا عن أربعین شیخا من أربعین صحابیا فی فضائل الإمام أمیر المؤمنین ، اول، مدرسه الإمام المهدى ، قم ، ۱۴۰۸ق ، ص۵۵ ؛ ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على، پیشین، ج‏۳، ص۲۲۱٫ ( رواه أبو نعیم فى حلیه الأولیاء، ج ۱، ص۶۸ باسناده عن اسحاق بن کعب، عن أبیه، عن الرّسول ، عنه مناقب آل أبى طالب ج۳، ص۲۲۱٫ و أخرجه فی البحار،ج ۳۹، ص ۳۱۳، ضمن ح ۵ عن المناقب.) : « به علی دشنام ندهید به درستی که او شیفته ذات خداست.» ↑
. منتظری، حسینعلی، پیشین، ص۱۶۹ ↑
. حسینی زنجانی، سید عزالدین، پیشین، ص۴۴۷ ↑
. ابن ابی الحدید، عزالدین ابو حامد ، پیشین، ج۹، ص۱۶۹ ↑
. أصبهانی(اصفهانی)،أبونعیم أحمد بن عبد الله، حلیه الأولیاء، چهارم، دارالکتاب العربی، بیروت، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۶۳ : … ای انس! آب وضو را برای من بریز. سپس دو رکعت نماز گزارد، و آن­گاه گفت: ای انس! اولین کسی­که از این در بر تو وارد می شود امیرالمؤمنین و سید المسلمین و پیشوای پیشانی سفیدان و خاتم اوصیاست…» ↑
. ابن بابویه، محمد بن على، من لایحضره الفقیه، ج‏۴، ص۱۷۵ ↑
. ابن بابویه، محمد بن على، عیون أخبار الرضا ، ج‏۱ ، ص۶۴ ؛ ابن بابویه، محمد بن على، کمال الدین و تمام النعمه، ج‏۱، ص۲۸۰ ↑
. ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على، پیشین، ج‏۳، ص۱۳ ↑
. ر.ک: ابن بابویه، محمد بن على، الأمالی،ص۵۵۸ ؛ مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، پیشین، بحار الأنوار، ج‏۳۶، ص۳۴۴ ↑
. مائده/۵۴: « اى کسانى که ایمان آورده‏اید، هر کس از شما از دین خود برگردد، به زودى خدا گروهى [دیگر] را مى‏آورد که آنان را دوست مى‏دارد و آنان [نیز] او را دوست دارند. [اینان‏] با مؤمنان، فروتن، [و] بر کافران سرفرازند. در راه خدا جهاد مى‏کنند و از سرزنش هیچ ملامتگرى نمى‏ترسند. این فضل خداست. آن­را به هر که بخواهد مى‏دهد، و خدا گشایشگر داناست.» ↑
. مائده/۵۴ ↑
. «من فردا پرچم را به دست مردی می­دهم که خدا و رسولش را دوست دارد و خدا و رسول نیز او را دوست دارند.» ↑

دکتر بهروز اخلاقی در این باره چنین آورده اند :” از زمانیکه امضاء متن یا ظهر در سند تجاری تجلی می یابد این فعل و انفعالات حقوق موجب بروز و پیدایش تعهد جدیدی است که از آن به تعهد براتی تعبیر می کنیم.این چنین تعهدی مستقیماً از ذات سند تجاری نشأت می گیرد و به سند تجاری جنبه موضوعیت می دهد.”^[۲۳۸]
آقای دکتر جعفری لنگرودی نیز، با آنکه خود پیشتر توجه به ماهیت حقوقی برات در قالب نظریات ایقاعی یا قراردادی بودن عمل مبادله برات را نمی پذیرد،^[۲۳۹] اما متعاقباً بدلیل عدم اعتقاد به یک مبنای حقوقی صحیح در رابطه با تحلیل نحوه پیدایش تعهدات براتی، متأسفانه به بیراهه می افتد و برای مثال، برات سازشی را به استناد فقد اراده انشائی برات دهنده و براتگیر از حیث تقبل تعهد پرداخت برات، باطل می انگارد.^[۲۴۰]

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

حال آنکه در پرتوی اندیشه مورد بحث، برات دهنده و براتگیر یک برات سازشی نیز دارای تعهد براتی تلقی می گردند و نباید با تمسک به فقدان اراده سازنده تعهد در ایشان، عمل مبادله برات سازشی میان آنان را از حیث آثار تعهد آور باطل انگاشت. بر مبنای نظریه ظاهر، چون ظاهر امضائات برات دهنده و براتگیر در یک برات سازشی نیز عیناً همانند امضای مندرج روی یک برات غیر سازشی می تواند مورد تکیه و اعتماد شخص ثالث قرار گیرد، لذا در خلق و ایجاد تعهدات براتی برای برات دهنده و براتگیر ( بطور جداگانه برای هر کدام ) نباید تردید کرد و نتیجتاً نباید برات سازشی را باطل دانست. البته این امر در رابطه با شخص ثالث اعتماد کننده به ظاهر صدق می کند والا دارنده براتی که از سازشی بودن برات آگاهی دارد، نمیتواند مدعی اعتماد به ظاهر چنین براتی بشود و نتیجتاً حمایتی از او بعمل نخواهد آمد.^[۲۴۱] البته در رابطه خصوصی میان برات دهنده و اولین گیرنده برات که طرف مستقیم مبادله برات با برات دهنده است باید گفت: اولاً از نظر جزائی چون برات دهنده با علم به صوری بودن و عدم پرداخت برات سازشی ، آن را در اختیار طرف مستقیم مبادله قرار می دهد و وجوه یا کالایی از وی می ستاند لذا عمل وی متضمن سوء نیت جزایی در تحصیل وجه تلقی و استفاده از برات سازشی بعنوان وسیله متقلبانه محسوب و نهایتاً فعل ارتکابی منطبق بر کلاهبرداری خواهد بود و یا اگر از حیث وسیله متقلبانه بودن نیز مورد تردید واقع شود، مسلماً با عنوان جزای تحصیل وجه از طریق نامشروع انطباق خواهد داشت و ثانیاً؛ از منظر حقوقی در رابطه شخصی میان این دو، برات دهنده باید وجوه یا کالای تحصیلی در ازای برات سازشی را به طرف مبادله، مسترد نماید. بعبارت دیگر معامله پایه میان آن دو بدلیل نامشروع بودن معوض ( یعنی اتصاف وصف جزایی برات سازشی )، باطل است و عوض معامله پایه باید پس گرفته شود.
دکتر ربیعا اسکینی به خوبی این تفکیک را بعمل آورده اند: از یک سو صدور برات سازشی را در قبال شخص ثالث دارنده سند تجاری بدلیل عدم ضروری بودن وجود محل و یا قصد تأمین آن در سر رسید ( از منظر حقوق ایران ) بلامانع دانسته اند واز سوی دیگر در رابطه خصوصی و معاملاتی پایه، آن را به دلیل نامشروع بودن باطل انگاشته اند.^[۲۴۲]
البته از نظر دور نخواهد ماند که هرگاه برات دهنده، تاجر ورشکسته باشد، عمل ارتکابی وی در استفاده از برات سازشی، منطبق بر فعل مجرمانه ورشکستگی به تقلب خواهد بود.( ماده ۵۴۹ قانون تجارت)
گفتار دوم- مفهوم اصل یا قاعده عدم استماع ایرادات و دفاعیات و ارتباط آن با نظریه ظاهر^[۲۴۳]
در این گفتار به تعریف مفهوم اصل یا قاعده عدم استماع ایرادات و دفاعیات و ارتباط آن با نظریه ظاهر می پردازیم.
بند اول - مفهوم اصل یا قاعده عدم استماع ایرادات و دفاعیات
لازم به ذکر است، قبل از هر مطلبی معنای ” ایراد” در اینجا ( مباحث حقوق اسناد تجاری ) متفاوت از معنای آن در آئین دادرسی مدنی است. در حقوق اسناد تجاری، ایراد به معنای ” دفاع” بوده و معادل آن در زبان انگلیس defence یا defense و در زبان فرانسه exception می باشد. مقصود از ایراد دفاعیاتی است که در صورت مبحث و اثبات، مسئول سند را در برابر دارنده سند مبری از مسئولیت سازد مانند ایراد عدم اهلیت .
منظوراز اصل فوق الذکر این است که ” مسئولین سند براتی نمی توانند در برابر دارنده حمایت شده، به ایرادات و دفاعیاتی متوسل شوند که می توانستند به استناد آنها ( در صورت صفت و اثبات آن ) از پرداخت وجه سند معاف شوند.”
