روزهای پرورش
تراکم جمعیت
(فرد در لیتر)

۱۲ L: 12 D
روزهای پرورش
تراکم جمعیت
(فرد در لیتر)
شکل ۴-۴: میانگین (± خطای استاندارد) تراکم جمعیت (فرد در لیتر) در روزهای مختلف پرورش آنتن منشعب آب شیرین Ceriodaphnia quadrangula در رژیم های مختلف نوری و رژیم های متفاوت تغذیه جلبکی. (بخش الف) تراکم جمعیت در تیمار نوری D4:L4، (بخش ب) تراکم جمعیت در تیمار نوری D6:L6، (بخش ج) تراکم جمعیت در تیمار نوری D8:L8، (بخش د) تراکم جمعیت در تیمار نوری D12:L12.
الف
تیمارهای آزمایشی
ب
تیمارهای آزمایشی
ج
تیمارهای آزمایشی
د
ه
تیمارهای آزمایشی
تیمارهای آزمایشی
و
تیمارهای آزمایشی
شکل۴-۵: تراکم بالغین و نوزادان در جمعیت C. quadrangula پرورش­یافته تحت رژیم­های نوری و جیره­ های جلبکی متفاوت. (بخش الف) تراکم بالغین در بیشترین میزان تراکم جمعیت C. quadrangula در ۱۰ روز ابتدایی آزمایش، (بخش ب) تراکم بالغین در بیشترین میزان تراکم جمعیت ۱۰ روز میانی آزمایش، و (بخش ج) تراکم بالغین در بیشترین میزان تراکم جمعیت ۱۰ روز انتهایی آزمایش، (بخش د) تراکم نوزادان در بیشترین میزان تراکم جمعیت C. quadrangula در ۱۰ روز ابتدایی آزمایش، (بخش ه) تراکم نوزادان در بیشترین میزان تراکم جمعیت ۱۰ روز میانی آزمایش، و (بخش و) تراکم نوزادان در بیشترین میزان تراکم جمعیت ۱۰ روز انتهایی آزمایش. داده ­ها میانگین± خطای استاندارد از میانگین برای شش تکرار می­باشد. میانگین­های دارای حداقل یک حرف مشابه فاقد اختلاف معنی­دار در سطح ۵ درصد هستند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴-۱-۳- تاثیر رژیم­های نوری و جیره­ های جلبکی بر خصوصیات مرفومتریک بالغین و نوزادان
نتایج حاصل از آنالیز واریانس دوطرفه، اثر رژیم­های نوری و جیره­ های جلبکی بر خصوصیات مورفومتریک در C. quadrangula در جدول۴-۲ نشان­داده­ شده­است. نتایج نشان­داد میانگین بیشترین طول و عرض و وزن بدن در بالغین در تیمار نوری ۴ ساعت تاریکی: ۴ ساعت روشنایی تغذیه­شده با جلبک C. vulgaris به­ترتیب برابر با ۳۰/۵۹±۳۳/۸۳۳ و ۵۷/۲۸±۳۳/۵۵۳ میکرومتر و ۱۳/۱±۸۴/۶ میکروگرم وکمترین آن مربوط به تیمار نوری ۴ ساعت تاریکی: ۴ ساعت روشنایی برابر با ۹۴/۶۷±۶۶/۶۴۶ و ۴۷/۷۹±۶۶/۴۱۶ میکرومتر و ۹۳/۰±۹۰/۳ میکروگرم در تغذیه با جلبک S. quadricauda بود. در نوزادان تفاوت معنی­داری در خصوصیات مورفومتریک مشاهده نشد. نتایج حاصل از اندازه ­گیری چشم C. quadrangula تحت تیمارهای مختلف در جدول ۴-۳ نشان­داده­ شده­است. همچنین خصوصیات مرفومتریک بالغین و نوزادان تحت رژیم­های نوری و جیره­ های جلبکی در شکل ۴-۶ ارائه شده­است.
۴-۱-۴- تاثیر رژیم­های نوری و جیره­ های جلبکی بر هم­آوری
براساس نتایج بدست آمده ، رژیم­های نوری اثر معنی­داری بر میزان هماوری در C. quadrangula داشتند. نتایج حاصل از آنالیز واریانس دوطرفه تاثیر رژیم­های نوری و جیره­ های جلبکی بر همآوری C. quadrangula در جدول ۴-۴ ارائه­گردیده­است. آنالیز نتایج نشان داد که بیشینه و کمینه میزان همآوری در C. quadrangula تغذیه­شده با جلبک S. quadricauda به­ترتیب ۳ فرد بر ماده و ۶۷/۰ فرد بر ماده در رژیم­­نوری ۶ ساعت تاریکی: ۶ ساعت روشنایی و ۴ساعت تاریکی: ۴ساعت روشنایی می­باشد. همآوری تحت رژیم­های نوری و جیره­ های جلبکی در شکل ۴-۷ ارائه شده­است.
جدول۴-۲: نتایج آنالیز واریانس (Two-Way ANOVA) از اثر تیمارهای مختلف آزمایش بر طول، عرض و وزن بالغین و نوزادان در C. quadrangula.

