۲ـ۱ـ۱۴ـ۱۰٫ سیستم‌های اطلاعات تجاری (BIS)[66]
هدف از این سیستم‌ها، تهیه و تأمین اطلاعاتی است که یک شرکت تجاری در زمینه اداره کارهای تجاری، کمک به انتخاب تولیدات و مشتریان، پیش‌بینی فروش، مدیریت کانال‌های توزیع، سیاست‌گذاری قیمت، تحلیل کارهای خرید و فروش، مدیریت محصول و مشتری، و برنامه‌ریزی بازاریابی نیاز دارد. سیستم اطلاعات بازاریابی (MIS)[67] و BIS از هم تفکیک‌ناپذیرند. هدف هر شرکتی فروش بیشتر با کمترین هزینه است، سیستم اطلاعات بازاریابی اطلاعات ارزشمندی را برای مدیران شرکت‌ها تهیه می‌کند تا بتوانند در عرصه رقابت‌های پیچیده، رقبا، بازارها، محصولات و مشتریان را به صورت جامع‌تری پژوهش کرده، با تحلیل‌های دقیق‌تری از آینده، نیازها و روند معاملات را پیش‌بینی کنند. از این‌رو کلیه سیاست‌ها و راهبردهای مهم در کارهای تجاری و بازاریابی با پشتیبانی و کمک این دو سیستم اطلاعات راهبردی تهیه و تدوین می‌شود. گفتنی است که با ابداع و توسعه سیستم‌های تجارت الکترونیکی، روش‌های تجارت و کسب و کار تغییر پیدا کرده، به گونه‌ای که امروزه حجم عظیمی از تبادلات و داد و ستدهای تجاری به کمک شبکه‌ها، اینترنت و وب‌سایت‌ها از راه دور و نزدیک و به صورت اتوماتیک و مجازی انجام می‌شود. ذکر این نکته نیز ضروری است که سیستم تجارت الکترونیکی هرگز جایگزین سیستم‌های اطلاعات تجاری و بازاریابی نمی‌شود، بلکه به عنوان مکمل این دو سیستم، تنها محیطی مجازی برای داد و ستدها و تبلیغات ایجاد می‌کند. در صورتی که دو سیستم اطلاعاتی ذکرشده اهداف و کاربردهای بسیار گسترده‌ای داشته و فقط محدود به پشتیبانی از کارهای خرید و فروش و تبلیغات نمی‌شوند. تعدادی از سیستم‌های جانبی BIS شامل سیستم سفارشات مشتری، سیستم فروش ـ تحویل، سیستم تدارکات و تأمین‌کنندگان، سیستم حسابداری که با یکی از زیرسیستم‌های AIS مرتبط می‌شود، سیستم انبارداری، سیستم پژوهش‌ها و سیستم اطلاعات بازاریابی است.
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۲ـ۱ـ۱۴ـ۱۱٫ سیستم‌های اطلاعات تولید (PIS)[68]
PIS به سیستم اطلاعاتی کاربردی مبتنی بر کامپیوتر گفته می‌شود که بر پایه دو محور اساسی، یعنی فرایند چرخه تولید صنعتی و فرایند هدایت، مدیریت و کنترل تولید، طراحی می‌شود. بنابراین اطلاعات موجود و یا تولیدشده در PIS به صورت بانک‌های اطلاعاتی جامعی سازماندهی می‌شوند که هر کدام از این بانک‌ها را می‌توان معادل سیستم جانبی و یا زیرسیستم تلقی کرد که در بطن هر یک، چندین خرده‌سیستم وجود دارد. در اینجا به چند نمونه از زیرسیستم‌های مهم PIS می‌پردازیم:
ـ سیستم تأمین مواد اولیه، شامل اطلاعات مرتبط با کلیه مواد مورد نیاز، قیمت، نوع، تعداد تأمین‌کنندگان آنها؛
ـ سیستم مهندسی صنعتی، شامل طرح‌ها و برنامه‌های عملی در چرخه تولید؛
ـ سیستم هوشمند تولید که هم از نظر ساخت فیزیکی محصولات و هم از نظر تولید برنامه‌های مرتبط با طراحی و چرخه تولید، اطلاعات فنی و مهمی را تولید می‌کند. در این رابطه اشاره می‌کنیم به سیستم طراحی به کمک کامپیوتر (CAD)[69] و سیستم ساخت به کمک کامپیوتر (CAM)[70] که هر دو سیستم با کمک کامپیوتر فرایند ساخت نرم‌افزارها، برنامه‌ها، و پشتیبانی از فرایند ساخت به صورت اتوماتیک را محقق می‌کنند؛
ـ سیستم مدیریت و هدایت تولید که شامل اطلاعات طبقه‌بندی‌شده مهمی در زمینه چگونگی مدیریت و هدایت چرخه تولید از نظر سازماندهی و تقسیم کار نیروی انسانی، زمان‌بندی مراحل کار، نظارت بر کمیت و کیفیت و غیره است؛
ـ سیستم صورت اموال و صورت موجودی؛
ـ سیستم کنترل کیفیت؛
ـ سیستم هزینه‌ها؛
ـ سیستم مدیریت انبار، در مورد ورودی‌ها، خروجی‌ها و موجودی‌های انبار پیش‌بینی می‌شود.