آقای دکتر بهروز اخلاقی مفهوم اصل مذکور را چنین بیان می کنند: ” در روابط حقوقی که ممکن است بین امضاء کنندگان موجود باشد و ادعاهایی که هر یک از آنها به دیگری درباره معامله منجر به صدور سند تجاری داشته باشند، در حقوق دارند. سند تجاری تأثیری ندارد.”^[۲۴۴]
آقای دکتر ربیعا اسکینی نیز پیرامون مفهوم اصل چنین می گویند: ” متعهد برات، سفته و چک به موجب امضای این اسناد در مقابل دارنده سند متعهد می شود و در مقابل او نمی تواند به روابط شخصی خود با انتقال دهنده سند استناد کند. به عبارت دیگر متعهد برات در برابر دارنده آن نمی تواند به ایراداتی متوسل شود که می توانست آنها را در مقابل انتقال دهنده به لحاظ معامله ای که به خاطر آن سند براتی صادر شده و به جریان افتاده است مطرح کند زیرا تعهد براتی از تعهد حاصل از معامله اصلی جدا و مستقل است.^[۲۴۵]
ضمناً از بین دو کنوانسیون ژنو و آنسیترال فقط کنوانسیون ژنو دارای تعریف از اصل یاد شده است و طی ماده ۱۷ خود چنین می گوید:” اشخاصی که به موجب برات علیه آنها طرح دعوی شده است نمی توانند در مقابل دارنده برات به روابط خصوصی خود یا براتکش یا دارندگان قبلی برات استناد کنند مگر آنکه هنگام دریافت برات آگاهانه به زیان بدهکار عمل کرده باشند.” و نیز ماده ۱۹ همان کنوانسیون این طور اضافه می کند:” مسئولان سند نمی توانند ایرادات قابل استناد ناشی از روابط شخص خود با ظهر نویس را در مقابل دارنده عنوان نمایند.”
این اصل یا قاده حقوقی نتیجه اصل تجریدی بودن سند تجاری است؛ یعنی چون تعهد براتی ناشی از ظهر امضای سند تجاری، به نحوه مجرد در عالم اعتبار موجودیت داشته و فارغ از تعهد پایه که منشاء صدور و گردش اسناد تجاری است به حیات خود ادامه می دهد و قائم به ذات سند بوده و موضوعاً و مجرد در عالم حقوق مورد حمایت قانون گذار قرار می گیرد لذا کاملاً بدیهی است ک دارنده سند از هر گونه ایراد و دفاع احتمالی مصون باشد و امضاء کنندگان سند نتوانند با تمسک به ایرادات و دفاعیات سوء بحث مثل اشتباه، اکراه، اجبارها، تعلق به غیرتخلف از اوصاف مدعی بطلان، عدم نفوذ پاسخ رابطه حقوقی براتی کردند. به عبارت دیگر، ایراد بطلان، عدم نفوذ و یا فسخ عمل حقوقی منشاء امضای سند، در برابر دارنده سند تجاری قابل استناد نبوده و به آن توجه نمی شود.
بند دوم - چگونگی ارتباط نظریه ظاهر و قاعده عدم استماع ایرادات و دفاعیات
از آنجاییکه تجرید و جدایی دو رابطه قدیم و جدید، نتیجه پذیرش نظریه ظاهر در اسناد تجاری است، لذا توضیح خواهیم داد که به لحاظ همین جدایی و حیات مجرد رابطه جدید، ایرادات و ادعاهای مربوط به رابطه قدیم تأثیری بر روی این تعهد جدید، یعنی تعهد براتی نگذارد و اصطلاحاً این دفاعیات در برابر دارنده اعتماد کننده به ظاهر سند براتی قابل استماع نباشد.
بعبارتی، ظاهر سند تجاری با امضائات روی آن، زمینه اعتماد متعارف دارنده را فراهم می آورد و اشکالات روابط پایه، تأثیری در حقوق دارنده اعتماد کننده به ظاهر نمی گذارد و ادعا و ایرادی در برابر وی مسموع نخواهد بود.
برای روشن شدن بیشتر موضوع و یافتن نقاط ظریف ارتباط نظریه و قاعده مزبور، ایرادات و دفاعیات احتمالی در برابر دارنده اعتماد کننده به ظاهر را می توان بصورت زیر دسته بندی کرد:
الف ) ایرادات و دفاعیات مطروحه در روابط پایه ( روابط شخصی و خصوصی طرفهای سابق)
گر چه قوانین ایران هیچگونه حکمی در این خصوص ندارد، لیکن قوانین خارجی این جای خالی را پر کرده است؛ ماده ۳۸ قانون بروات انگلیس و ماده ۱۲۱ قانون تجارت فرانسه ناظر به این نوع ایرادات می باشند.
بند ۲ ماده ۳۸ قانون بروات انگلیس مقرر می دارد:"در موردی که دارنده برات، دارنده قانونی است فارغ از ایرادات شخصی خواهد بود که بین طرفهای سابق قابل استناد بوده و فارغ از هر نقص و عیبی است که راجع به حق مالکیت طرفهای سابق است.”^[۲۴۶]
همینطور ماده ۱۲۱ قانون تجارت فرانسه مقرر می دارد :” اشخاصی که به لحاظ برات علیه آنان طرح دعوا شده است نمی توانند در مقابل دارنده برات به روابط خصوصی خود با برات دهنده یا دارندگان قبلی برات استناد کنند مگر آنکه دارنده هنگام تحصیل برات به زیان بدهکار عملی کرده باشد.”^[۲۴۷]
این دفاعیات بطور مثال می توانند در موارد زیر مطرح شوند:
- اشتباه ذاتی در موضوع معامله یا قیمت آن که منجر به بطلان عمل حقوقی و زوال تعهدات می شود.
- اشتباه در اوصاف موضوع معامله که منجر به حق فسخ عمل حقوقی ( و در صورت فسخ، انحلال تعهدات ) می شود.
- تخلف از اوصاف موضوع معامله و سایر جهات موجب خیار در معامله ( غبن، تدلیس، عیب و ….) که موجد حق فسخ است.
- فقدان قصد انجام معامله پایه، بدلیل اجبار، اشتباه، حجر مطلق( جنون و صغر و غیر ممیزه ) که موجب بطلان عمل حقوقی است.
- فقدان رضای به انجام تعهد و معامله بدلیل اکراه، حجر نسبی ( سفه و صغر ممیزه) که موجب عدم نفوذ معامله است.
- نامشروع بودن جهت معامله بشرط تصریح ( یا در حکم آن ) که بطلان معامله را در پی می آورد.
- مالیت نداشتن موضوع معامله که موجب باطل بودن معامله است.
- تعذر مطلق انجام معامله پس از واقع شدن عمل حقوقی؛ مانند تلف مبیع قبل از قبض یا از بین رفتن موضوع اجرای تعهد در خلال اجرای آن که موجب انفساخ عمل حقوقی است.
- تعذر مطلق انجام تعهد معامله پایه از بدو وقوع عمل حقوقی؛ مانند کشف اینکه موضوع عقد از ابتدا معدوم بوده که موجب بطلان عمل حقوقی است.
- تعذر موقت انجام تعهد معامله که موجد حق فسخ قرارداد پایه است.
- تعلق حق غیر ( مستحق للغیر بودن ) اعم از حق مالکیت غیر یا حقوق عینی تبعی غیر، از قبیل فضولی بودن معامله یا در رهن بودن آن موجب عدم نفوذ معامله پایه است.
بطوری که می بینیم موارد ذکر شده بالا حسب مورد یا از نوع ” عیوب اراده ” هستند و یا از نوع ” عیوب عارض بر متعلق اراده ” اما همگی در این تقسیم بندی زیر یک قسمت یعنی ایرادات مربوط به روابط پایه آمده اند.^[۲۴۸] این ایرادات هیچکدام در برابر دارنده حمایت شده قابل استناد و استماع نیستند؛ چرا که ایراد مربوط به رابطه پایه طرفهای سابق سند بوده و حال آنکه حقوق دارنده حمایت شده مبتنی بر رابطه مجرد مربوط به ظاهر سند است و این دو رابطه کاملاً از یکدیگر جدا و مجزا هستند.
ایرادات مربوط به روابط شخصی طرفهای سابق بموجب اصل عدم استماع ( عدم توجه ) ایرادات هیچگونه تأثیری در حقوق دارنده سند ندارد؛ چرا که مطابق نظریه ظاهر، دارنده سند با تکیه بر ظاهر سند اقدام به تصرف با حسن نیت سند نموده و نظریه موصوف، چنین متصرفی را با تکیه بر ظاهر سند مورد حمایت قرار می دهد، صرف نظر از اینکه در روابط شخصی طرفهای سابق آیا عیوب اراده یا عیوب متعلق اراده هنگام امضائات سند وجود داشته یا خیر و نیز صرف نظر از اینکه این عیوب موقع صدور سند وجود داشته یا در زمان نقل و انتقالات یا در سایر مواقع امضائات سند ( مثل قبولی و ضمانت ) و اساساً اهمیتی ندارد که آیا اراده مالک حقیقی سند به نحو کامل و بی عیب و نقص در زمان ظهر نویسی سند مورد انتقال قرار می گیرد یا خیر؛ مثلاً انتقال سند از ید مالک حقیقی بدون رضایت او و یا حتی بواسطه ارتکاب یک عمل مجرمانه باشد، چرا که این ایراد در رابطه شخصی طرفهای سابق؛ یعنی مالک حقیقی و انتقال گیرنده مطرح بوده و تأثیری روی حقوق دارنده بی اطلاع از حقایق امر نخواهد داشت و یا این ادعا که به لحاظ عیوب متعلق اراده نظیر تلف و عیب و نقص و اشتباه ذاتی و غبن و تدلیس و …. در موضوع معاملات پایه، تعهدات ناشی از آن معیوب شده اند هیچکدام در برابر دارنده حمایت شده و فعلی سند که آن را با اعتماد به وضع ظاهری امضائات قبلی سند تحصیل نموده ، کارساز نخواهد بود.
چنین است که نظریه اعتماد به ظاهر بنحوی از عهده توجیه و تعلیل وجودی قاعده عدم استماع ایرادات بر می آید.