ب-۳) نظریه ویژگیهای شغل: این نظریه مانند نظریه هرزبرگ، معتقد است که کارکنان هنگامی برای انجام دادن کار انگیزه خواهند داشت که احساس کنند شغلشان با ارزش است و از چگونگی عملکرد خود، بازخود می‌گیرند. ولی برخلاف نظریه هرزبرگ، که در آن توصیه خاصی برای طراحی شغل ارائه نمی‌شود، در نظریه ویژگیهای شغل، ابعاد کار به شرح زیر طراحی شغل مورد توجه قرار می‌گیرد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱- انجام کار باید به مجموعه‌ای از مهارتها و توانایی های گوناگون و متنوع نیاز داشته باشد .
۲- هویت کار باید معلوم باشد، یعنی به جای جزئی از کار، کارکنان باید یک کار را بطور کامل انجام دهند.
۳- کار باید هم از نظر کسی که مسئول انجام دادن آن است و هم از نظر دیگران، چه در داخل سازمان و چه در خارج از آن مهم به شمار ‌آید.
۴- شغل باید طوری طراحی شود که شاغل آن استقلال و آزادی عمل داشته باشد و بتواند درباره رویه کار، تصمیم‌گیری کند.
۵- طراحی شغل باید طوری باشد که شاغل بتواند از عملکرد خود، بازخور بگیرد(همان مأخذ؛۵۲). می‌توان انتظار داشت که این رویکرد منجر به ایجاد کارکنانی راضی‌تر و با انگیزه‌تر، عملکرد شغلی بالاتر برای اکثر افراد و کاهش در غیبت از کار شود.
ج) رویکرد مبتنی بر ویژگیهای عامل انسانی^[۱۴] :
در این رویکرد ابزار وسایل، تجهیزات و شرایط کاری طوری طراحی می‌شود که حداکثر کارایی بدست آید و به بهداشت و ایمنی کار و همچنین رضایت کارکنان بیفزاید. به عبارت دیگر، هدف این است که کار مطابق با ویژگیهای عامل انسانی طراحی شود. طراحی شغل بر این اساس به دو روش مجزا از یکدیگر تقسیم شده است. در روش اول، شغل بر اساس ویژگیهای زیستی و جسمی انسان طراحی می‌شود. در این روش که ارگونومیکز^[۱۵] به معنی سازگاری کار با وضعیت فیزیکی افراد، خوانده شده است سعی می‌شود، با طراحی صحیح کار از بروز عوارض فیزیولوژیکی منفی که معمولاً در نتیجه انجام غلط کار در کارکنان به وجود می‌آید، جلوگیری گردد. برای مثال ممکن است کار بسیار طاقت‌فرسا طراحی شده باشد یا برای انجام آن لازم باشد مرتباً اجسام سنگین بلند و جابجا گردد. ممکن است طریقه نشستن کارکنان برای انجام کار، درست نباشد، ابزار کار صحیح طراحی نشده باشد یا طراحی کار چنان باشد که کارکنان ناگزیر در معرض ارتعاشات صوتی ناهنجار و خطرناک قرار گیرند :‌ یا مجبور باشند در گرما و سرمای شدید یا در شیفتهای نامناسب کار کنند.
در روش دوم که روش ادراکی- حرکتی^[۱۶] خوانده شده است، پیامدهای روانی تماس انسان با ماشین‌آلات، ابزار و وسایل و سایر عوامل، در محیط کار و چگونگی تأثیرشان بر عملکرد کارکنان مورد توجه قرار می‌گیرد. در این روش دقت می‌شود که محیط کار از روشنایی مناسب برخوردار باشد یا کارکنان مجبور نباشند به دنبال ابزار و وسایل مورد نیازشان بگردند یا برای انجام دادن کار حجم زیادی از اطلاعات را بخاطر بسپارند و سعی می‌شود کار طوری طراحی گردد که کارکنان بتوانند بدون فشار و خستگی بیش از حد، وظایف خود را انجام دهند(سعادت، ۱۳۷۵؛ ۵۴-۵۵).
۲-۵٫ روش های مختلف طراحی شغل
تخصصی کردن شغل^[۱۷]
تخصصی کردن شغل به فرایند کوچک کردن شغل به اجزایش اشاره دارد(گوردن، ۱۹۹۶؛ ۵۱۴). شغلها را می‌توان در دو راستا تخصصی کرد: نخستین راستا، گستره یا میدان شغل است، به این معنا که هر شغل باید چند وظیفه جداگانه را در برگیرد و هر یک از این وظیفه‌ها باید چه اندازه‌ای را دارا باشد. از یک سو می‌توان فرد شاغل را آدم همه کاره‌ای دانست که پیوسته از کاری به کار دیگر می‌پردازد و از سوی دیگر می‌توان او را فردی دانست که همه کوشش خود را به یک وظیفه نمایان و روشن متمرکز می‌کند و تمام ساعتهای روز و حتی در همه دقیقه‌ها به تکرار آن می‌پردازد. راستای دوم تخصصی کردن شغل به «ژرفا» یا نظارت بر کار وابسته است. در این راستا، فرد شاغل از یک سو تنها به انجام دادن کار می‌پردازد، بی‌آنکه به چگونگی و چرایی آن بیندیشد و از سوی دیگر افزون بر انجام دادن کار بر همه جنبه‌های آن نظارت می‌کند. راستای نخست را بدلیل آنکه با فعالیتهای موازی سروکار دارد،‌ تخصصی کردن افقی شغل^[۱۸] در برابر گسترش افقی شغل^[۱۹] می‌نامیم و راستای دوم را تخصصی کردن عمودی شغل^[۲۰] در برابر گسترش عمودی شغل^[۲۱] نام می‌گذارند(مینتزبرگ ۱۳۷۷؛ ۳۸).
الف) تخصصی کردن افقی شغل
تخصصی کردن شغل در راستای افقی آن که متداول‌ترین گونه تقسیم کار به شمار می‌رود، پاره جدا نشدنی هر سازمان و در واقع هر فعالیت انسانی است. در واقع اصطلاح تقسیم کار از سده هجدهم و در آن زمان که آدام اسمیت کتاب «ثروت ملل» را نوشت پدید آمده است. سازمانها برای افزایش بهره‌وری به تقسیم کار می‌پردازند و شغلهای خود را تخصصی می‌کنند. اسمیت سه دلیل را برای چنین افزایشی نام می‌برد:‌
افزایش مهارت فرد شاغل که پدید آمده از محدود کردن وظیفه او است،‌ صرفه‌جویی در زمانی که به هنگام دگرگونی و جابجایی وظیفه‌ها از بین می‌رود و برپایی روشها و ماشین‌آلات تازه‌ای که به دلیل تخصصی شدن وظیفه‌ها ضرورت می‌یابد.
هر سه دلیل یاد شده به این نکته اشاره دارد که این عامل کلیدی تکراری است که تخصص را به بهره‌وری پیوند می‌دهد. تخصصی کردن افقی کار سبب افزایش تکرار آن می‌شود و در نتیجه استاندارد کردن آن را آسان می‌سازد. این امر سبب می‌شود تا فراورده‌ها به گونه‌ای یکسان و اقتصادی تولید گردد. تخصصی کردن افقی همچنین سبب تمرکز حواس فرد شاغل و در نتیجه یادگیری بیشتر وی می‌شود. و آخرین دلیل اینکه تخصصی کردن موجب خواهد شد که فرد شاغل به کاری که در تخصص اوست چیرگی یابد. ( مینتزبرگ، ۱۳۷۷؛۳۸-۴۱).
ب)تخصصی کردن عمودی شغل
تخصصی کردن عمودی شغل به معنای جدا کردن انجام دادن کار از اداره آن است. سازمانها شغلهای خود را در راستای عمودی تخصصی می‌کنند زیرا بر این باورند که چگونگی انجام دادن کار به تخصصی جداگانه نیاز دارد که به گونه معمول از راه سرپرستی تأمین می‌شود. وقتی یک شغل در راستای افقی تخصصی می‌شود، دیدگاه شاغل آن محدود و ایجاد پیوند با دیگران در کارها برای وی دشوار می‌شود. با این ترتیب نظارت بر کار بیشتر بر دوش مدیری می‌افتد که از راه سرپرستی مستقیم هماهنگی را تأمین می‌کند و یا به تحلیل‌گری سپرده می‌شود که از راه استاندارد کردن کار، هماهنگی لازم را پدید می‌آورد. از این رو چون شغلها از نظر افقی تخصصی می‌شون، در بیشتر وقتها باید آنها را از نظر عمودی نیز تخصصی کرد ( مینتزبرگ، ۱۳۷۷؛۳۸-۴۱).
تخصصی کردن شغل برای سازماندهی مشاغل صنعتی و غیر صنعتی بر روی کاغذ راهی منطقی و به ظاهر کارآمد می‌باشد ولی ممکن است برای کسانی که در عمل کار می‌کنند مشکلاتی را به همراه داشته باشد. مهمترین این مشکلات یکنواختی شدید در مشاغل کاملاً تخصصی و استاندارد شده می‌باشد که موجب کسالت آور بودن شغل شده و منجر به انگیزش پائین برای کارکردن و غیبت از کار خواهد شد(مورهد و گریفین،۱۳۷۹؛ ۱۹۱) . و مشکل دیگر تخصصی کردن شغل این است که تخصص دشواریهایی در ارتباطات و هماهنگی بوجود می‌آورد(مینتزبرگ، ۱۳۷۷؛ ۴۱).
با توجه به مشکلات موجود، متخصصان و مدیران،‌ برای جستجوی راه های ایجاد شغلهای غیر یکنواخت، دو نگرش جایگزین تحت عنوان توسعه شغلی (گسترش شغلی) و گردش شغلی را ارائه کردند.
توسعه شغل^[۲۲]
مشاغل تخصصی و جزء‌جزء شده پس از مدتی باعث کسالت و دلزدگی شاغلین می‌شوند و انگیزه کار را در آنان تضعیف می‌کنند. برای جلوگیری از این وضعیت می‌توان شغل را با افزودن وظایفی توسعه داد و از حالت یکنواختی و یکسانی خارج کرد. بدین ترتیب با متنوع ساختن شغل در مشاغل ایجاد انگیزه می‌شود(الوانی ۱۳۷۷، ص۱۶۱). در توسعه شغلی، شغل بصورت افقی گسترش می‌یابد و راه‌حلی که برای طراحی مشاغل ارائه می‌دهد در مقابل تخصصی کردن شغل قرار دارد و بجای تشویق افراد برای انجام دادن کارهای جزیی و ریز در تولید و خدمات، کارکنان را ملزم می‌سازد تا وظایف متعدد و اغلب نامرتبط را انجام دهند (گوردن، ۱۹۹۶؛ ۵۱۴).
بطور ساده توسعه شغلی، گسترش افقی تعداد و نوع وظایفی است که در یک شغل وجود دارد. افزایش مقدار کار در همان سطح شغل اصلی توسعه شغل است. توسعه شغل ممکن است فراتر از یکنواختی کار باشد اما کارکنان را به منظور عملکردی در سطح بالا بر نمی انگیزاند (بودتیچ و بو نو ۲۰۰۱؛ ۴).
توسعه شغلی حیطه شغل را افزایش می‌دهد، یعنی تعداد عملیات مختلفی که در یک شغل ضروری است را افزایش داده و تعداد دفعاتی که چرخه شغل تکرار می‌شود را افزون می‌سازد. با افزایش تعداد وظایفی که یک فرد انجام می‌دهد، گسترش شغلی،‌ موجب تنوع شغلی نیز می‌گردد. اثر گسترش شغلی، تنوع بخشیدن به مهارتها و با مفهوم کردن و ارزشمند نمودن وظیفه برای یک فرد است(رابینز،۱۳۷۶؛ ۳۰۹).
مای تگ^[۲۳] یکی از اولین شرکتهایی است که از توسعه شغل استفاده کرد. به عنوان مثال، در خط تولید پمپ آب ماشین‌های لباسشویی این شرکت،‌ وظایف توسط شش نفر برروی نوار نقاله انجام می‌شد، ولی با توسعه شغل هر کارگری باید یک دستگاه پمپ آب را به تنهایی مونتاژ کند. متأسفانه توسعه شغل بیشتر فاقد اثرهای مورد نظر بود. به طور کلی، اگر ترتیب کل تولید از تعدادی وظایف ساده تشکیل شده باشد، طبیعی است که انجام حجم بیشتری از این نوع وظایف الزاماً به تغییر قابل توجه شغل منتهی نخواهد شد، به عبارت دیگر اگر وظیفه بستن دو پیچ بر روی ماشین گسترش داده شود به طوری که کارگر وظیفه بستن سه پیچ و وصل کردن دو سیم را عهده‌دار شود، یکنواختی اولیه شغل کماکان باقی است (مورهد و گریفین، ۱۳۷۹؛ ۱۹۳).
آیا گسترش شغلی همواره با بهره‌مندی است ؟ هواداران گسترش شغلی می‌گویند آری و از پیامد کارهای خود با گزارشهای پر آب و تاب جانبداری می‌کنند. اما ناظران بی‌طرف در میان گزارش کامیابیها،‌ ناکامیهایی را نیز در این زمینه پذیرفته‌اند. نگاهی بر پژوهشهای انجام شده نشان می‌دهد اگر‌چه اندازه کامیابیها بیشتر از ناکامیها است، اما پیامدهای کلی گسترش شغلی هنوز روشن نیست.
پیامدهای توسعه شغلی بستگی آشکار به شغل مورد نظر دارد. دو نمونه برای دو سوی قضیه موضوع را روشن‌تر می‌کند. گسترش شغل یک منشی که همه ساعت‌های روز را در ماشین کردن یک نوع نامه بکار می‌برد، بهره خوبی به بار می‌آورد. در حالی‌که برعکس گسترش شغل یک پزشک عمومی موجب سردرگمی پزشک و آسیب بیمار می‌گردد. به سخن دیگر می‌توان شغلها را هم بسیار محدود و هم بسیار گسترده طراحی کرد. از این رو کامیابی در طراحی هر شغل بستگی زیادی به شغل مورد نظر و بیش از همه به اندازه تخصصی بودن آن دارد .
در هر تلاشی که برای طراحی یک شغل به کار می‌رود، مسأله پدید آوردن تعادل دارای اهمیت است. نوشته‌های نویسندگانی مانند «ورثی» که به عامل انسانی در کار اهمیت می‌دهند، سبب شد تا آراء تحلیل‌گران مطالعه زمان و حرکت، که به جنبه‌های کار پا می‌فشارند، تعدیل شود. به گونه‌ای که می‌توان گفت، گسترش یک شغل معین تا آنجا سودمند است که سود پدید آوردن انگیزه‌ها بیشتر از زیان چشم‌پوشی از تخصص باشد. از این رو، گسترش شغل نیز همانند تخصصی‌ کردن شغل راه‌گشای همه دشواریهای طراحی شغل نیست(مینتزبرگ، ۱۳۷۷؛ ۴۴).
چرخش شغلی^[۲۴]
اگر بتوان افراد را در مشاغل هم خانواده و همگون که با آنها آشنایی دارند جابجا نمود، چرخش شغلی ایجاد می‌شود(الوانی، ۱۳۷۷،ص۱۶۲). چرخش شغلی یعنی تغییر منظم کارکنان از یک شغل به شغل دیگر با این هدف که انگیزه و اشتیاق کارکنان افزایش یابد(مورهد و گریفین، ۱۳۷۹؛ ۱۹۴). همچنین انجام دادن شغلهای متفاوت در یک دوره زمانی را شامل می‌شود. اکثر سازمانها مهارتهای ادراکی را در آموزش مدیریت بوسیله چرخش دادن آنها در بخشهای مختلف توسعه می‌دهند(لوسیر،۱۹۹۷؛ ۲۲۲). چرخش شغلی به جابجایی برنامه ریزی شده افراد بین مشاغل در یک دوره زمانی به منظور یک یا چند هدف خاص اشاره دارد. بطور کلی دو نوع چرخش شغلی وجود دارد. یکی چرخش درون کارکردی^[۲۵] و دیگری چرخش فرا کارکردی^[۲۶] می باشد. چرخش درون کارکردی به معنی چرخش بین مشاغلی با سطوح مشابهی از مسئولیت پذیری و در یک زمینه کارکردی یا عملیاتی می باشد. چرخش فرا کارکردی به معنی جابجای بین مشاغل در بخشهای مختلف سازمان در طول یک دوره زمانی می باشد. شغل های مشخص شده برای چرخش فرا کارکردی که در یک توالی مرتب شده اند، افزایش سطح مسئولیت پذیری را نشان می دهد ( بنت ۲۰۰۳؛ ۷). به وسیله چرخش شغلی افراد با مشاغل بیشتری آشنا شده و در کار خود از تنوع و گوناگونی بالاتری برخوردار می‌گردند و در نهایت انگیزه به کار در آنان تقویت می‌گردد(الوانی، ۱۳۷۸؛ ۱۶۲). هزینه چرخش شغلی این است که کارکنان به منظور کارکردن در وظایفی که برای انجام دادن آن هیچ گونه تجربه ای ندارند مشکل پیدا می کنند. مزیت چرخش شغلی این است که مدیر می تواند به آسانی اطلاعات کارمند را استخراج نماید ( میندورف ۲۰۰۳؛ ۱).
تا کنون چرخش مشاغل توسط شرکتهای زیادی مورد استفاده قرار گرفته است اما چرخش مشاغل نیز مانند توسعه مشاغل نتوانسته بطور کامل انتظارها را برآورده کند. به دلیل نتایج یأس‌آور می‌توان مشکل اصلی را وجود مشاغل محدود و ساده دانست. اگر یک حلقه چرخشی کارکنان را در همان مشاغل قبلی حرکت بدهد، آنها به جای اینکه با یک شغل خسته کننده سروکار داشته باشند، با چندین شغل خسته کننده و یکنواخت روبرو خواهند بود. هر چند ممکن است یک کارگر تغییر هر شغل را با جدیت و علاقه جدید شروع کند اما اثر آن چندان نخواهد ماند. چرخش مشاغل ممکن است باعث کاهش کارایی نیز بشود. این اقدام آشکارا خبرگی و مهارت ناشی از تخصص را به خطر می‌اندازد. چرخش مشاغل به دلیل اینکه کارگر در شغلهای مختلفی انجام وظیفه می‌کند و می‌تواند مهارت شغلی بیشتری کسب کند یکی از فنون بسیار مؤثر آموزش است. بنابراین انتقال کارکنان به مشاغل جدید با قابلیت انعطاف بیشتری همراه شده است. بسیاری از شرکتها از چرخش مشاغل برای آموزش استفاده می‌کنند ولی از آن برای ایجاد انگیزه در کارکنان استفاده چندانی به عمل نمی‌آیند(مورهد و گریفین، ۱۳۷۹؛ ۱۹۴).
۲-۶٫ مزایای احتمالی چرخش شغلی :
چرخش شغلی می تواند بطور مستقیم به توسعه سریع اعضا جدید کارکنان منتهی شود.
چرخش شغلی فرا کارکردی می تواند یک روش قوی توسعه دادن جاه طلبی های سازمانی باشد.
قادر ساختن کارکنان به منظور کار در زمینه های مختلف سازمان از طریق چرخش شغلی فرا کارکردی و می توانند در حفظ دانش و مدیریت از طریق گسترش دادن تخصص های فردی در داخل سازمان نقش نداشته باشند.
چرخش شغلی فرا کارکردی و در سطح پایین تر مبادله شغلی می توانند در توسعه اجتماعی همانند سرمایه انسانی افراد از طریق ایجاد و توسعه روابط جدید در سرتاسر سازمان سهیم شوند ( بنت ۲۰۰۳؛ ۹).
۲-۷٫ غنی‌سازی شغل^[۲۷]
غنی سازی شغلی رویکردی است که سازمانها به منظور طراحی مجدد شغل، ایجاد رضایت شغلی بوسیله قرار دادن چالشها و مسئولیت پذیری در شغل به کار می گیرند. ایجاد این شغل ها از این جهت برای اکثر کارکنان جذاب می باشد که باعث انگیزش کارکنان می گردد.
مفهوم غنی سازی شغلی این است که شغل های غنی شده نیازهای روانی کارکنان را برآورده می سازد. پیامدهای آن در کارکنان برانگیخته شده و راضی شده این خواهد بود که از شغل شان لذت می برند و بنابراین تلاش بیشتری را برای انجام دادن شغل شان به کار می گیرند ( کرول ۲۰۰۳؛ ۲).
غنی‌سازی شغل براین فرض استوار است که برای ایجاد انگیزه در کارکنان باید نیاز به توفیق شناخت و مسئولیت‌‌پذیری و رشد و کمال را در آنها برآورده نمود و شغل باید به گونه‌ای طراحی شود که حتی‌المقدور این نیازها را در شاغلین ارضاء کند(الوانی، ۱۳۷۷؛ ۱۶۲). در حالیکه توسعه شغلی حیطه شغل را افزایش می‌دهد، غنی‌سازی شغل مشاغل را از لحاظ عمودی گسترش می‌دهد، یعنی به عمق شغل می‌افزاید. این بدان معناست که غنی‌سازی شغل به کارکنان اجازه می‌دهد که کنترل بیشتری بر کارشان داشته باشند. آنها مجازند که برخی از وظایفی که نوعاً‌ به وسیله سرپرستان آنها انجام می‌گیرد، بپذیرند. وظایفی که در یک شغل غنی شده وجود دارند، به کارکنان اجازه می‌دهند فعالیتی را بطور کامل با آزادی، استقلال و مسئولیت بالا انجام دهند. چنین شغلی چنان به افراد بازخور می‌دهد که بتوانند عملکرد خود را ارزیابی و تصحیح کنند(رابینز، ۱۳۷۶؛ ۳۹). به عبارت دیگر غنی‌سازی شغل منبع جدیدی از رضایت را در درون خود شغل فراهم می‌کند و مسئولیت، استقلال و کنترل را افزایش می‌دهد. اضافه کردن این عناصر به شغلها، گاهی اوقات توسعه عمودی نامیده می‌شود(دیویس، ۱۹۸۹؛ ۱۵۶). مبنای نظریه غنی‌سازی شغل، تئوری دو عاملی هرزبرگ در انگیزش می‌باشد، هرزبرگ عقیده داشت که می‌توان از راه تجربه‌های مثبت مرتبط با کار مانند احساس مسئولیت، کسب موفقیت و شهرت در اشخاص ایجاد انگیزه کرد. برای رسیدن به این هدف او از نظریه غنی‌ کردن عمودی شغل یعنی علاوه بر افزودن وظایف بیشتر به یک شغل،‌ وظیفه کنترل بر وظایف نیز باید به شخص واگذار شود،‌ طرفداری می‌کرد(مورهد و گریفین، ۱۳۷۹؛ ۱۹۵). به نظر وی شغل غنی شده دارای هشت ویژگی زیر می‌باشد:‌
بازخور مستقیم^[۲۸] : کارکنان باید بلافاصله ارزیابی و آگاهی از نتایج کارشان را داشته باشند. این بازخور می‌تواند از طریق خود شغل بوجود آید یا بوسیله سرپرست ارائه شود.
رابطه با مشتری^[۲۹] :‌ وقتی که ارباب رجوع یا مشتری برای محصول یا خدمت ارائه شده وجود داشته باشد، شغل به طور خودکار غنی شده است. خدمت به یک ارباب‌رجوع به افراد رضایت بیشتری می‌دهد تا اینکه فقط کار را برای سرپرست انجام دهد.
یادگیری جدید :‌ شغل غنی شده به انجام دهنده آن فرصت یادگیری مهارتهای جدید را می‌دهد.
برنامه‌ریزی :‌ قادر بودن به برنامه‌ریزی در مورد جریان کار،‌ باعث غنی شدن شغل می‌شود، برنامه‌ریزی شامل اختیار انجام دادن کار محوله می‌باشد.
تجربه منحصر به فرد ^[۳۰]:‌ یک شغل غنی شده دارای ویژگی منحصر به فرد می‌باشد. مانند مشاور روابط عمومی که دارای فرصتی برای ملاقات با افراد مشهور می‌باشد.
کنترل برروی منابع :‌ کنترل بر روی منابع مانند پول، مواد یا افراد باعث غنی‌سازی شغل می‌شود.
اختیار ارتباط مستقیم : یک شغل غنی شده به کارکنان فرصت ارتباط برقرار کردن مستقیم با دیگر افرادی که از نتیجه کار وی بهره‌مند می‌شوند را می‌دهد.
پاسخگویی شخصی : در یک شغل غنی شده، کارکنان مسئول عملکردشان می‌باشند(دابرین،۱۹۹۵؛ ۱۶۳).
علاوه بر این تئوری غنی‌سازی شغل بیان می‌کند که شغلها باید برای بهبود انگیزاننده‌های مرتبط با شغل طراحی مجدد شوند و برای اینکار باید به کارکنان فرصت داده شود تا سطوح دستیابی بالایی را بدست آورند. کارکنان همچنین باید فرصت شناخت و پیشرفت در مسیر شغلی‌شان را در قبال انجام خوب شغلشان داشته باشند و خود شغل باید چالشی، جالب و با مفهوم باشد. علاوه بر آنچه که هرزبرگ بیان کرده است، تکنیکهای متعددی برای بهبود این عوامل انگیزشی وجود دارد که باید در موقعیتهای مناسب بکار برده شوند. پیشنهادات متعدد شامل موارد زیر می‌باشد:‌

قرار دادن کارکنان یا گروه های کار در یک بخش کامل و طبیعی کار.
اضافه کردن وظایف و تکالیف مشکل به شغل کارکنان و فراهم آوردن امکانات آموزشی مناسب.

۲-۱ نیروی سپر جزیره
نیروی سپر جزیره از جمه نمادهای همکاری نظامی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس است که به منظور مقابله با تهدیدات احتمالی تشکیل گردیده و علی رغم عدم کارآیی مناسب این نیرو در بحران های داخلی و منطقه ای کشورهای عضو شورا ، اعضاء معتقد به لزوم حفظ نیروی سپر جزیره و توسعه آن می باشند . در این قسمت به چگونگی تشکیل نیروی سپر جزیره و ساختار و سازمان آن پرداخته می شود .
۲-۱-۱ چگونگی شکل گیری نیروی سپر جزیره
در دسامبر سال ۱۹۸۱ کودتای نافرجامی علیه حاکم بحرین رخ داد که طی آن ۷۳ نفر از شیعیان بحرینی مرتبط با جمهوری اسلامی ایران دستگیر شدند . پس از این واقعه کشورهای عضو شورای تازه تاسیس همکاری خلیج فارس بویژه عربستان سعودی در برابر خطر صدور انقلاب اسلامی ایران احساس ترس نموده و به فکر چاره ای در مقابله با آن افتادند . از طرفی موفقیت های ارتش ایران در اواخر سال ۱۹۸۲ که منجر به آزادسازی ۸۰۰ مایل مربع از خاک این کشور گردیده بود و برای نخستین بار جنگ در خاک عراق ادامه می یافت ، منجر گردید که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در سومین جلسه شورا در نوامبر ۱۹۸۲ نسبت به مطرح نمودن بحث لزوم ایجاد یک نیروی نظامی مشترک اقدام نمایند و در همان سال نیز نخستین رزمایش مشترک تحت عنوان «سپرجزیره ۱ » را برگزار نمودند .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