ب- ایرادات و دفاعیات مربوط به خود سند براتی
این ایرادات بطور مثال می توانند در موارد زیر مطرح شوند :
۱- ایراد فقدان اهلیت برای امضای برات
بدواً ممکن است گفته شود که ایراد فقدان اهلیت امضاء کننده، فی الواقع نوعی از عیوب اراده است و باید در دسته اول ایرادات ( گروه الف ) قرار گیرد لیکن در پاسخ باید گفت : دسته نخست ایرادات ناظر به مواردی هستند که همگی در روابط پایه ( شخصی ) مطرح می شوند اعم از اینکه از نوع عیوب اراده باشد یا از نوع عیوب عارض بر متعلق اراده و بلعکس دسته دوم ایرادات همواره منصرف از روابط پایه بوده و منحصراً راجع به خود سند و یا بعبارتی راجع به روابط براتی می باشند اعم از اینکه مربوط به عیوب اراده باشد یا غیر آن. بدین لحاظ ، ایراد فقدان اهلیت امضای برات را باید جزء دسته اخیر آورد. در توضیح این ایراد، سرپرست قانونی توانست رسالت و هدف واقعی و مورد نظر قانونگذار را ایفاء کند و آثار تبعی بودن مسئولیت ضامن را که بر خلاف اصل استقلال امضاهاست محدود نماید.
کسی که اهلیت لازم برای امضای برات نداشت می توانست در مقابل دارنده برات به عدم اهلیت مشخص محجور استناد کند. علت عدم ایجاد مسئولیت برای امضا کننده این است که شخص محجور فاقد هر گونه قصد حتی برای امضای سند تجاری بوده و بدین ترتیب محجور از مسئولیت مبری می باشد.
با وجود آنکه برای دارنده مشکل است به صرف تسلیم برات به او، اهلیت امضاء کننده را تشخیص دهد و اهلیت امضاء کنندگان برات با مطالعه و ملاحظه آثار برات آشکار نمی شود^[۲۴۹] اما با این همه ادعای مذکور به لحاظ فقدان اراده قابلیت استناد پیدا می کند.
نکته ای که در اینجا باید اشاره کنیم این است که بطلان تعهد براتی محجور و عدم مسئولیت او فقط ناظر به حجر مطلق؛ یعنی جنون و صغر غیر سفیر است، چرا که در این نوع حجر، اراده و قصد به کلی وجود ندارد؛ اما در حجر نسبی ( عدم رشد و صغیر و سفیر) به دلیل وجود قصد ابتدایی برای ظاهر کردن امضاء می توان تعهد براتی را محقق دانست و در برابر دارنده اعتماد کننده به ظاهر سند تجاری، ایراد عدم اهلیت را مسموع ندانست^[۲۵۰] همانند مکره که دارای قصد ظاهر بوده و فقدان رضا در او مانع مسئولیت براتی برای وی در برابر دارنده اعتماد کننده به ظاهر نخواهد بود.^[۲۵۱]
رویه قضایی فرانسه نیز در خصوص صغار نزدیک به سن کبر که تظاهر به کبر نموده و معامله برواتی می نماید به همین نحو عمل می کند و ایشان را مسئول قلمداد می کند.^[۲۵۲] ممکن است در این خصوص مخالفی نیز باشد که با استناد به ماده ۱۲۱۲ قانون مدنی ایران که صرفاً تمکلات بلاعوض صغیر ممیز را تجویز کرده است رأی به عدم مسئولیت صغیر ممیز در برابر دارنده اعتماد کننده به ظاهر برات داده شود.
استناد به عدم اهلیت بطور مشترک در همه نظام های حقوق مورد پذیرش قرار گرفته است. بند یک ماده ۲۲ قانون بروات انگلیس، ماده ۶۳۲ قانون تجارت فرانسه، ماده ۷ کنوانسیون ۱۹۳۰ ژنو راجع به برات و سفته، بند c از پارگراف اول ماده ۳۰ کنوانسیون آنسیترال همگی استناد به عدم اهلیت را در زمره دفاعیات قابل قبول علیه دارنده حمایت شده قرار داده اند.
آخرین مطلبی که باقی می ماند این است که آیا مانند ماده ۶۳۲ قانون تجارت فرانسه، در حقوق ایران نیز اهلیت خاص تجارتی برای امضای برات لازم است یا اهلیت عام حقوق مدنی؟ در این باره آقای دکتر عرفانی گفته اند که چون صدور برات یک عمل تجاری است، صادر کننده باید دارای اهلیت تجاری باشد^[۲۵۳] اما در واقعیت این است که صدور برات گرچه ذاتاً تجاری است ولی صفت برات نیاز به این ندارد که صادر کننده حتماً تاجر باشد و یا اهلیت تجاری داشته باشد لذا چنانچه یک قاضی دادگستری براتی صادر کند همینکه اهلیت عام انجام اعمال حقوقی را دارد کافی است و نمی توان گفت که چون او قاضی است و از اشتغال به تجارت ممنوع است پس فاقد اهلیت در صدور برات بوده گر چه ممکن است در عین حال، عمل وی از حیث مقررات حرفه ای شغل قضا، تخلف انتظامی باشد لیکن صدور برات توسط او دارای کلیه آثار حقوقی مربوط خواهد بود. ^[۲۵۴]
وانگهی در قوانین ایران اصلاً چیزی بنام اهلیت تجاری پیش بینی نشده و اهلیت انجام اعمال حقوقی همان است که در قانون مدنی پیش بینی شده است بنابراین در حقوق ایران مجوزی برای لزوم داشتن اهلیت تجاری وجود ندارد و پاره ای مقررات که به لحاظ جنبه های صنف و غیره، انجام برخی اعمال تجاری برای برخی اشخاص را ممنوع کرده اند به منزله لزوم اهلیت تجاری برای آن دسته اشخاص قلمداد نمی گردد.
۲- ایراد جعل در امضای برات

همراه فعالیت ورزشی است (۲۴)، بر آن شدیم تا تأثیر هشت هفته تمرین هوازی به تنهایی و تمرین هوازی همراه با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی را بر نیمرخ لیپدی خون و آدیپونکتین زنان غیرفعال میانسال بررسی و مقایسه کنیم.
ضرورت و اهمیت تحقیق
چاقی مهمترین مشکل سلامتی در کشورهای توسعه یافته و یکی از مشکلات قابل توجه در کشورهای در حال پیشرفت است. پیش بینیها نشان میدهد تا سال۲۰۳۰ تقریبا نیمی از جمعیت جهان چاق بوده و یا اضافه وزن خواهند داشت (۲۸). با اینکه شیوع بالای چاقی درکشورهای اروپای شرقی و آمریکای شمالی بیشتر از سایر نقاط جهان گزارش شده، ولی ابتلا به چاقی و مرگ و میر حاصل از آن در کشورهای آسیایی بیشتر از سایر کشورها بوده است. شیوع چاقی به واسطه وضعیت اقتصادی و اجتماعی تغییر می کند. مطالعات انجام شده مشخص کرده اند که در کشورهای در حال توسعه و فقیر شیوع چاقی به خصوص در زنان بیشتر از کشورهای توسعه یافته است. شیوع بالای اضافه وزن و چاقی در کشور ما نیز گزارش شده است؛ به طوری که کشور ما نیز همانند بسیاری از کشورها در حال گذر تغذیه ای از لاغری ناشی از سوء تغذیه، به سوی چاقی ناشی از تغذیه نامناسب، پیش میرود. نتایج مطالعات مختلف در کشور ما نشان می دهد در ۳۴ درصد از زنان و ۱۰درصد از مردان و بیش از ۲۸ درصد از ساکنان شهرها و ۲۳ درصد از روستاییان، چاقی شکمی وجود دارد. شیوع چاقی و اضافه وزن به میزان هشداردهندهای در ایران رو به افزایش است که به واسطه توسعه شهرنشینی، تغییر در شیوه زندگی، الگوهای نامناسب مصرف مواد غذایی و کاهش فعالیت بدنی پدیدار گشته است (۲۹). اگر چه مبنای بیولوژیکی چاقی هنوز به طور کامل شناخته نشده است، بافت چربی به عنوان یک منبع عظیم ذخایر چربی، همچنین اهمیت زیادی در هموستاز انرژی دارد؛ به طوری که چربی های بدن را به شکل تری گلیسرید ذخیره نموده و به هنگام نیاز آن را در شکل های اسیدهای چرب آزاد(FFA) به درون جریان خون رها می کند (۳۰, ۳۱).
به دنبال اضافه وزن و با افزایش ذخایر چربی در بدن به سلامت فرد آسیب وارد شده و زمینه برای ابتلا به انواع بیماری های مزمن فراهم میگردد، لذا اصلاح شیوه زندگی و استفاده از روش های صحیح کاهش وزن، میتواند ما را در پیشگیری از ابتلا به این امراض یاری نماید.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

کاهش وزن ناشی از رژیم غذایی ممکن است باعث کاهش ریسک های سلامتی مرتبط با چاقی شود، اما محدودیت کالری دریافتی به ویژه در افراد میانسال و مسن با تحلیل توده عضله اسکلتی همراه است. از این رو اضافه کردن فعالیت بدنی به رژیم غذایی ممکن است این اثر منفی رژیم غذایی را مهار نماید (۳۲, ۳۳). به هر حال در مورد تجویز مؤثرترین برنامه مداخله ای(تغییر روش زندگی) و سازوکارهای آنها در کاهش ریسک فاکتورهای قلبی عروقی نتایج روشن نیست (۳۳).