«رزمایش سپرجزیره ۲ » در سال ۱۹۸۴ در منطقه« حفرالباطن» با حضور ده هزار نیروی رزمی از شش کشور عضو شورا برگزار شد که این رزمایش هم زمان با اوج جنگ ایران و عراق بوده و در همان ایام نیز دو تانکر کویتی و عربستانی هدف نیروهای ایرانی یا عراقی قرار گرفته بودند . با این اوصاف ، در پنجمین جلسه شورای همکاری خلیج فارس در اواخر سال ۱۹۸۴ ، تشکیل نیروی سپرجزیره تصویب و این نیرو تحت عنوان
« قوات درع الجزیره المشترکه »تشکیل گردید .
حدود یک سال طول کشید تا تعداد ۷۰۰۰ نیرو از شش کشور عضو شورا در دو تیپ آرایش یافته و در ستاد فرماندهی سپر جزیره که در شهرک نظامی ملک خالد در حفرالباطن تشکیل شده بود ، استقرار یافتند .
۲-۱-۲ ماموریت نیروی سپر جزیره
نیروی سپر جزیره بعنوان خط مقدم دفاع از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در برابر هرگونه تهاجم خارجی و یا بحران های داخلی است و بر مبنای اساس نامه سپر جزیره ، هرگونه تهاجم خارجی به یکی از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس ، به منزله تهاجم به کلیه کشورهای عضو شورا تلقی گردیده و دفاع از آن کشور وظیفه همه اعضاء می باشد . همچنین دخالت هر نهادی در اوضاع داخلی هر یک از کشورهای عضو شورا به منزله دخالت در امور داخلی همه کشورهای شورا است .
۲-۱-۳ ساختار و سازمان نیروی سپر جزیره
ساختار نیروی سپر جزیره بر اساس ساختار ارتش آمریکا سازماندهی شده و بر اساس قانون نانوشته ، فرمانده این نیرو از بین افسران عالی رتبه ارتش عربستان سعودی به مدت چهار سال انتخاب می گردد . جانشین فرماندهی و سایر ارکان نیروی سپر جزیره به مدت دو سال از سایر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس انتخاب می گردند . هرگونه اقدام نیروی سپرجزیره منوط به اجماع نظر و تصویب سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس می باشد .
از سال ۲۰۱۱ میلادی «سرلشکر مطلق بن سالم العظیمی» بعنوان فرمانده نیروهای سپرجزیره معرفی شده است . وی در سال ۲۰۱۳ اظهار نموده است که نیروی سپر جزیره دارای ۴۰۰۰۰ نیرو می باشد و مرکز آن همچنان در حفرالباطن واقع می باشد .
ساختار سازمانی نیروی سپر جزیره بشرح ذیل می باشد :

چارت سازمانی ۱۴ساختار سازمانی نیروی سپر جزیره
۲-۱-۴ تحولات نیروی سپر جزیره
۲-۱-۴-۱ در سال ۱۹۹۰ شورای همکاری خلیج فارس مدرنیزه ساختن نیروی سپرجزیره را در دستور کار خود قرار داده و یگان های پیاده مکانیزه به این نیرو ملحق گردیدند و در حال حاضر نیز این نیرو دارای قابلیت های دریایی و هوایی می باشد .
۲-۱-۴-۲ در سال ۱۹۹۵ میلادی مقرر شد تا نیروهای مسلح دولت های عضو از خط ارتباطی امنی برای اتصال و اشتراک بر اساس خطوط فیبر نوری استفاده کنند که این سیستم در سال ۲۰۰۰ میلادی راه اندازی شد.
۲-۱-۴-۳ در سال ۲۰۰۶ میلادی و بر اساس پیشنهاد ملک عبدا… پادشاه عربستان مقرر گردید نیروهای سپرجزیره در کشورهای مربوطه استقرار یافته و در هنگام لزوم در منطقه تجمع ( حفر الباطن ) حاضر گردند .
۲-۱-۴-۴ نیروی سپر جزیره بطور سالیانه نسبت به برگزاری رزمایش های مشترک اقدام می نماید که آخرین رزمایش انجام شده در فوریه سال ۲۰۱۴ میلادی در کویت انجام شده است .
۲-۱-۴-۵ نیروهای سپرجزیره متشکل از نیروهای عربستانی ، کویتی و اماراتی جهت مقابله با اعتراضات بیداری اسلامی در بحرین در سال ۲۰۱۱ ، در این کشور گسترش یافته و اخباری مبنی بر احتمال تاسیس پایگاهی جهت استقرار دائمی این نیروها در بحرین منتشر گردیده است .
۲-۱-۵ نقش نیروی سپر جزیره در بحران های منطقه ای
نخستین و مهمترین اقدام عملی نیروهای سپرجزیره در بحران های داخلی شورای همکاری خلیج فارس را
می توان به عملکرد این نیرو در بحران بحرین نسبت داد .
در ۱۴ مارچ سال ۲۰۱۱ میلادی و در پی بروز اعتراض های مردمی در کشور بحرین ، دولت این کشور از نیروهای سپرجزیره درخواست کمک نموده و این نیروها که از کشورهای عربستان ، کویت و امارات عربی متحده بودند ، از مسیر عربستان سعودی وارد بحرین شدند . «سرلشکر العظیمی» فرمانده نیروهای سپر جزیره ، ماموریت این نیروها در بحرین را تامین امنیت بحرین و زیرساخت های راهبردی این کشور در مقابل هرگونه دخالت خارجی عنوان نموده و اظهار داشت که نیروهای سپرجزیره صلح ، خوبی و عشق را به بحرین خواهند آورد ( ۲۰۱۴ ، Wikipedia)
در حال حاضر حدود ۱۵۰۰ نیروی سپر جزیره به منظور مقابله با اعتراضات مربوط به بیداری اسلامی در بحرین مستقر می باشند ( ۲۰۱۴ ، cloud front)
۳- ۱ برگزاری رزمایش های مشترک
یکی از جنبه های مهم همکاری های نظامی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس ، برگزاری
رزمایش های مشترک هوایی ، دریایی ، زمینی و یا رزمایش های مرکب می باشد که با حضور نیروهای مسلح کشورهای عضو و عموماً با نظارت نیروهای فرامنطقه ای بصورت سالیانه یا دو سال یک بار صورت
می پذیرد . برگزاری رزمایش های مشترک با حضور نیروهای کشورهای عضو از جمله اهداف نظامی شورای همکاری خلیج فارس به منظور افزایش توانمندی های نظامی کشورهای عضو شورا، توسعه همکاری و هماهنگی بین نیروهای نظامی و افزایش قابلیت اجرای عملیات مشترک نظامی می باشد . در این قسمت به رزمایش های مهم برگزار شده توسط کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس اشاره می گردد .
۳-۱-۱ رزمایش سالیانه «اتحاد» ^[۳۳]
از جمله مهمترین رزمایش های سالیانه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس ، رزمایش موسوم به اتحاد یا Solidarity است که با شرکت نیروهای دریایی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برگزار می گردد .
۳-۱-۲ رزمایش نیزه خلیج ^[۳۴]
رزمایش نیزه خلیج نیز از جمله رزمایش های قابل توجهی است که همه ساله با حضور نیروهای هوایی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برگزار می گردد .
۳-۱-۳ رزمایش «جزایر وفا»^[۳۵]
بدنبال بازدید محمود احمدی نژاد رئیس جمهور سابق جمهوری اسلامی ایران از جزیره ابوموسی در سال ۲۰۱۲ میلادی ، کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در پاسخ به این اقدام ایران نسبت به طرحریزی رزمایش مرکب «جزایر وفا » تحت عنوان رزمایش نیروهای سپر جزیره اقدام نموده با حضور نیروهای زمینی ، دریایی و هوایی به اجرای رزمایش دو روزه در منطقه خلیج فارس پرداختند ( ۲۰۱۴ ، the national)
۳-۱-۴ رزمایش «همکاری پزشکی ۳ » ^[۳۶]
رزمایش مذکور به میزبانی کشور عمان در دسامبر سال ۲۰۱۴ با حضور یگان های پزشکی ارتش کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و با هدف افزایش همکاری های نظامی بین نیروهای مسلح کشورهای عضو شورا ، تبادل تجربیات پزشکی نظامی ، انجام اقدامات پزشکی در صحنه نبرد ، اجرای عملیات نجات و تخلیه مجروحین برگزار شده است ( ۲۰۱۴ ، Kuna)
۴ -۱ برگزاری نمایشگاه و کنفرانس های نظامی – امنیتی
کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس طی یک دهه گذشته به محل برگزاری نمایشگاه های تجهیزات دفاعی و امنیتی بین المللی و معتبر تبدیل شده که طی آن شرکت های تولید کننده تجهیزات نظامی نسبت به ارائه محصولات خود در این نمایشگاه ها اقدام و عموماً در حاشیه آنها نیز کنفرانس های دفاعی – امنیتی با حضور مقامات نظامی کشورهای مختلف برگزار می گردد . در این قسمت به مهمترین
نمایشگاه های برگزار شده توسط کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس اشاره می گردد .
۴-۱-۱ نمایشگاه تجهیزات دفاعی آیدکس^[۳۷]
نمایشگاه تجهیزات دفاعی آیدکس بزرگترین نمایشگاه تجهیزات دفاعی منطقه غرب آسیا محسوب
می گردد که از سال ۱۹۹۹ هر دو سال یک بار در کشور امارات عربی متحده برگزار می شود و نهمین دوره آن نیز تحت عنوان «نمایشگاه آیدکس ۲۰۱۵ » در فوریه سال ۲۰۱۵ میلادی در شهر ابوظبی برگزار گردید.
در نمایشگاه آیدکس تولید کنندگان عمده و مشهور تجهیزات نظامی به ارائه جدیدترین محصولات خود می پردازند تا آنجا که در نمایشگاه آیدکس ۲۰۱۳ ، ۱۱۱۲ تولید کننده از ۵۹ کشور جهان نسبت به ارائه محصولات دفاعی و نظامی خود اقدام نموده و حدود هشتاد هزار نفر نیز از این نمایشگاه بازدید
نموده اند . همچنین در حاشیه برگزاری نمایشگاه ، کنفرانس های دفاعی – امنیتی با حضور هیئت های نظامی از کشورهای مختلف برگزار می گردد(۲۰۱۴، IDEX )
۴-۱-۲ نمایشگاه دریایی DIMDEX
DIMDEX نمایشگاه بین المللی تجهیزات دریایی است که هر دو سال یک بار با حضور نمایندگان شرکت های تولید کننده تجهیزات دریایی نظامی در شهر دوحه پایتخت کشور قطر برگزار می گردد و مهمترین نمایشگاه دریایی منطقه غرب آسیا محسوب می شود . چهارمین دوره نمایشگاه DIMDEX در مارس سال ۲۰۱۴ میلادی برگزار شده است ( ۲۰۱۴ ، DIMDEX )
۴-۱-۳ نمایشگاه هوایی دبی ^[۳۸]
نمایشگاه هوایی دبی از جمله موفقترین و مهمترین نمایشگاه های صنعت هوانوردی جهان محسوب می گردد که از سال ۱۹۸۶ میلادی تحت عنوان نمایشگاه عرب ایر ( Arab Air ) آغاز به کار نموده و بتدریج به نمایشگاه بین المللی هوایی تبدیل گردیده است . این نمایشگاه نیز هر دو سال یک بار با حضور شرکت های مهم صنایع هوایی نظامی و غیرنظامی برگزار می گردد و دوره آتی آن درنوامبر سال ۲۰۱۵ برگزار
می شود (۲۰۱۴- Dubai air show )
۵ –۱ ایجاد نیروی نظامی مشترک
کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس علاوه بر دارا بودن نیروی مسلح تحت عنوان سپر جزیره که پیش از این در خصوص آن توضیحاتی ارائه گردید ، اخیراً و بر مبنای مصوبات بیانیه ریاض در حال تشکیل نیروهای مسلح مشترک به موازات نیروی سپر جزیره می باشند که در این قسمت توضیحاتی در خصوص این نیروهای نظامی مشترک ارائه می گردد .
۵-۱-۱ فرماندهی مشترک نیروهای مسلح
سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در سی و پنجمین نشست سران این شورا در کشور قطر ، بر اساس طرحریزی بعمل آمده قبلی تشکیل فرماندهی مشترک نیروهای مسلح را به تصویب رسانده اند بر اساس طرح مذکور مرکز این فرماندهی در شهر ریاض پایتخت عربستان سعودی خواهد بود . این فرماندهی مشترک که از آن به عنوان «ناتوی عربی » نیز یاد می شود ، بر خلاف ناتو فاقد نیروی ثابت و دائمی خواهد بود و یگان های ویژه ای که به این منظور در هر کشور تشکیل خواهد گردید ، نسبت به تشکیل یک یگان ویژه و آموزش نیروها بر اساس متد مشترک بین کشورهای عضو شورا اقدام خواهد نمود . از جمله دلایل و انگیزه های کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در تصویب فرماندهی مشترک نیروهای مسلح می توان به مشارکت آنها در ائتلاف بین المللی ضد داعش و نیز اجرای رزمایش های مشترک نظامی بین کشورهای عضو شورا و نیز شورا با کشورهای غربی اشاره نمود (۲۰۱۴، arabianaerospace)
۵-۱-۲ تاسیس نیروی امنیت دریایی مشترک توسط کشورهای عضو شورای همکاری
خلیج فارس

در این مطالعه تلاش داریم پاسخ سازه های چند درجه آزاد را تحت زلزله نزدیک گسل مورد بررسی قرار دهیم. هدف کلی شناخت و بهبود درک خود از خصوصیات زلزله نزدیک گسل و اثر آن روی پاسخ لرزه ای سازه ها می باشد. بنابراین قادر خواهیم بود ارزیابی از وضع موجود آیین نامه های طراحی برای ارائه طرحی ایمن در مقابل زلزله نزدیک گسل انجام دهیم. در این مطالعه از زمین لرزه تولید شده به کمک روش های لرزه شناسی برای تولید زمین لرزه نزدیک گسل استفاده می شود. سپس این زلزله ها به عنوان تحریک ورودی به سازه اعمال می شوند و پاسخ لرزه ای سازه ها مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فصل دوم : ادبیات موضوعی

مقدمه

جنبش های ثبت شده در نزدیک گسل های فعال، به علت اثرات جهت پذیری پیشرونده و تغییرمکان ماندگار دارای ویژگیهای متفاوتی نسبت به جنبش های معمولی ثبت شده در فاصله دور از گسل می باشند. از جمله مهمترین خصوصیات متمایز این جنبش ها می توان به وجود پالس های پریود بلند در تاریخچه زمانی شتاب، سرعت و تغییرمکان، نسبت بزرگ حداکثر سرعت به حداکثر شتاب در تاریخچه زمانی، محتوای فرکانسی بالای نگاشت و مدت دوام کوتاه در مولفه عمود بر گسل نگاشت اشاره کرد. هریک از این ویژگی ها اثرات مختلفی بر روی سازه های مختلف دارند. همچنین در اینگونه زلزله ها، تجمع انرژی در یک بازه زمانی کوتاه و در یک پالس می تواند باعث حرکت ضربه مانند شود.