بنابراین انجام این تحقیق از آن جهت ضروری و مهم به نظر میرسد که با توجه به کمبود تحقیقات انجام شده در این زمینه، نتایج این تحقیق از یک طرف میتواند با تمرکز بر آدیپونکتین، یافته های تحقیقی موجود در تفاوتهای هورمونی دو روش بکار رفته در این تحقیق را در جهت کاهش وزن توسعه دهد، و از طرف دیگر میتواند با تعیین نقاط ضعف و قوت هر یک از این برنامهها کمک ارزشمندی به حفظ سلامت زنان(در بهبود اضافه وزن و پیشگیری از چاقی)که بخش عظیمی از جامعه را به خوداختصاص دادهاند، انجام داده باشد. از آنجا که بررسی مستقیم بر روی بافت چربی انسان و متابولیتهای موجود در آن از دشواری های خاص خود برخوردار بوده و از طرفی انجام تحقیقات روی مدلهای حیوانی در تمامی جهات نمیتواند کاربرد صد درصدی برای انسان داشته باشد، مطالعه بر روی سطوح سرمی آدیپونکتین و نیمرخ لیپیدی خون انسان برای انجام تحقیق حاضر انتخاب شد. با توجه به اینکه تحقیقات اندکی در زمینه تاثیر این دو فاکتور بر نیمرخ لیپدی خون و آدیپونکتین سرم صورت گرفته، لذا انگیزه انجام این پ‍ژوهش ایجاد و به دنبال یافتن تاثیر بکارگیری همزمان این دو متغیر بر نیمرخ لیپدی خون و آدیپونکتین زنان در دوره میانسالی هستیم.
اهداف تحقیق
هدف کلی
تاثیر هشت هفته تمرین هوازی و رژیم غذایی کاهش وزن بر نیمرخ لیپیدی خون و آدیپونکتین زنان غیرفعال میانسال
اهداف ویژه
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی بر تریگلیسرید خون زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی بر کلسترول خون زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی بر HDL خون زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی بر LDL خون زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی بر آدیپونکتین سرم زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر تری گلیسرید خون زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر کلسترول خون زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر HDL خون زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر LDL خون زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر آدیپونکتین سرم زنان غیرفعال میانسال.
مقایسه بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر تری گلیسرید خون زنان غیرفعال میانسال.
مقایسه بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر کلسترول خون زنان غیرفعال میانسال.
مقایسه بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر تری HDL خون زنان غیرفعال میانسال.
مقایسه بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر LDL خون زنان غیرفعال میانسال.
مقایسه بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر تری آدیپونکتین سرم زنان غیرفعال میانسال.
فرضیه های تحقیق
هشت هفته تمرین هوازی بر تریگلیسرید خون زنان غیرفعال میانسال تاثیر دارد.
هشت هفته تمرین هوازی بر کلسترول خون زنان غیرفعال میانسال تاثیر دارد.
هشت هفته تمرین هوازی بر HDL خون زنان غیرفعال میانسال تاثیر دارد.
هشت هفته تمرین هوازی بر LDL خون زنان غیرفعال میانسال تاثیر دارد.
هشت هفته تمرین هوازی بر آدیپونکتین سرم زنان غیرفعال میانسال تاثیر دارد.
هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر تریگلیسرید خون زنان غیرفعال میانسال تاثیر دارد.
هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر کلسترول خون زنان غیرفعال میانسالتاثیر دارد.
هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر HDL خون زنان غیرفعال میانسال تاثیردارد.
هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر LDL خون زنان غیرفعال میانسال تاثیر دارد.
هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر آدیپونکتین سرم زنان غیرفعال میانسال تاثیر دارد.
بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر تری گلیسرید خون زنان غیرفعال میانسال تفاوت وجود دارد.
بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر کلسترول خون زنان غیرفعال میانسال تفاوت وجود دارد.
بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر HDL خون زنان غیرفعال میانسال تفاوت وجود دارد.
بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر LDL خون زنان غیرفعال میانسال تفاوت وجود دارد.
بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر آدیپونکتین سرم زنان غیرفعال میانسال تفاوت وجود دارد.
تعریف واژه ها
تمرین هوازی: تمرین هوازی، فعالیتهای بدنی با شدت متوسط و مدت نسبتاً طولانی هستند که گروه های عضلانی بزرگ را فعال میکنند و اجرای آنها به حضور و مصرف اکسیژن توسط عضلات بدن وابسته است. انرژی مورد نیاز برای اجرای این نوع فعالیتها، عمدتاً از طریق سیستم هوازی تأمین میشود و این تمرینات میتوانند کارایی سیستم هوازی و استقامت قلبی ـ تنفسی را افزایش دهند. پیادهروی، جاگینگ، دویدن، دوچرخهسواری، طناب زدن و شنا کردن، با سرعت کم و متوسط مثالهای سادهای از فعالیتهای هوازی هستند (۳۴). تمرینات هوازی با شدت، تکرار و مدت کافی برای کسب یا حفظ آمادگی، سلامتی و یا اهداف ورزشی انجام میشود (۳۵). در این تحقیق برنامه تمرین هوازی به فعالیت بدنی اطلاق می شود که با شدت ۶۵ درصد ضربان قلب بیشینه شروع و در ادامه بعد از هر دو هفته ۵ درصد به فشار تمرین افزوده می شد و کل دوره به مدت هشت هفته و هفته ای ۳جلسه (در مجموع ۲۴ جلسه) انجام شد. مدت تمرین آزمودنی ها در هرجلسه حدود۶۰ دقیقه بود.
رژیم کاهش وزن پلکانی: این رژیم برگرفته از تحقیق رشیدلمیر و همکاران (۳۶, ۳۷) و بصورت پلکانی انجام شده است که در فصل سوم به تفصیل به آن پرداخته می شود. در این روش کل دوره به سه قسمت تقسیم شده است. مرحله اول سه هفته، مرحله دوم سه هفته و مرحله سوم دو هفته راشامل می شود.کاهش کالری بصورت پلکانی بوده و نهایتا تا ۴۰ درصد کالری دریافتی اولیه کاهش در نظرگرفته شد.
آدیپونکتین: یک سیتوکین ترشح شده از بافت چربی با ویژگی های ضدالتهابی و ضد آتروژنیک (۳۸) بوده که غلظت آن ارتباط معکوسی با توده چربی بدن دارد (۳۹). این هورمون ۰۱/۰ درصد کل پروتئین های پلاسما را شامل می شود (۴۰).
LDL: نوعی لیپوپروتئین است که وظیفه حمل کلسترول را در خون بر عهده دارد و حاوی ۲۰ درصد پروتئین، ۴۵ درصد کلسترول و ۱۰ درصد TG می باشد و کلسترول بد نامیده می شود، زیرا به جدار عروق چسبیده و رسوب می کند. میزان LDL بیش از ۱۳۰ میلی گرم بر دسی لیتر به عنوان سطح خطرناک در نظر گرفته می شود (۴۱).
HDL: نوعی لیپوپروتئین است که حاوی ۵۰ درصد پروتئین، ۲۰ درصد کلسترول و ۵ درصد TG می باشد و وظیفه بازگرداندن کلسترول از سطح خون به کبد را به عهده دارد و نیز با چسبیدن به LDL آن را از جدار عروق پاک می کند. HDL کلسترول خوب خوانده می شود چرا که محافظت از جدار عروق را به عهده دارد (۴۱).
VLDL: حاوی ۱۰ درصد پروتئین، ۶۰ درصد TG و ۲۰ درصد کلسترول می باشد. این کلسترول پس از انتقال تری گلیسریدهای خون به عضلات و بافت های چربی به LDL تبدیل می شود (۴۱).
TG: مهم ترین شکل ذخیره‌ای چربی ها است که در سلول های جانوری و گیاهی به صورت ذرات چربی وجود دارد. TG از ترکیب سه مولکول اسید چرب و یک مولکول گلیسرول تشکیل می‌شود. مقدار طبیعی آن در خون کمتر از ۱۵۰ میلی گرم در دسی لیتر است. سطح بیشتر از ۲۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر آن باعث افزایش خطر ابتلا به آتروسکلروز می گردد (۴۱).
TC: به مجموع VLDL و IDL و LDL و HDL، TG اطلاق میگردد. IDL لیپوپروتئین با چگالی متوسط میباشد (۴۲).
فصل دوم:
ادبیات تحقیق
مبانی نظری
چاقی و بیماریزایی
چاقی وضعیتی است که در آن ذخایر چربی در بدن افزایش یافته و به حدی می رسد که به سلامت فرد آسیب می رساند. محدوده وزن مطلوب با طیف شاخص توده بدن^[۱]بین ۵/۱۸ تا ۲۵ است و بین ۲۵ تا ۳۰ اضافه وزن و بالای ۳۰ چاقی محسوب می شود. میزان مرگ و میر در فاصله ۲۵ تا۳۰ افزایش یافته و در بالای ۳۰ به سرعت صعود می کند (۲۹).