تاریخچه موضوع

هال[۸] در دسامبر ۱۹۹۵ گزارش طولانی تحت عنوان مطالعه پارامتری پاسخ قاب های خمشی فولادی به زمین لرزه نزدیک گسل با سرمایه گذاری آژانس مدیریت بحران آمریکا FEMA)) ارائه کرد. بر اساس نتایج این تحقیق معلوم گردید که تنش غیر الاستیک عموما در تیرها ایجاد شده ولی به میزان قابل توجهی تسلیم در ستون ها اتفاق می افتد. همچنین نتایج مقادیر جابه جایی نسبی تحت رکوردهای مورد نظر برای هر دو قاب ۶ و ۲۰ طبقه حاکی از نیاز تغییر مکانی بالای سازه ها تحت رکوردهای نزدیک گسل در مقایسه با محدودیت آیین نامه های لرزه ای فعلی می باشد. همچنین در طی بررسی انجام شده در این تحقیق در خصوص تاثیر مولفه قائم این دسته از رکوردها معلوم گردید که مولفه های قائم در این حالت از اهمیت و تاثیر کمتری برخوردار است. در پایان نتیجه گیری نموده است که تاثیرات این دسته از زمین لرزه ها (رکوردهای نزدیک گسل) از تاثیرات زلزله های ارائه شده در آیین نامه ها بیشتر می باشد. لذا به منظور در نظر گرفتن تاثیرات رکوردهای نزدیک گسل در آیین نامه های لرزه ای، باید سطح نیروی طراحی آیین نامه ها برای زمین لرزه های نزدیک گسل افزایش یابند[۸].
در دو دهه اخیر مطالعات متعددی درباره اثرات و ویژگی های متفاوت زلزله های حوزه نزدیک انجام شده است. برترو و همکاران رفتار ساختمان مرکز پزشکی Olive View را بعد از زلزله سال ۱۹۷۱ سان فرناندو مورد بررسی قرار داده و نشان دادند که این ساختمان به سبب یک پالس شدید متحمل آسیب گسترده ای گردیده است که آنها این پالس شدید را به عنوان یکی از ویژگی های زلزله های حوزه نزدیک شناسایی کردند[۹]. هال و همکاران نشان دادند که پتانسیل خرابی زلزله های حوزه نزدیک بستگی به این موضوع دارد که چه مقدار تعییر مکان در زمین به علت پالس های سرعت ایحاد خواهد شد[۱۰]. همچنین ایوان با رسم منحنی حداکثر تغییر مکان نسبی طبقه در مقابل پریود سازه، نشان داد که حتی برای سازه های الاستیک، اثرات حوزه نزدیک نمی تواند با ضرب کردن ضریب برش پایه آیین نامه ای در یک ضریبی به عنوان فاکتور اثر حوزه نزدیک، محاسبه گردد[۱۱].
همچنین مطالعات نشان دادند که برای سازه های چند درجه آزاد، هنگامی که فرکانس سازه بسیار بزرگتر از فرکانس غالب پالس های سرعت باشد، استفاده از فرکانس اصلی سازه به تنهایی برای تعیین پاسخ سازه کفایت نمی کند[۱۲, ۱۳]. نیازهای پاسخ غیرخطی زلزله های حوزه نزدیک از زلزله های حوزه دور بزرگتر می باشد. در بعضی موارد، استفاده از روش هایی نظیر جذر مجموع مربعات^[۸] و مجموع قدر مطلق مقادیر^[۹] برای پیش بینی پاسخ غیرخطی سازه ها ممکن است باعث نتایج غیرمحافظه کارانه شود[۱۴, ۱۵]. بنابراین، تنها، اصلاح طیف پاسخ طراحی در آیین نامه های طراحی لرزه ای سازه ها برای در نظر گرفتن اثرات زلزله های حوزه نزدیک کافی نمی باشد، زیرا آنها قادر به در نظر گرفتن افزایش پاسخ غیرالاستیک نمی باشند. در سازه های با شکل پذیری یکسان، زلزله های حوزه نزدیک نسبت به زلزله های حوزه دور ضریب کاهش مقاومت کوچکتری در ناحیه حساس به شتاب دارند. هرچند، شکل طیف ضریب کاهش مقاومت برای هر دو نوع زلزله در نواحی طیفی متناظر، شبیه یکدیگر می باشد. این موضوع ناشی از تفاوت موجود در T_c (فرکانسی که ناحیه حساس به شتاب را از ناحیه حساس به سرعت جدا می کند ) در زلزله های حوزه نزدیک نسبت به زلزله های حوزه دور می باشد[۱۶, ۱۷]. فان و همکاران نشان دادند که پالس های دامنه بلند سرعت ناشی از پدیده جهت پذیری، سبب رفتار شلاقی ستون های بتن مسلح یک پل شده و باعث ایجاد تغییرمکان پسماند بزرگ در یک جهت می گردد[۱۸]. همچنین لیو و همکاران نشان دادند که نسبت حداکثر سرعت به حداکثر شتاب مطلق در تاریخچه زمانی نگاشت و نیز مقدار انرژی زمین لرزه در نگاشت های حوزه نزدیک، دو پارامتر کلیدی می باشند که پاسخ پل دارای جداگر لرزه ای و بدون جداگر لرزه ای را کنترل می نمایند[۱۹]. همچنین در مورد اثرات ساختگاهی بررسی های انجام شده نشان می دهدکه بطور کلی، ویژگی های جنبش های ثبت شده در خاک تابعی از ویژگی های مقطع خاک (مشخصات دینامیکی خاک، وضعیت هندسی لایه ها و عمق سنگ بستر ) و محرک ورودی (شدت و فرکانس پالس) می باشد. دامنه پالس در خاک به غیر از پالس های ورودی با شدت های بالا و فرکانس کوتاه، بلند تر از دامنه پالس در سنگ می باشد. فرکانس پالس نیز در خاک بزرگتر و یا حداقل برابر با فرکانس پالس ورودی می شود . سختی خاک نیز دامنه و فرکانس پالس ورودی را تغییر می دهد[۲۰].
راچ و اسمولکا [۲۱] با بررسی زمین لرزه نورتریج کالیفرنیا و کوبه ژاپن خسارت بوجود آمده تحت اثر این زمین لرزه ها، عامل تاثیر نزدیکی به گسل و قرار گیری ساختمان ها در مسیر گسیختگی گسل را مورد مطالعه قرار دادند.
به دلیل نیاز لرزه ای بالای زلزله های نزدیک گسل، سازه هایی که بر طبق نیروهای پایه معمولی ارائه شده در آیین نامه های لرزه ای فعلی طراحی شده اند به هیچ وجه نمی توانند تامین کننده اثرات نزدیک گسل باشند. لذا لزوم بررسی و شناخت رکوردهای نزدیک گسل و گنجاندن تاثیرات این رکوردها در آیین نامه های لرزه ای و بهبود ظرفیت سازه ها برای نیازهای بالای لرزه ای حاصل از زمین لرزه های حوزه نزدیک موضوع تحقیقات دهه اخیر بوده است. در این راستا، آیین نامه UBC97 [22]تاثیرات رکوردهای زلزله نزدیک گسل را با ارائه یک سری ضرایب بزرگنمایی در نواحی نزدیک گسل در روابط مربوط به روش استاتیکی معادل و طیف طرح آیین نامه اعمال نموده و ضرورت دارد در دیگر آیین نامه های لرزه ای نیز با انجام تحقیقات وسیع تری تاثیرات این گونه زلزله ها گنجانده شود.
در آیین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله ایران ( استاندارد ۲۸۰۰ ویرایش سوم) در مورد زمین لرزه های نزدیک گسل هیچگونه تمهیداتی در نظر گرفته نشده است و تنها به بیان جمله «به طور کلی باید از احداث ساختمان در مجاورت گسل های فعال و محل هایی که احتمال بوجود آمدن شکستگی در سطح زمین در هنگام زلزله وجود دارد، اجتناب شود. در مواردی که احداث ساختمان ها در چنین مکان هایی اجتناب ناپذیر باشد، علاوه بر رعایت این آیین نامه باید تمهیدات ویژه ای که کارشناسان مشخص می کنند منظور شود.» اکتفا می کند. در کشور ایران شهرهای زیادی از جمله تهران، آستارا، اردبیل، بم، مهاباد و … بر روی گسل واقع شده اند و همچنین شهرهایی نظیر آمل، بجنورد، تبریز، خوی و … فاصله ای کمتر از ۲۰ کیلومتر تا گسل دارند که نزدیک به ۷۰ درصد این شهرها سابقه لرزه خیزی با بزرگی بیشتر از ۶ ریشتر را داشته اند. تنها با تکیه بر همین مسائل ضرورت تحقیقات بیشتر در این زمینه قابل توجیه و پراهمیت می باشد.
در سال ( ۲۰۰۱ ) لیو و همکاران برای بررسی ویژگی های پاسخ غیر خطی قاب های بتنی تحت زلزله های نزدیک گسل دو قاب خمشی ۵ و ۱۲ طبقه را براساس آیین نامه ساختمانی تایوان طراحی کردند و تحت ۴ نگاشت نزدیک گسل از زلزله چی چی تایوان و تعدادی نگاشت از مناطق دیگر جهان مورد تحلیل قرار دادند. نگاشت ها با شتاب اوج ۳۰۵/۰شتاب ثقل، همپایه شدند. در این مطالعه مشخص شد که تغییر مکان نسبی در هر دو سازه تحت زلزله های نزدیک گسل بیشتر از زلزله های دور از گسل است[۲۳].
در سال ( ۲۰۰۵ )چوی و همکاران به منظور بررسی ایمنی نیروگاه هسته ای کره که در حوزه نزدیک گسل واقع شده است، یک قاب ۴ طبقه سه بعدی با پریود اصلی معادل با سازه های نیروگاه اتمی ساختند و با ورودی های مختلف بر روی میز لرزان مورد آزمایش قرار دادند. در این آزمایش سازه اصلی مورد نظر یک سازه صفحه ای گنبدی پیش تنیده با فرکانس اصلی ۴٫۷ هرتز بود، به همین سبب یک قاب فولادی با فرکانس مشابه، برای بررسی اثر محتوای فرکانسی زلزله نزدیک گسل مورد استفاده قرار گرفت. ضخامت ورق ( سقفها) و سختی لوله ها ( ستون ها) طوری تعیین شدند، که پریود اولیه سازه برابر ۴٫۷ هرتز شود. نتایج این مطالعه نشان داد، که رابطه بین محتوی فرکانسی زلزله و فرکانس اصلی سازه ها فاکتور مهمی برای پاسخ سازه ها است. با توجه به این مسئله به نظر می آید که اثر زلزله های نزدیک گسل بر روی سازه های نیر وگاهی در محدوده خطی یا الاستیک تا اندازه ای ناچیز می باشد. مطالعات نشان داد فرکانس سازه بزرگ و سنگین نیروگاه اتمی بین ۴ تا۱۰ هرتز می باشد. ازاین رو اگر سازه ناشی از یک تغییر مکان بزرگ در محدوده غیر خطی قرار گیرد. آنگاه فرکانس سازه کاهش خواهد یافت و پاسخ تغییر مکان بطور چشمگیری افزایش می یابد. زیرا ویژگی های زلزله نزدیک گسل یک حالت ضربه ای با پریود بلند است، که در یک زمان کوتاه رخ می دهد. این ارتعاش، ضربه ای با پریود بلند ( تقریبا ۱ ثانیه) باعث خسارت عمده ای در سازه های با پریود بلند می شود. در واقع می توان گفت سازه های با فرکانس بالا (دوره تناوب کم ) که در محدوده خطی قرار دارند؛ تحت زلزله های نزدیک گسل که دارای محتوای فرکانسی کوتاه (با پریود بلند) هستند، دارای پاسخ بزرگی نمی باشند، اما اگر این سازه ها وارد ناحیه غیر خطی شوند، فرکانس آنها کم شده و پریود آنها افزایش می یابد و در این حالت تحت زلزله های نزدیک گسل آسیب پذیر می شوند. همچنین بررسی آسیب پذیری قطعات نصب شده در هر تراز سقف تحت طیف پاسخ شتاب هر تراز نشان داد که زمین لرزه های با فرکانس بالا می توانند، بر روی ایمنی تجهیزات نصب شده بر روی یک ساختمان اثر بگذارد و مشخص شد زلزله های نزدیک گسل بر روی تجهیزاتی که دارای فرکانس طبیعی بالا هستند، خسارات چشمگیری وارد نمی کنند [۲۴].
فوچ و یان ۲۰۰۲ انواع روش های مدلسازی سازه تحت نگاشت های دور و نزدیک گسل را برای دو ساختمان ۹ و ۲۰ طبقه فولادی با قاب خمشی، مورد بررسی قرار دادند و نتایج حاصل از، تحلیل های دینامیکی و استاتیکی را با یکدیگر مورد مقایسه قرار دادند. در این مطالعه شش مدل ۹ طبقه و شش مدل ۲۰ طبقه بر اساس مقررات NEHRP97 [25]طراحی شدند. در ۴ مدل از هر ساختمان ۹ و ۲۰ طبقه، بعد از آزمایش اتصالات تیر کاهش یافته، اتصالات به صورت شکل پذیر مدل شده، و در دو مدل دیگر اتصالات همانند اتصالات جوشی قبل از زلزله نورتریج شکننده و ترد مدل شدند. اثرات قاب های ثقلی در مقاومت سازه نیز در ۳ مدل برای هر کدام از ساختمان های ۹ و ۲۰ طبقه مورد بررسی قرار گرفت و هرکدام از مدل ها تحت ۱۰ نگاشت متداول کالیفرنیا (دور از گسل ) و ۱۰ زلزله نزدیک گسل مورد بررسی قرار گرفت نتایج این مطالعه نشان داد مدلی که با خط وسط اعضا فرض شده است، خیلی نرم تر و ضعیف تر از مدل های دیگر است. این مدل برای طراحی ساختمان های جدید محافظه کارانه است؛ اما برای ارزیابی ساختمان های موجود یا آسیب دیده پیشنهاد نمی شود. مدل هایی که شامل قاب های داخلی ثقلی هستند، نیازهای تغییر مکان نسبی کوچکتر و ظرفیت تغییر مکان نسبی بزرگتری نسبت به دیگر مدل ها دارند و اثر ناشی از اندر کنش دال مرکب چندان چشمگیر نیست. از این رو پیشنهاد شده که بر ای ارزیابی و پیش بینی عملکرد قاب های فولادی، این اثرات در نظر گرفته شود. قاب هایی که دارای شکست اتصال بودند، دارای نیازهای تغییر مکان نسبی بزرگتر و ظرفیت تغیرمکان های کوچکتری نسبت به مدل های با اتصالات نرم بودند. این مسئله برای هر دو تحلیل دینامیکی و استاتیکی صحیح است. در مدل های با شکست اتصال (قبل از نورتریج )، قاب های ثقلی اثر چشمگیری در پاسخ سازه دارد. درخیلی از حالات قاب های ثقلی داخلی باعث جلوگیری از شکست می شوند. پیشنهاد شده است که، برای ارزیابی ساختمان های با اتصال قبل از نورتریج و سازه های آسیب دیده، قاب های ثقلی در مدلسازی در نظر گرفته شوند[۲۶].
هال در سال ۱۹۹۷ به بررسی دو ساختمان ۶ و ۲۰ طبقه که بر اساس آیین نامه UBC97^[10] و مقررات رایج ژاپن طرح شده بودند، پرداخت. در این گزارش رفتار غیر خطی سازه همراه با رفتار انوع اتصالات در زلزله های نزدیک منبع و در موقعیت های مختلف نسبت به گسل مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برای بررسی محدوده نزدیک گسل در مناطق زلزله خیز، حوزه لرزه خیز به صورت شبکه هایی تقسیم شد، و در هر گره اثر نگاشت های نزدیک منبع بر روی رفتار سازه ها مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه چهار سا ختمان ۶ و ۲۰ طبقه با زیر زمین که یک بار براساس آیین نامه ژاپن و یکبار بر اساس آیین نامه UBC97 [22]طرح شده بودند مورد بررسی قرار گرفت. در طراحی همه ساختمان ها، فنداسیون صلب بوده و از اثر اندرکنش دال بتنی صرف نظر شده است. همچنین در تحلیل اثرات ثانوی P- Δ برای قاب های داخلی در نظر گرفته شده بود و در محاسبات، اثر نیروی محوری ستون ها بر ظرفیت خمشی پلاستیک ستون ها دیده شده بود. در این مطالعه پنج حالت اتصال مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که خسارت وارده به ساختمان ها، بیشترین ارتباط را با اوج تغییر مکان زمین دارد. اگرچه در بعضی از ساختمان ها شکستی توسط برنامه کامپیوتری پیش بینی نشده است، اما کاهش مقاومت ناشی از کمانش موضعی را نباید رد کرد. ملاحضه شد بیشتر شکست جوشی، در بال تیر ها اتفاق می افتد. همچنین در بعضی از ساختمان ها، با وجود اینکه پاسخ سازه کم بوده است، بعضی از اتصالات شکسته شده است. با بررسی پایداری ساختمان هایی که دارای درصد بالایی از شکست های جوشی بودند، مشخص شد، عامل پایدارای ساختمان ها ناشی از، اتصالات سالم، مقاومت باقیمانده در اتصالات شکسته شده، اندرکنش دال، مقاومت محوری تیرها، مقاومت اتصالات ساده قاب های ثقلی، مقاومت بیشتر فولاد و کرنش سخت شدگی بوده است. همچنین مقاومت ساختمان ها بطور چشمگیری بیشتر از سطح طرح شده بر اساس آیین نامه می باشند، این مسئله به دلیل محدود کردن تغییرمکان های نسبی و عوامل ذکر شده می باشد. این مطالعه نشان داد که سه پارامتر ارتفاع سازه، سختی جانبی و نوع اتصال در پاسخ سازه بسیار موثر است. با مقایسه رفتار ساختمان ۶ و ۲۰ طبقه مشخص شد، که تغییر مکان­های نسبی در ساختمان های ۶ طبقه بیشتر از ساختمان های ۲۰ طبقه است، با اینکه مقاومت جانبی ساختمان های ۶ طبقه نسبت به وزن، از ساختمان های ۲۰ طبقه بزرگتر است. با مقایسه دو ساختمان ۶ طبقه که براساس آیین نامه ژاپن طرح شده بوند، مشخص شد، ساختمانی که بر اساس آیین نامه ژاپن طرح شده است، دارای مقاومت جانبی بیشتری هستند. همچنین مشاهده شد، افزایش مقاومت جانبی، تاثیر کمی در افزایش مقاومت ساختمان در برابر زلزله دارد، بطوری که احتمالا با افزایش سختی، سازه بار جانبی بیشتری جذب می کند [۲۷].