چاقی و حساسیت به انسولین

طی نمودار شماره ۱-۱ نمایی از ساختار گزارش تحقیق مبتنی بر محتویاتی که طی بندهای فوق بدان پرداخته شده، تصویر نموده است:
نمودار شماره ۱-۱: ساختار گزارش تحقیق
فصل پنجم
فصل دوم
فصل اول
ارائه مدل مفهومی
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
یافته­های پژوهش، ارائه پیشنهادات و محدودیت­ها
کلیات پژوهش
فصل چهارم
فصل سوم
روش شناسی پژوهش
وارد کردن داده ها به نرم افزار و تحلیل نتایج
منابع و مآخذ
به دست آوردن نتایج
منابع فارسی
منابع انگلیسی
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۲-۱٫مقدمه
طی فصل اول کلیات تحقیق در ارتباط با مقدمه کلی تحقیق، تبیین موضوع تحقیق، اهمیت و ضرورت انجام تحقیق حاضر، بیان مسئله تحقیق، اهداف کاربردی تحقیق، پرسش های تحقیق، فرضیات تحقیق، تعریف عملیاتی واژه ها، روش کلی یا نوع تحقیق، قلمرو تحقیق در ابعاد مختلف و نهایتا ساختار گزارش تحقیق مورد بحث قرار گرفته است.
در این فصل به مبانی نظری و پیشینه تحقیق اشاره شده است. در ابتدا به مفاهیم و تعاریف اساسی در ارتباط با متغیرها اشاره کرده و در ادامه به مدل ها و روش های مورد استفاده پرداخته شده است. پس از آن پیشینه تحقیق در ارتباط با تحقیقات مرتبط یا مشابه انجام شده مورد بحث قرار گرفته و در نهایت مدل مفهومی تحقیق بر مبنای ادبیات تحقیق، تدوین گردیده است. در ارتباط با تحقیقات مشابه یا مرتبط، روش تحقیق مزبور و نتایج حاصل از آن، مورد بحث قرار گرفته است.
نقش اصلی گزارشگری مالی انتقال اثربخش اطلاعات مالی به افراد برون سازمانی به روشی معتبر و به موقع است (هیات استانداردهای حسابداری مالی ۱۹۸۴). برای انجام این مهم مدیران از فرصت هایی برای اعمال قضاوت در گزارش گری مالی برخوردار شده اند. البته مدیران می توانند از دانش خود درباره فعالیت های تجاری برای بهبود اثربخشی صورت های مالی به عنوان ابزاری برای انتقال اطلاعات به سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان بالقوه استفاده نمایند. با این حال چنانچه مدیران برای گمراه کردن استفاده کنندگان صورت های مالی (درون سازمانی و برون سازمانی) از طریق اعمال اختیارات خود در زمینه گزینش های حسابداری در گزارش های مالی انگیزه هایی داشته باشند احتمال می رود مدیریت سود رخ دهد. از طرف دیگر کیفیت حسابرسی، یکی از موضوعات با اهمیت در حوزه حسابرسی و بازار سرمایه است. به منظور شناخت مفاهیم و ابعاد مختلف کیفیت حسابرسی، مطالعات گوناگونی توسط محققان انجام شده است تا رابطه بین کیفیت حسابرسی و متغیرهای دیگر کشف شود. از آن جا که کیفیت حسابرسی در عمل به سختی قابل مشاهده است، تحقیقات در این زمینه همواره با مشکلات زیادی روبرو بوده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۲٫مبانی نظری
۲-۲-۱٫جریان نقد عملیاتی
جریان نقد عملیاتی، وجه نقد ایجاد شده در نتیجه عملیات شرکت است که معمولاً با کسر شدن همه ی هزینه های عملیاتی از درآمدها به دست می آید، اما مجموعه ای از تعدیلات بر روی سود خالص صورت میگیرد یکی از روش های محاسبه ی جریان نقد عملیاتی به شرح زیر است: (ثقفی و هاشمی ۱۳۸۳).
مالیات ها – هزینه استهلاک + سود قبل از بهره و مالیات = جریان نقد عملیاتی
روش های دیگری هم برای محاسبه ی جریان نقد عملیاتی وجود دارد. صورت جریان وجه نقد تهیه شده براساس اصول پذیرفته شده ی حسابداری آمریکا با سود بعد از مالیات و اقلام استثنایی آغاز میگردد و سپس تعدیلاتی بابت هزینه استهلاک داراییهای ثابت، سود (زیان) غیرعملیاتی فروش دارایی های ثابت، تغییرات سرمایه در گردش، تغییرات بهره ی پرداختنی و مالیات بر درآمد پرداختنی و درآمد سرمایه گذاری انجام می شود. در حالیکه صورت جریان وجه نقد بر اساس استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی با سود قبل از مالیات و اقلام غیرمترقبه و بر اساس استانداردهای حسابداری ایران با سود عملیاتی آغاز می شود. (ثقفی و هاشمی ۱۳۸۳).
جریان نقد عملیاتی وجوه نقدی است که شرکت از طریق انجام فعالیتهای تجاری خود ایجاد می کند. معیار مزبور احتمالاً نسبت به سود خالص، معیار بهتری از سود تجاری شرکت است، زیرا شرکت میتواند سود خالص مثبت در صورت سود و زیان گزارش کند، درحالیکه قادر به پرداخت بدهیهای خود نباشد. جریان نقد عملیاتی را می توان برای کنترل کیفیت سود شرکت ها مورد استفاده قرار داد. برای مثال، اگر یک شرکت در صورت سود و زیان خود سود گزارش کند اما جریان نقد عملیاتی آن منفی باشد، ممکن است از تکنیکهای حسابداری جسورانه استفاده کرده باشد. (دارابی و همکاران، ۱۳۹۲).
بورس اوراق بهادار تهران نیز براساس دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار، جریان نقد حاصل از عملیات را معیاری برای کیفیت سود تلقی می کند و در پذیرش شرکت ها و نیز طبقه بندی شرکت های پذیرفته شده در بازارهای اول (تابلوهای اصلی و فرعی) و دوم از آن استفاده میکند. براساس بند ۹ ماده ۶ دستورالعمل مذکور، سود عملیاتی شرکت متقاضی پذیرش در بورس باید در دو دوره ی مالی منتهی به پذیرش از کیفیت بالایی برخوردار بوده و مجموع جریان خالص وجه نقد ناشی از فعالیت های عملیاتی آن طی این دوره ها مثبت باشد. (ثقفی و هاشمی ۱۳۸۳).
۲-۲-۲٫جریان نقد آزاد
جریان نقد آزاد معیاری برای اندازه گیری عملکرد است و وجه نقدی را نشان می دهد که شرکت پس از انجام مخارج لازم برای نگهداری یا توسعه ی دارایی ها، در اختیار دارد. جریان نقد آزاد از این حیث دارای اهمیت است که به شرکت اجازه می دهد تا فرصت هایی را پیگیری کند که ارزش سهامدار را افزایش می دهد. بدون وجه نقد، توسعه ی محصولات جدید، انجام تحصیل های تجاری، پرداخت سودهای نقدی به سهامداران و کاهش بدهی ها امکان پذیر نمی باشد. در یکی از روش های اندازه گیری، جریان نقد آزاد از رابطه زیر محاسبه می شود: (رضایی و تیموری، ۱۳۹۱)
سود خالص + استهلاک دارایی های ثابت مشهود و نامشهود - تغییر در سرمایه در گردش - مخارج سرمایه ای = جریان نقد آزاد
در روش دیگر، جریان نقد آزاد از طریق کسر نمودن مخارج سرمایه ای از جریان نقد عملیاتی محاسبه می شود. گفتنی است، بورس اوراق بهادار تهران به منظور قابلیت مقایسه ی شرکت هایی که سهام آنها در بورس پذیرفته می شود، برای محاسبه ی جریان نقد آزاد و افشای آن در امیدنامه ی پذیرش و درج شرکتها، از این روش محاسباتی استفاده می کند. جریان نقد عملیاتی در صدر صورت جریان وجه نقد می آید و خالص مخارج سرمایه ای انجام شده هم از بخش فعالیت های سرمایه گذاری صورت مزبور اخذ و از تفاضل آنها جریان نقد آزاد برای ۳ سال گذشته (و ۳ سال آینده در صورت وجود اطلاعات) محاسبه می شود. (اعتمادی و شفاخیبری ۱۳۹۰)
در یک روش محاسباتی، جریان نقد آزاد عبارت است از جریان نقد عملیاتی (سود خالص به علاوه ی هزینه ی استهلاک دارایی های ثابت مشهود و نامشهود) منهای مخارج سرمایه ای و سود سهام تقسیمی. مؤسسه ی رتبه بندی فیچ جریان وجه نقد آزاد (پس از بهره، مالیات، سرمایه در گردش، مخـارج سـرمایه ای و سـودهای تقسیمی) را این گونه تعریف میکند: جریان نقد حاصل از عملیـات پـس از مخـارج سـرمایه ای و مخـارج غیرعملیـاتی. جریانهای نقدی غیرعملیاتی نوعاً شامل اقلامی می شود که تحلیل گر خارج از دامنه ی فعالیت های عملیاتی اصلی واحد تجاری شناسایی یا برآورد می کند و شامل واگذاری دارایی ها نمی شود. جریان های نقدی غیرعملیـاتی مـی توانـد شـامل هزینه های نقدی برنامه های تجدید ساختار (هزینه های تجزیه، مشاوره و …)، جریـانهـای ورودی یـا خروجـی خـالص حاصل از فعالیت های متوقف شده (به غیر از هرگونه دریافتی بابت فروش واقعی عملیـات)، مبلـغ بـا اهمیـت غیرعـادی دریافتی بابت ادعاهای بیمه ای یا دعاوی حقوقی باشد. همچنین میتواند سـودهای تقسـیمی شـرکت وابسـته را شـامل شود. (رضایی و تیموری، ۱۳۹۱)