فصل سوم : مشخصات زلزله نزدیک گسل

مقدمه

زمین­لرزه که از رها شدن ناگهانی انرژی انباشته شده در پوسته زمین و در ظاهر بدون کوچکترین هشداری روی می­دهد، یکی از مهیب­ترین پدیده ­های طبیعی است که می ­تواند منجر به تلفات جبران ناپذیر انسانی و ویرانی­های گسترده در منطقه تحت حادثه گردد. به طور متوسط سالانه ۰۰۰/۱۰ نفر در دنیا جان خود را در اثر وقوع این پدیده از دست می­ دهند. خسارات مالی ناشی از زمین­لرزه نیز بسیار سنگین است بطوریکه مطالعات یونسکو تنها خسارات ناشی از زمین­لرزه­های سالهای ۱۹۲۶ تا ۱۹۵۰ میلادی را حدود ۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰/۱۰ دلار برآورد می­ کند.
افزایش جمعیت در مناطق نزدیک به گسل های فعال (مانند ایالت کالیفرنیا در آمریکا و شهر تهران در ایران) به طور قابل توجهی احتمال وقوع یک زمین لرزه بزرگ نزدیک یک کلانشهر در آینده نزدیک را افزایش می دهد. این جمله که “وقوع یک زمین لرزه بزرگ نزدیک به شهرهای ایالت کالیفرنیا اجتناب ناپذیر است[۱۰]، برای بسیاری از دیگر کلانشهرهای دیگر در جهان صادق است. این در حالی است که مطالعات نشان می دهد زمین لرزه نزدیک گسل دارای خصوصیات ویژه ای است که می تواند باعث ایجاد خسارات زیادی در سیستم های مهندسی گردد. بنابراین مطالعه بیشتر این نوع از زمین لرزه ها و افزایش شناخت و آگاهی در مورد اثرات این زمین لرزه ها بر سازه ها ضروری به نظر می رسد.
در مناطق نزدیک گسل، انتشار شکست گسل به سمت ساختگاه با سرعت بسیار زیاد باعث می گردد که بخش قابل توجهی از انرژی لرزه ای به صورت یک پالس با پریود بالا که اغلب در ابتدای تاریخچه زمانی سرعت زمین لرزه مشاهده می شود، به ساختگاه وارد شود[۲۸]. وجود پالس با دامنه نوسان بالا باعث می گردد خصوصیات زمین لرزه نزدیک گسل متفاوت از زلزله ثبت شده در حوزه دور از گسل باشد. وجود پالس نزدیک گسل در رکورد زمین لرزه می تواند ناشی از دو عامل اثر جهت داری^[۱۱] و یا اثر تغییر مکان ماندگار^[۱۲] باشد. در ادامه به تفصیل در مورد اثرات جهت داری و تغییر مکان ماندگار توضیح داده خواهد شد. مطالعات نشان می دهد زمین لرزه دارای پالس می تواند باعث ایجاد نیاز لرزه ای زیادی روی سازه ها، و به خصوص سازه های شکل پذیر و نرم (با دامنه نوسان متوسط و بالا) گردد و بنابراین به طور قابل توجهی خطر فروریزش این سازه ها را در مقایسه با زمین لرزه دور از گسل افزایش دهد [۵, ۲۹]. حوزه نزدیک به نقاطی از زمین اطلاق می شود که فاصله آنها از مرکز سطحی زلزله کمتر از یک حد معین است. بعضی از محققین از این فاصله را تا ۳۰ کیلومتر می دانند و برخی دیگر این فاصله را تا ۱۵ کیلومتر در نظر می گیرند [۳۰].
به طور کلی، رکوردهای ثبت شده در مناطق نزدیک گسل را می توان به دو نوع رکوردهای دارای پالس و رکوردهای بدون پالس تقسیم بندی کرد. وجود پالس در تاریخچه زمانی سرعت یکی از ویژگی هایی است که زمین لرزه حوزه نزدیک را از زمین لرزه حوزه دور متمایز می سازد. در ادامه به ویژگی های اثرات جهت داری و تغییر مکان ماندگار پرداخته می شود و خصوصیات فیزیکی این دو پدیده از دیدگاه مهندسی مورد بررسی قرار می گیرد.

اثر جهت داری

جهت داری باعث ایجاد تغییرات خاصی در دامنه و مدت زمان تاریخچه زمانی زلزله در حوالی گسل (R≤۱۰km ) و همچنین بروز اختلاف بین مولفه های موازی و عمود بر گسل می شود. نتایج مطالعات نشان می دهند که وجود پالس جهت داری در رکورد زمین لرزه باعث افزایش دامنه شتاب طیفی، به خصوص در دوره تناوب حدود ۶/۰ ثانیه به بالا می شود.
انتشار گسلش به سمت ساختگاه با سرعتی نزدیک به سرعت موج برشی (V_r≈۰٫۸V_c ) باعث می شود که اکثر انرژی حاصل از گسلش در یک ضربه^[۱۳] بزرگ به ساختگاه برسد که این ضربه در ابتدای تاریخچه زمانی زلزله ظاهر می­ شود. به عبارتی اگر فرض کنیم که هر قسمت از طول گسل در یک بازه زمانی مشخص گسیخته شود، دامنه این پالس بستگی به جهت گیری انتشار شکست نسبت به محل دارد. اگر شکست گسل به سمت محل مورد نظر انتشار یابد، به دلیل آنکه سرعت انتشار شکست تقریباً با سرعت انتشار موج برشی برابر است، موج ها در یک بازه زمانی کوتاه به محل رسیده و باعث ایجاد یک پالس با دامنه زیاد پریود کوتاه می شود که به این پدیده، اثر جهت پذیری پیشرونده^[۱۴] می گویند. حال اگر شکست در جهت دور شدن از محل باشد، موج ها به صورت پراکنده به آنجا رسیده و به این پدیده اثر جهت پذیری پس رونده^[۱۵] می گویند (شکل ‏۳‑۱). در حالتی که جهت گیری شکست طوری باشد که نه به محل نزدیک و نه از محل دور شود آن را اثر جهت پذیری خنثی^[۱۶] می نامند[۳۱].
حرکات پالسی می توانند توسط جابجایی دائمی زمین ناشی از شکست سطحی نیز تولید شوند. این پالس با پالس های ناشی از جهتپذیری پیش رونده متفاوت است. آنچه که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است، اثر پالس ناشی از جهت پذیری پیش رونده می باشد، که مطابق نتایج حاصل از تحقیقات قبلی، بیشترین میزان خسارت را به سازه ها اعمال می کند[۲۹, ۳۲].
۳
ساختگاه ۱
ساختگاه ۲
موج زلزله
۲
۳
۴
۵
قسمت ۱
۲
۴
شکل ‏۳‑۱: امواج حاصل از گسلش و تولید جهت داری
ضربه جهت داری برای گسل های امتداد لغز در جهت عمود بر گسل مشاهده می گردد و در جهت موازی گسل مقدار این اثر خیلی کمتر می باشد. در جهت موازی گسل همچنین اثر جابه جایی تکتونیکی نیز مشاهده می­ شود. این در حالی است که برای گسل های نرمال و معکوس، جهت داری و جابه جایی تکتونیکی در جهت عمود بر گسل مشاهده می شوند (شکل ‏۳‑۲).
گسل نرمال
گسل راستالغز
گسل
ضربه جهت داری
ضربه جهت داری
جابجایی تکتونیکی
جابجایی تکتونیکی
گسل
سطح زمین
شکل ‏۳‑۲ : ضربه جهت داری در گسل های امتداد لغز و نرمال – معکوس
در شکل ‏۳‑۳ وجود پالس جهت داری در مولفه سرعت رکورد ثبت شده از زمین لرزه بم را نشان می­دهد. همان طور که مشاهده می شود، یک پالس بزرگ در ابتدای تاریخچه زمانی سرعت زمین لرزه ایجاد شده است. وجود این پالس باعث ایجاد نیاز لرزه ای زیادی به سیستم های مهندسی در هنگام وقوع زلزله می شود. همچنین آثار مخرب زلزله های نزدیک به گسل به طور عمده ای در زلزله های ۱۹۹۴ نورثریج و ۱۹۹۵ کوبه مشاهده گردید. در هر یک از این زلزله ها حداکثر سرعت حرکت زمین تا حدود cm/sec 175 گزارش شد و پریود پالس موجود در رکورد در محدوده ۱ تا ۲ ثانیه قرار داشت. این محدوده پریود، نزدیک به پریود طبیعی پل ها و سازه های با ارتفاع متوسط می باشد و در نتیجه این نوع سازه ها در این زلزله ها دچار خسارت بسیاری شدند.

تعیین اهداف دانشی
ارزیابی و بازخور
نگهداری و استفاده از دانش
توسعه و تسهیم دانش
شناسایی و کسب دانش
شکل ۲۰-۲: مدل اولیه پیشنهادی تحقیق، با اقتباس از مدل سبک های رهبری باس و مدل سنگ بنای مدیریت دانش
خلاصه فصل دوم
در این فصل ادبیات و پیشینه ی نظری تحقیق به طور خلاصه، به صورت مجموعه ای از نظرات دانشمندان و پژوهشگرانی که در این زمینه فعالیت داشته اند، ارائه گردید. در ابتدای فصل به بیان تعاریفی از مدیریت دانش، تاریخچه، مدل ها و نظریه های مربوط به آن پرداخته شد و در ادامه به تعاریف رهبری، سیر مکاتب رهبری پرداخته شد و رابطه بین رهبری و مدیریت دانش که دو متغییر اصلی پژوهش حاضر هستند مورد بررسی قرار گرفت و همچنین به طور مختصر تاریخچه و اهم وظایف و فعالیت های صندوق ضمانت صادرات ایران، که جامعه آماری این تحقیق می باشد شرح داده شد و در نهایت بر اساس مدل های انتخابی و بررسی های انجام شده بر روی اجزاء و مؤلفه های تشکیل دهنده آن ها، مدل اولیه پیشنهادی تحقیق ارائه گردید.
فصل سوم
روش تحقیق
اهداف فصل:
معرفی مراحل انجام تحقیق و قلمرو مکانی و زمانی تحقیق
معرفی جامعه آماری و روش نمونه گیری
بررسی ابزارها و روش های گردآوری داده ها
تعیین روش های بررسی روایی و پایایی ابزارهای گردآوری اطلاعات
تبیین روش های تجزیه و تحلیل داده ها
پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:أَعلَمُ النّاسِ مَن جَمَعَ عِلمَ النّاسِ إِلى عِلمِهِ؛
داناترین مردم کسى است که دانش دیگران را به دانش خود بیفزاید.کنزالعمال، ج۱۰، ص۱۴۳، ح۲۸۷۳۱
۱-۳ مقدمه
محقق با اتخاذ روش پژوهش مناسب به نتایج ارزنده و قابل اتکایی دست می یابد. تجربه نشان داده است، روش و فرایند تحقیق، چراغ راهنمای محقق بوده و نقش اساسی و محوری را در موفقیت وی ایفا می کند. چرا که، اتخاذ و کاربرد روش تحقیق صحیح که با ماهیت و ویژگی های پژوهش مطابقت داشته باشد، می تواند زحمات و تلاش های تیم پژوهشی را به نتیجه برساند. مبرهن است، روش و فرایند تحقیق نامناسب، منجر به نتیجه گیری غیرواقعی می گردد. از نظیر لاکتوش و پوپر، روش شناسی به خودی خود برای پژوهشگران کتاب حل قواعد و مسائل علمی را پدید نمی آورد، بلکه با منطق و فلسفه ارزیابی، مجموعه ای غیر مکانیکی برای نظریه های کاملاً منسجم، فراهم می سازد (بلاگ ، ۱۳۸۰)

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

همان گونه که در نقشه راه ارائه شده در فصل یک بیان شد، پس از بررسی مدل ها، نظریه ها و متغییرهای تشکیل دهنده ی تحقیق، اجزاء و مؤلفه های تشکیل دهنده ی آن ها که در فصل دوم صورت پذیرفت، ضروی است تا روشی مناسب برای پاسخگویی به سؤالات و بررسی و ارزیابی فرضیات تحقیق اتخاذ گردد، چرا که بدون مشخص نمودن روش تحقیق مناسب نمی توان به نتایج واقعی و قابل اطمینان دست یافت، لذا در این فصل به بررسی مبانی روش شناختی تحقیق پرداخته خواهد شد و موضوعاتی از جمله روش های گردآوری اطلاعات، روش های نمونه گیری، ابزارهای گردآوری داده ها و سنجش پایایی و روایی آن ها، روش های آماری تجزیه و تحلیل داده ها تشریح خواهد شد.
۲-۳ هدف تحقیق
هدف این تحقیق، بررسی مؤلفه های مدیریت دانش در صندوق ضمانت صادرات ایران و همچنین بررسی اثر سبک رهبری بر اقدامات مدیریت دانش و در نهایت اولویت بندی اثر سبک های رهبری بر مدیریت دانش در صندوق ضمانت صادرات ایران است.
۳-۳ نوع تحقیق
تحقیقات علمی بر اساس دو مبنا یعنی هدف و ماهیت تقسیم بندی می شوند. تحقیقات علمی بر اساس هدف شامل تحقیقات بنیادی، کاربردی و عملی هستند و بر اساس ماهیت و روش شامل تحقیقات تاریخی، توصیفی، همبستگی، تجربی و علّی هستند( حافظ نیا،۱۳۸۷).
تحقیق حاضر بر اساس هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی و همبستگی است.
۴-۳ روش تحقیق
در این تحقیق با توجه به اینکه هدف بررسی رابطه میان متغییرهای مستقل (سبک های رهبری) و متغییر وابسته(مدیریت دانش) است و تحقیق از نوع تحقیقات همبستگی محسوب می شود، از تحلیل رگرسیون استفاده می گردد،که یکی از انواع تحلیل های همبستگی است. تحلیل رگرسیون این امکان را به ما می دهد تا تغییرات متغییر وابسته را از طریق متغییرهای مستقل پیش بینی و سهم هر یک از متغییرهای مستقل را در تبیین متغییر وابسته تعیین نماییم(غیاثوند،۱۳۹۰). برای انجام تحلیل روی داده ها و به منظور استفاده از آزمون های پارامتریک لازم است که نرمال بودن توزیع متغییرها مورد آزمون قرار گیرد که یکی از روش های انجام این کار آزمون کولموگروف اسمیرنوف است، که در این تحقیق از آن بهره برده می شود. علاوه بر این با توجه به تعدد متغییر های مدل و روابط پیچیده میان آن ها از روش مدل سازی معادلات ساختاری مبتنی بر واریانس یا روش حداقل مربعات جزئی^[۲۲۳] به منظور ارزیابی کلی مدل، بررسی بارهای عاملی، ضرایب مسیر و معناداری روابط میان متغییرها بهره گرفته می شود.
۵-۳ جامعه و نمونه آماری
جامعه آماری این پژوهش مدیران و کارشناسان صندوق ضمانت صادرات ایران در سال ۱۳۹۲، که مجموعاً ۱۱۰ نفر می باشند و با توجه به حجم جامعه بر اساس جدول نمونه گیری مورگان حجم نمونه ۸۶ نفر برآورد گردید.
۶-۳ روش گردآوری اطلاعات
روش های گردآوری اطلاعات را به طور کلی به دو طبقه می توان تقسیم کرد؛ روش های کتابخانه ای و روش های میدانی. که در این تحقیق هر دو روش به کار گرفته شدند، نحوه ی به کار گیری این دو روش به شرح زیر است.
۱-۶-۳ منابع اولیه
روش میدانی (پیمایشی): جمع آوری داده های اولیه با بهره گرفتن از ابزارهای پیمایش مانند مصاحبه، توزیع پرسشنامه در میان اعضای جامعه آماری انجام شد.
۲-۶-۳ منابع ثانویه
روش کتابخانه ای: در این مرحله گردآوری داده های ثانویه از منابعی مانند کتاب ها، مقالات و مجله ها، پایان نامه ها، اینترنت، اسناد و متون دیجیتال صورت پذیرفت.
۷-۳ ابزار گردآوری اطلاعات
در این تحقیق جهت ارزیابی سبک های رهبری، پرسشنامه چند عاملی رهبری MLQ ^[۲۲۴]به کار گرفته می شود ، این پرسشنامه توسط باس و آوولیو^[۲۲۵] (۱۹۹۴) تهیه شده و تا کنون چند بار ویرایش شده است که در این پژوهش از ویرایش دوم آن که در سال ۲۰۰۰ تهیه شده استفاده می شود. در زمینه مدیریت دانش نیز پرسشنامه محقق ساخته بر اساس متغییرهای مدل سنگ بنای مدیریت دانش مورد استفاده قرار می گیرد.
۸-۳ روایی و پایایی پرسشنامه
روایی و پایایی از مباحث مهمی هستند که باید در مورد هر پرسشنامه سنجیده شوند و تنها زمانی که این دو عامل در سطح مطلوب ارزیابی گردند، می توان داده های حاصل از پرسشنامه را مورد تحلیل قرار داد و نتایج حاصل از تحقیق قابل اطمینان خواهند بود. در این تحقیق نیز این عوامل مورد بررسی قرار گرفتند و نتایج به شرح زیر ارائه گردید.
۱-۸-۳ پرسشنامه رهبری چندعاملی^[۲۲۶] باس و آوولیو^[۲۲۷]
این پرسشنامه برای اولین بار در تحقیقات برنارد باس^[۲۲۸] در سال ۱۹۸۵ به کار گرفته شد. باس به فکر ابزاری بود که بتواند رهبری تحول آفرین را از سایر شیوه های رهبری تمیز دهد، تا به این وسیله بتواند تأثیر نتایج آن را در ابعاد مختلف سازمان ها از قبیل (عملکرد، بازده، فرهنگ، رضایتمندی و…) به دست آورد. بدین منظور وی در ابتدا ابعاد و شاخص های فراوانی را برای ارزیابی رهبری تحول آفرین پیشنهاد کرد و میزان اعتبار و همبستگی هر یک از شاخص ها را در تحقیقات متعددی آزمود. نتایج تحقیقات باس و دیگر محققان در مورد پرسشنامه MLQ، طیف کاملی از رهبری شامل رهبری تحول آفرین، تبادلی و عدم مداخله گر را پدید آورد. اگرچه هدف از طراحی پرسشنامه MLQ، در ابتدا بررسی الگوی رهبری تحول آفرین بود، اما به دلیل دستیابی به اعتبار و قابلیت بیشتر پرسشنامه، شاخص های رهبری تبادلی و عدم مداخله گر را نیز در پرسشنامه دخالت داد و با در هم ریختن سؤالات مربوط به هر کدام از شیوه های رهبری، تکمیل کنندگان پرسشنامه را در موقعیتی قرار داد، که آنچه را به واقعیت نزدیک تر است، علامت گذاری کنند(موغلی،۱۳۸۲).
۱-۱-۸-۳ پایایی (اعتماد) پرسشنامه رهبری چند عاملی
پایایی یکی از ویژگی های ضمنی ابزار اندازه گیری می باشد. پایایی به میزان ثبات و دقت واقعی ابزار اندازه گیری اشاره دارد. به عبارتی ساده تر، به دنبال این است که این ابزار در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به ما می دهد(سرمد و دیگران،۱۳۸۱). به طور خلاصه پایایی به دقت، اعتماد پذیری و ثبات یا تکرارپذیری نتایج آزمون اشاره می کند(مؤمنی،۱۳۸۶).
پرسشنامه رهبری تحول آفرین شامل ۹ عامل و ۳۶ گویه می باشد، که به بررسی شاخص های رهبری تحول آفرین، تبادلی و عدم مداخله گر می پردازد. ویرایش پرسشنامه MLQ در سال ۲۰۰۰ و سال ها بعد نیز توسط باس و آوولیو انجام شده است، اما به دلیل هنجاریابی پرسشنامه MLQ سال ۲۰۰۰ در ایران، توسط موغلی در سال ۱۳۸۱ در این تحقیق نیز از این پرسشنامه استفاده شده است. موغلی برای بازیابی پرسشنامه، آزمونی را در دو نوبت برای آزمودنی های یکسان اجرا کرد. نتایج بدست آمده دارای همبستگی بوده و نشان دهنده پایایی مناسب این پرسشنامه بود. و نهایتاً ضریب آلفای کرونباخ آن برابر ۹۵% بدست آمد که از پایایی بالایی برخوردار بود.
۲-۱-۸-۳ روایی (اعتبار) پرسشنامه رهبری چند عاملی
در بحث از اعتبار یک مفهوم، سؤال اساسی این است که آیا گویه ها همان مفهومی را می سنجند که مورد نظر ماست؟ بنابراین سنجش اعتبار به تعریف ما از مفهوم، یا به عبارتی بهتر به کاربرد گویه برای سنجش موضوع مورد بررسی بر می گردد، نه خود گویه( الرک و بی ستل ،۱۳۸۰). در واقع روایی تعیین می کند که ابزار تعبیه شده تا چه حد مفهوم خاص مورد نظر را اندازه می گیرد. مقصود از روایی این است که پرسشنامه، قادر به اندازه گیری آن چیزی است که برای آن طراحی شده است یا خیر (سکاران ،۱۳۸۰).
روایی و اعتبار این پرسشنامه بارها در خارج از ایران مورد آزمون قرار گرفته است و نتایج مشابه در ۵ قاره جهان بدست آمده است. محققان در کشورهای مختلف از جمله آمریکا، کانادا، اتریش، اسپانیا، هلند، لهستان، اسکاتلند و… در پروژه های تحقیقاتی خود از این ابزار استفاده کرده اند. روایی پرسشنامه MLQ در سال ۱۳۸۲ با بهره گرفتن از روش های دلفی، توزیع مقدماتی پرسشنامه و دریافت نظرات اصلاحی و بررسی پرسشنامه با توجه به جنبه های مختلف روایی، توسط موغلی در سال ۱۳۸۱ انجام شد. ترجمه و روان سازی پرسشنامه MLQ و واژه یابی مناسب با توجه به شرایط بومی، فرهنگی و اداری سازمان های ایران نیز توسط وی انجام شده و به روایی قابل قبولی رسیده است.
۳-۱-۸-۳ شاخص های مورد سنجش در پرسشنامه رهبری چند عاملی