مطابق روش شناسی فیچ، جریان نقد آزاد نسبت به این تصمیم که آیا سودهای تقسیمی دریافتی از شرکت وابسته منظور یا مستثنی شود، خنثی است. از طرف دیگر، فیچ به محاسبه ی جریان های نقد آزاد پس از پرداخت سود تقسیمی سهام عادی و ممتاز مبادرت می ورزد. پرداخت سود سهام عادی، اختیاری است و درصورتیکه شرکت دوره ای از فشارهای مالی را تجربه نموده باشد، کاهش سود تقسیمی را انتخاب می نماید. با این وجود، کسر نمودن سود تقسیمی سهام عادی از جریان های نقد آزاد طراحی شده تا جریان عادی فعالیت های تجاری را نشان دهد، با این فرض که شرکت تلاش خواهد کرد سطح سود تقسیمی اش را حفظ نماید یا حتی افزایش دهد.این نکته حائز اهمیت است که جریان نقد آزاد منفی به تنهایی نشان دهنده ی وضعیت نامطلوب نیست. اگر جریان نقد آزاد منفی باشد، می تواند حاکی از سرمایه گذاری زیاد شرکت باشد، امری که در بسیاری از شرکت های نوپا طبیعی است. درصورتیکه سرمایه گذاری های انجام شده بازده بالایی را در پی داشته باشد، استراتژی مزبور ،پتانسیل کسب نتیجه ی مطلوب در بلندمدت را دارد. مدیریت وجه نقد شرکت به تقاضا برای وجه نقد در شرکت بستگی دارد. هدف مدیریت وجه نقد آن است که با محـدود کردن سطوح وجه نقد در شرکت، ثروت سهامداران را حداکثر کند. وجه نقد باید در سـطحی نگهـداری شـود کـه بـین هزینه ی نگهداری وجه نقد و هزینه ی وجه نقد ناکافی تعادل برقرار شود. علاوه بر این، مدیریت وجه نقد ارزش شرکت را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. زیرا سطوح سرمایه گذاری وجه نقد مستلزم افزایش هزینه های دیگر می باشد که تحت تأثیر سطوح خالص سرمایه در گردش قرار دارد. هم افـزایش و هـم کـاهش خالص سرمایه در گردش مستلزم تعادل جریان های وجه نقد آزاد در آینده و به نوبه ی خود، تغییرات ارزش گذاری شـرکت است. (غلام زاده لداری، ۱۳۸۹)
۲-۲-۳٫جریان نقد آزاد برای شرکت
جریان نقد آزاد برای شرکت، معیاری برای اندازه گیری عملکرد است که مبالغ خالص وجه نقدی را نشان می دهد که برای شرکت ایجاد شده است و شامل هزینه ها، مالیات ها و تغییرات در خالص سرمایه در گردش و سرمایه گذاری ها می شود. جریان نقد آزاد برای شرکت از رابطه زیر محاسبه می شود:
تغییرات در سرمایه گذاری ها – تغییرات در خالص سرمایه در گردش – مالیات ها – هزینه ها – جریان نقد عملیاتی = جریان نقد آزاد برای شرکت
جریان نقد آزاد برای شرکت معیاری است که سودآوری شرکت را پس از همه ی هزینه ها و سرمایه گذاری ها اندازه گیری می کند. معیار مزبور یکی از معیارهای متعددی است که برای مقایسه و تجزیه و تحلیل سلامت مالی شرکتها استفاده می شود. (دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار تهران، ۱۳۸۶)
مقدار مثبت جریان نقد آزاد برای شرکت نشان می دهد که شرکت پس از پرداخت هزینه ها و سرمایه گذاری ها دارای وجوه نقد مازاد است. از طرف دیگر، مقدار منفی نشان می دهد که شرکت درآمد کافی به منظور پوشش هزینه ها و فعالیت های سرمایه گذاری اش ایجاد نکرده است. به همین دلیل، سرمایه گذاران باید در ارزیابی دلایل این رویداد کاوش های عمیق تری به عمل آورند. این امر می تواند علامتی از مشکلات حاد شرکت مورد رسیدگی باشد. (دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار تهران، ۱۳۸۶)
۲-۲-۴٫جریان نقد آزاد هر سهم
معیاری است که سودآوری مالی شرکت مورد رسیدگی را از طریق تقسیم جریان نقد آزاد بر تعداد سهام منتشره نشان می دهد. معیار مزبور شاخصی برای اندازه گیری تغییر در سود هر سهم است و از رابطه زیر محاسبه می شود: (غلامزاده لداری، ۱۳۸۹)
جریان نقد آزاد هرسهم= جریان نقد آزاد/ تعداد سهام منتشره
جریان نقد آزاد هر سهم توانایی شرکت برای پرداخت بدهی ها، سود نقدی، بازخرید سهام و تسهیلات رشد کسب و کار را علامت می دهد. همچنین، معیار مزبور یک پیش بینی اولیه در رابطه با قیمت آتی سهام را ارائه میکند. برای مثال، وقتی قیمت سهام پایین است و جریان نقد آزاد در حال افزایش است، این احتمال مناسب است که سود خالص و ارزش سهام به زودی افزایش خواهد یافت، زیرا مقدار بالای جریان نقد آزاد هر سهم بدین معناست که سود هر سهم احتمالاً نیز باید افزایش یابد. (غلامزاده لداری، ۱۳۸۹)
۲-۲-۵٫بازده جریان نقد آزاد
نسبت مذکور ارزیابی بازده کلی یک سهم است. این نسبت جریان نقد آزاد هر سهم را که انتظار می رود یک شرکت در برابر قیمت بازار هر سهم خود کسب کند، اندازه گیری می کند. نسبت مزبور از تقسیم جریان نقد آزاد هر سهم بر قیمت آن سهم به دست می آید، یعنی: (گال و تسای، ۱۹۹۸)

فرضیه‌های تحقیق
۱- بین نشانه های اضطراب اجتماعی و حساسیت اضطرابی در نمونه دانشجویی رابطه مثبت وجود دارد.
۲- بین نشانه های اضطراب اجتماعی و عدم تحمل بلاتکلیفی در نمونه دانشجویی رابطه مثبت وجود دارد.
۳- بین نشانه های اضطراب اجتماعی و ذهن آگاهی در نمونه دانشجویی رابطه منفی وجود دارد.
۴- حساسیت اضطرابی، عدم تحمل بلاتکلیفی، و ذهن آگاهی سهم قابل توجهی از تغییرات نشانه های اضطراب اجتماعی را در نمونه دانشجویی تبیین میکنند.
۵- سهم حساسیت اضطرابی، عدم تحمل بلاتکلیفی و ذهن آگاهی در تبیین نشانه های اضطراب اجتماعی در زنان و مردان متفاوت است.
تعاریف عملیاتی
اضطراب اجتماعی
تعریف مفهومی: بر اساس نسخه تجدید نظر شدهی چهارمین ویراست راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی (DSM-IV-TR) اختلال اضطراب اجتماعی شامل ترس از آن دسته از موقعیتهای اجتماعی است که در آنها مورد ارزیابی قرار گرفتن و یا تماس با غریبهها نگرانی فرد را به دنبال دارد. آنها ممکن است ترسهای ویژهای در زمینهی فعالیتهایی مانند نوشتن، غذا خوردن و سخن گفتن در حضور دیگران داشته باشند، یا ممکن است گونهای ترس مبهم و غیر اختصاصی در زمینهی شرمسار شدن داشته باشند (سادوک و سادوک، ۲۰۰۷). تعریف DSM-5 نیز مشابه میباشد. بر اساس DSM-5 اختلال اضطراب اجتماعی ترس یا اضطراب مشخص درباره یک یا چند موقعیت اجتماعی است که در آن فرد در معرض مداقه دیگران قرار میگیرد. مثالها شامل تعاملات اجتماعی (مکالمه داشتن، ملاقات با افراد ناآشنا)، مورد مشاهده قرار گرفتن (خوردن یا نوشیدن)، عملکرد در مقابل دیگران (سخنرانی کردن)، میباشد (جست^[۳۹] و همکاران، ۲۰۱۳).
اضطراب اجتماعی نیز به صورت عمومی برای نگرانیها و ترسهای اجتماعی که میزان کمتری از لحاظ شدت و آسیب را برای فرد ایجاد میکند، به کار میرود (محمدی و همکاران، ۱۳۹۲). در این پژوهش منظور از اضطراب اجتماعی، نشانگان اضطراب اجتماعی و نه اختلال اضطراب اجتماعی میباشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تعریف عملیاتی: اضطراب اجتماعی در این تحقیق بر اساس نمرهای است که آزمودنیها در پرسشنامه فوبیای اجتماعی (SPIN) کانور^[۴۰] و همکاران (۲۰۰۰) بهدست میآورند (توضیحات تکمیلی در قسمت ابزار تحقیق ارائه خواهد شد).
حساسیت اضطرابی
تعریف مفهومی: حساسیت اضطرابی یک سازه تفاوتهای فردی است که در آن فرد از نشانه های بدنی که با انگیختگی اضطرابی (افزایش ضربان قلب، تنگی نفس، سرگیجه) مرتبط است، میترسد و اصولاً از این عقیده ناشی میشود که این نشانه ها به پیامدهای بالقوه آسیبزای اجتماعی، شناختی، و بدنی منجر میشود (دیکان و همکاران، ۲۰۰۳).
تعریف عملیاتی: نمرهای که آزمودنی در مقیاس حساسیت اضطرابی (ASI-R)که توسط تیلور و کاکس^[۴۱] در سال ۱۹۹۸ ساخته شده، بهدست میآورد (توضیحات تکمیلی در قسمت ابزار تحقیق ارائه خواهد شد).
عدم تحمل بلاتکلیفی
تعریف مفهومی: عدم تحمل بلاتکلیفی به یک ویژگی شخصیتی اشاره دارد که ناشی از مجموعهای از باورهای منفی دربارهی عدم قطعیت، آستانه تحمل پایین برای موقعیتهای نامطمئن و مبهم، و پیشبینی عواقب ناگوار برای این شرایط است (داگاس و رابی چاوود، ۲۰۰۷).
تعریف عملیاتی: در این تحقیق عدم تحمل بلاتکلیفی دربرگیرنده نمرهای است که آزمودنی از “مقیاس عدم تحمل بلاتکلیفی” (IUS) (فریستون^[۴۲]، و همکاران، ۱۹۹۴) بهدست میآورد (توضیحات تکمیلی در این باره در قسمت ابزارهای تحقیق ارائه خواهد شد).
ذهن آگاهی
تعریف مفهومی: ذهن آگاهی نوعی آگاهی است که از طریق توجه به یک تجربه به شیوهای خاص به دست میآید؛ در این حالت توجه متمرکز بر هدف (توجه به شیوهای آگاهانه بر قسمتهای ویژهای از یک تجربه متمرکز میشود)، متمرکز بر حال (زمانی که ذهن در افسوس گذشته و ای کاش آینده فرو می رود، آن را به لحظه حال باز میگردانیم) و غیرقضاوتی (این ویژگی حس پذیرش هر آنچه در مرکز آگاهی قرار می گیرد را در پی دارد) است (کابات زین، ۱۹۹۴؛ به نقل از کرین^[۴۳] ، ۲۰۰۹)
تعریف عملیاتی: نمرهای که آزمودنی در پرسشنامه پنج وجهی ذهنآگاهی(FFMQ) که توسط بائر^[۴۴]و همکاران (۲۰۰۶) ساخته شده است، بهدست میآورد (توضیحات تکمیلی در قسمت ابزار تحقیق ارائه خواهد شد).
مروری بر پیشینه های نظری و پژوهشی
فصل دوم:
مروری بر پیشینه‌های نظری و پژوهشی
مقدمه
در این فصل ابتدا به تاریخچه تحولی، علائم و ملاکهای تشخیصی و زیرگونههای اختلال اضطراب اجتماعی میپردازیم و در ادامه همهگیرشناسی، اثرات و پیامدها و علتشناسی این اختلال به تفصیل توضیح داده خواهد شد. و سپس هر یک از متغیرهای حساسیت اضطرابی، عدم تحمل بلاتکلیفی و ذهن آگاهی شرح داده میشود و رابطه آنها با اضطراب اجتماعی بر اساس دیدگاه های نظری و نیز شواهد پژوهشی در خارج و داخل کشور مطرح میگردد.
مروری بر تاریخچه اختلال اضطراب اجتماعی
مفهوم فوبی به عنوان یک الگوی رفتاری همراه با ترس و حفاظت از خود قدمتی طولانی دارد. واژه فوبیا از لغت یونانی فوبوس^[۴۵] (به معنای پسر ارس یا خدای جنگ^[۴۶]) گرفته شده که به معنای ترس، وحشت و هراس است. فوبوس قادر است تا ترس و وحشت را در قلب دشمنان یونانیان القا کند (هافمن و اتو، ۲۰۰۸). بقراط^[۴۷] اعتقاد داشت که ترس و وحشتهای روزمره به افزایش دمای مغز و ازدیاد صفرا در مغز منجر میشود. در قرون وسطی از ترسهای غیر منطقی همراه با خُلق غمگین تحت عنوان ملانکولی^[۴۸] یاد میشد (هافمن و اوتو، ۲۰۰۸). ترس و اضطراب در فرهنگ اروپا تا پیش از قرن هجدهم عمدتاً به عنوان درد و رنج روحی در حوزه علایق نظریهپردازان و فلاسفه بود. برای نمونه، باور مسیحی شایع این بود که چنین ترسی ناشی از ارتکاب به گناه است (استراوینسکی، ۲۰۰۷).
قرن هجدهم شاهد سرآغاز «طبی نگری»^[۴۹] تجارب ناهنجار ترس بود. لذا برای نمونه مقاله های پزشکی مربوط به قلب و احشاء داخلی، توصیف آنچه امروزه تحت عنوان شکایات اضطرابی از آن یاد میشود (دردهای شکمی، خشکی دهان، احساس فشار در قفسه سینه) را آغاز کردند. تپش قلب نشانه بیماری قلبی و تنفس سریع علامت بیماری ریوی قلمداد میشد. به دنبال این دوره، نیمه دوم قرن نوزدهم شاهد فرایند «روانی انگاری^[۵۰]» پدیده های طبی بود (استراوینسکی، ۲۰۰۷؛ به نقل از رضایی، ۱۳۸۹).
با وجود اینکه در زمان بقراط توصیفهایی از اضطراب اجتماعی شده بود. هیپنوتیزم کننده معروف فرانسوی پیرژانه نیز مجدداً از فوبی در موقعیتهای اجتماعی در سال ۱۹۰۳ نام میبرد (هیمبرگ و بکر، ۲۰۰۲). ژانه چهار نوع فوبی را مطرح میکند که عبارتند از فوبی موقعیتی، بدنی، اشیاء و عقاید. او فوبیهای موقعیتی را به دو نوع ترس از مکانهای باز یا بسته و ترس از موقعیتهای اجتماعی تقسیم کرد. ژانه مکرراً بر نقش و ماهیت اجتماعی ترسهای فوبیک تأکید میکرد و معتقد بود فوبی اجتماعی، ترس از سرخ شدن و صمیمیت (و رابطه جنسی) ، ترس از سخنرانی در جمع و ظاهر شدن در نقش منبع قدرت است (استراوینسکی، ۲۰۰۷).
در ابتدای قرن بیستم توصیفهای دقیق دیگری هم از اروتوفوبیا^[۵۱] (ترس از سرخ شدن) و مفاهیم مرتبط مطرح و منتشر شد. برای مثال یک روانشناس سوئیسی بهنام کلاپارد^[۵۲] ضمن اشاره به ماهیت اجتماعی این اختلال، به کاربرد الکل، تریاک و هیپنوتیزم برای درمان آن تأکید نمود (استراوینسکی، ۲۰۰۷). به عقیده هارتنبرگ (۱۹۰۱)، فرد مبتلا به اضطراب اجتماعی کسی است که جرأت شروع تعامل اجتماعی را ندارد، نسبت به دیگران بیمناک، و فاقد هرگونه اطمینانی در خودش است و از این که دیگران را عصبی سازد میترسد و احساس خجالت میکند (فیربرودر^[۵۳] ،۲۰۰۲). هارتنبرگ توصیف جامعی از علائم قلبی، تنفسی، معدی-رودهای، عضلانی و روانشناختی اضطراب اجتماعی ارائه داد و ویژگی افرادی را که اصطلاحاً دچار ترس از صحنه هستند توصیف کرد. به نظر وی اضطراب اجتماعی هنگامی که تعمیم یافته و مزمن تجربه میشود، شکل مرضی مییابد. او از تشویق به آزادی و پیشقدم شدن به عنوان کلید درمان یاد میکند (استراوینسکی، ۲۰۰۷). به عقیده هارتنبرگ (۱۹۰۱) اضطراب اجتماعی از دو هیجان اصلی تشکیل میشود؛ ترس و شرم. این مفهوم پردازی تشابه خیلی نزدیکی با ملاک «الف» راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-IV) برای هراس اجتماعی دارد، که شامل احساس ترس از حقارت، و خجالت است. هارتنبرگ ترس و شرم افراد مبتلا به هراس اجتماعی را به عنوان «ترس کاذب» و «شرم کاذب» توصیف میکند، اگر چه افراد مبتلا احساس وحشتزدگی و شرمساری دارند، اما در حقیقت خطر واقعی وجود ندارد. از این گذشته، او معتقد است که احساسهای ترس و شرم فقط در حضور دیگران رخ میدهند (در موقعیتهای اجتماعی)، بنابراین افراد مبتلا به این اختلال از موقعیتهای اجتماعی اجتناب میکنند. این توضیحات شبیه به ملاک DSM-IV از ترس و اجتناب است که به وسیله موقعیت اجتماعی فراخوانده میشود (فیربرودر، ۲۰۰۲).
در سال ۱۹۶۶ مارکس و گلدر^[۵۴] با تدارک شواهد حمایت کننده، مجدداً اصطلاح فوبی اجتماعی را بهکار برده و ضمن توصیف جامع سندرم، آن را بر اساس سن ظهور از آگورافوبی و فوبیهای خاص متمایز کردند (هافمن و اتو، ۲۰۰۸). تحقیق آنها مبنی بر اینکه، هراس اجتماعی از نظر سن شروع از سایر هراسها متفاوت است تأثیر بهسزایی در تثبیت این واحد تشخیصی به عنوان یک اختلال مستقل داشت. تا زمان ارائه ویرایش سوم راهنمای تشخیص و آماری اختلالات روانی (DSM-III) این اختلال به عنوان نشانگان خاصی قلمداد نمیشد اما از سال ۱۹۸۰ تا کنون سیمایههای اساسی این اختلال با روشنی بیشتری تعریف شده است (کلارک و فیربورن، ۱۹۹۷؛ به نقل از حسنوند عموزاده). همگام با تلاش برای کاهش ناهمگونی محتوای روانشناختی گسترده فوبی اجتماعی، در DSM-III-R دو زیر گونه از اختلال (تعمیم یافته^[۵۵] و خاص^[۵۶]) بر اساس شدت علائم پیشنهاد گردید. کار گروه^[۵۷] DSM-IV در اختلالات اضطرابی با این استدلال که ماهیت ناتوانساز و آسیبرسان این اختلال، شدیدتر از آن است که توسط مفهوم فوبی اجتماعی منتقل شود، عنوان «اختلال اضطراب اجتماعی» را جایگزین فوبی اجتماعی نمود. لیکن برخی متخصصین از جمله کلارک^[۵۸] و بک^[۵۹] (۲۰۱۰) همچنان بر کاربرد اصطلاح فوبی اجتماعی پافشاری میکنند زیرا معتقدند که این اصطلاح، تمایل قدرتمند اجتناب از موقعیتهای برانگیزاننده اضطراب را که ویژگی عمده اختلال میباشند بهتر توصیف میکند (رضایی، ۱۳۸۹).
اختلال اضطراب (فوبی) اجتماعی به صورت امروزی نخستین بار با انتشار DSM-III مطرح شد (استراوینسکی، ۲۰۰۷). هرچند مارکس و گلدر (۱۹۶۶)، برای نخستین بار سندرم فوبی اجتماعی را توصیف کردند، این تشخیص به عنوان یک طبقه متمایز تا معرفی DSM-III در سال ۱۹۸۰ شناخته نشد.
زمانی که اختلال اضطراب اجتماعی اولین بار وارد DSM-III شد، تصور میشد که این اختلال تنها سبب اخلال حداقلی در نقشهای عملکردی میشود (ترک و همکاران، ۲۰۰۸). در پی وارد شدن اختلال اضطراب اجتماعی بهDSM-III تحقیقات اندکی تا آن زمان بر روی این اختلال صورت گرفته بود، ولیکن، از آن زمان تا حال، تعداد اثرات علمی در مورد اضطراب اجتماعی سال به سال و به سرعت در حال افزایش بوده است و در طی دو دهه گذشته، اختلال اضطراب اجتماعی بهتدریج بهعنوان یکی از شایعترین اختلالهای روانپزشکی مزمن و شایعترین اختلال اضطرابی در غرب شناخته شده است (هافمن و بارلو، ۲۰۰۲).
تعریف و ملاکهای تشخیصی اختلال اضطراب اجتماعی
مشخصه اصلی اختلال اضطراب اجتماعی، ترس آشکار و مستمر از موقعیتهای اجتماعی یا عملکردی که در آنها ممکن است خجالت و شرمندگی اتفاق بیافتد، میباشد. (DSM-IV-TR؛ انجمن روانپزشکی آمریکا، ۲۰۰۰). هرچند احساس اضطراب برای بیشتر افرادی که در شرایط جدید، ناآشنا یا تحت ارزیابی اجتماعی مثل مصاحبه شغلی قرار میگیرند رایج است. افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی به طور مداوم ترس و وحشت را تجربه میکنند حتی وقتی که احتمال مواجهه با موقعیتهای اجتماعی را پیشبینی میکنند. اضطراب ناشی از قرار گرفتن در معرض توجه و موشکافی دیگران است که به احساس خجالت، تحقیر و شرمساری منجر میشود (بک و همکاران، ۲۰۰۵).
ملاکهای تشخیصی اختلال اضطراب اجتماعی بر اساس DSM-IV-TR
الف: ترس آشکار و مستمر از یک یا چند موقعیت اجتماعی یا عملکردی که شخص در معرض دید اشخاص ناآشنا یا احتمالاً در معرض توجه دیگران قرار میگیرد. فرد از این واهمه دارد که کاری انجام دهد (یا نشانه های اضطراب را ظاهر کند) که موجب تحقیر یا شرمندگی او شود.
تذکر: در کودکان باید شواهدی از ناتوانی برای برقراری روابط اجتماعی متناسب با سن، با افراد آشنا وجود داشته باشد و اضطراب باید در برخورد با همسالان، نه این که صرفاً در تعامل با بزرگسالان روی دهد.
ب: مواجهه با موقعیتهای اجتماعی ترسآور تقریباً همیشه به اضطراب منجر میشود که ممکن است به شکل حمله هراس وابسته به موقعیت یا با زمینه موقعیتی ظاهر شود.
تذکر: در کودکان، اضطراب ممکن است به شکل گریه کردن، قشقرق، بیحرکت شدن یا کنارهگیری و بیزاری از موقعیتهای اجتماعی که در آن افراد ناآشنا حضور دارند، ابراز شود.
ج: شخص میداند که ترس او مفرط یا بیدلیل است.
تذکر: در کودکان این ویژگی ممکن است وجود نداشته باشد.
د: شخص از موقعیتهای اجتماعی یا عملکردی ترسآور اجتناب کرده یا آنها را با اضطراب و پریشانی شدید تحمل میکند.
ه: اجتناب، اضطراب انتظاری یا پریشانی در موقعیت (یا موقعیتهای) اجتماعی یا عملکردی بهطور قابل ملاحظهای با فعالیتهای عادی، کارکرد شغلی(تحصیلی)، یا موقعیتها یا روابط اجتماعی تداخل میکند یا پریشانی آشکاری درباره ابتلا به فوبی وجود دارد. و در افراد زیر ۱۸ سال، طول مدت نشانه ها حداقل ۶ ماه است.
ز: ترس یا اجتناب، ناشی از اثرات فیزیولوژیایی مستقیم مواد (مانند سوء مصرف دارو یا دارو درمانی) یا یک بیماری جسمی نیست و بر حسب اختلال هراس یا بدون آگورافوبی، اختلال اضطراب جدایی، اختلال بد شکلی بدن، اختلال فراگیر رشد یا اختلال شخصیت اسکیزوئید توجیه بهتری ندارد.
ح: اگر یک بیماری جسمی یا اختلال روانی دیگر وجود داشته باشد، ترس موجود در ملاک تشخیصی الف با آن مرتبط نیست. برای نمونه این ترس ناشی از لکنت زبان، لرزش در پارکینسون یا رفتار ناهنجار غذا خوردن در بیاشتهایی عصبی یا پرخوری نیست (انجمن روانپزشکی آمریکا، ۲۰۰۰).
انواع اختلال اضطراب اجتماعی
الف- تعمیم یافته: در این نوع، ترس با اکثر موقعیتهای اجتماعی درآمیخته است (نظیر آغاز کردن یا ادامه دادن گفتگوها، شرکت کردن در گروه های کوچک، قرار ملاقات عشقی^[۶۰]، صحبت کردن با مراجع قدرت، حضور در مهمانیها). افراد مبتلا به هراس اجتماعی تعمیم یافته معمولاً هم از موقعیتهای عملکردی در جمع و هم موقعیتهای روابط اجتماعی میترسند. چون مبتلایان به هراس اجتماعی اغلب گستره کامل ترسهای اجتماعیشان را به طور خود انگیخته گزارش نمیکنند، بنابراین تهیه فهرستی از موقعیتهای اجتماعی و عملکردی به کمک فرد بیمار، برای متخصص بالینی سودمند است (استارسویچ، ۲۰۰۵).
ب- غیر تعمیم یافته: افرادی که نمود بالینی آنها متناسب با تعریف تعمیم یافته نیست گروهی ناهمگون را تشکیل میدهند (که گاهی در ادبیات تحت عناوین محدود، یا مشخص از آنها یاد میشود) که دربرگیرندهی اشخاصی است که از یک موقعیت عملکردی منفرد میترسند و افرادی که از چند موقعیت اجتماعی، اما نه زیاد، میترسند را شامل میشود (استارسویچ، ۲۰۰۵).
اکثر افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی که در جستجوی درمان هستند (نمونه های بالینی) با ملاکهای زیرگونه تعمیم یافته انطباق دارند. حال آنکه اضطراب اجتماعی خاص ممکن است در جمعیت غیر بالینی شیوع بالاتری داشته باشد (ویچن و همکاران، ۱۹۹۹). افراد مبتلا به هراس اجتماعی تعمیم یافته بیشتر احتمال دارد که کاستیهایی را در مهارتهای اجتماعی نشان دهند و مشکلات اجتماعی و شغلی شدید داشته باشند (انجمن روانپزشکی آمریکا، ۱۳۸۱). شیوع نوع غیر فراگیر این اختلال در نمونه های بالینی زنان و مردان مشابه بوده و ظاهراً در نوع فراگیر تعداد مردان بیشتر از زنان است (استارسویچ، ۲۰۰۵).