۲ـ۱ـ۱۴ـ۱۲٫ سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)[71]
این سیستم‌ها نوع خاصی از سیستم‌های اطلاعات کاربردی هستند که بیشتر اطلاعات جغرافیایی را به صورت کمی، توصیفی و گرافیکی ذخیره‌سازی، تجزیه و تحلیل و پردازش کرده و امکان بازیابی آنها را به صورت اتوماتیک در اسرع وقت فراهم می‌کنند. کلیه داده‌های جغرافیایی چون مختصات منابع و مکان‌های طبیعی، نقشه‌ها، تأسیسات مختلف شهری و سرزمینی مانند ساختمان‌ها، شبکه‌های آب و برق و مخابرات و جاده‌ها و غیره به وسیله GIS ذخیره‌سازی، پردازش و مدیریت می‌شوند (برگرفته از: اُبرین، ۲۰۰۱: ۳۵۹). قلمرو و میدان عمل و کاربردهای GIS بسیار گسترده است. برای مثال این سیستم‌ها در مدیریت منابع طبیعی (جنگل‌داری، آبخیزداری، سدسازی)، آمایش سرزمین و برنامه‌ریزی ملی و منطقه‌ای، برنامه‌ریزی شهری و شهرسازی، مدیریت منابع معدنی، برنامه‌ریزی صنعتی و نظامی، مدیریت حوادث طبیعی (زلزله، سیل و غیره)، مدیریت محیط‌زیست، مدیریت حمل و نقل، مهندسی راه و ساختمان، مدیریت بحران، مدیریت توریسم، کشاورزی، امور اقتصادی و بازاریابی و غیره، کاربرد بسیار گسترده و معناداری دارند. گفتنی است GPS[72]ها در سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی کاربرد بسیار گسترده‌ای دارند. این سیستم‌ها که از تجهیزات الکترونیکی بی‌سیم، رادیویی و ماهواره‌‌ای برخوردارند، برای شناسایی و موقعیت‌یابی مکان‌ها در هر نقطه از جهان کاربرد دارند.
۲ـ۱ـ۱۴ـ۱۳٫ سیستم‌های اطلاعات اسنادی (DIS)[73]
این سیستم‌ها کلیه داده‌ها و اطلاعات مرتبط با اسناد و مدارک را به صورت بانک‌های اطلاعاتی منسجم و یکپارچه سازماندهی و ذخیره‌سازی کرده تا در مواقع لزوم از راه دور و نزدیک بی‌درنگ در اختیار کاربران قرار دهند. DISها با سیستم‌های اطلاعات اداری (OIS) روابط تنگاتنگی دارند و به عنوان منبع مکمل در تغذیه کلیه سیستم‌های اطلاعاتی، پشتیبان خوبی برای عملیات اداری و سازمانی محسوب می‌شوند. از جمله زیرسیستم‌های DIS می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ـ اسناد اداری، شامل کلیه اسناد اداری چون بخش‌نامه‌ها، مصوبه‌ها، قوانین، گزارش‌ها، آیین‌نامه‌ها و قراردادها؛
ـ اسناد علمی، شامل نتایج پژوهش‌ها و دستاوردهای علمی و تجربی؛
ـ کتابخانه، شامل سیستم اعضای کتاب‌ها و مراجع، مؤلفان و مترجمان و سیستم امانی؛
ـ چندرسانه‌ها، شامل اطلاعات مرتبط با نوارهای صوتی، ویدئو‌ها و CDها (برگرفته از: محمودی، ۱۳۸۶: ۱۷۰ـ۲۱۴).
۲ـ۱ـ۱۵٫ فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)
فن‌آوری اطلاعاتی، موفقیت سیستم‌های اطلاعاتی را تعیین می‌کند. یک سیستم اطلاعاتی مطلوب تنها زمانی از نظر عملیاتی قابل اجراست که با انتخاب صحیح فن‌آوری اطلاعاتی پشتیبانی شود (جوادکار، ۱۳۸۲: ۱۹۸). واژه «فن‌آوری اطلاعات» اولین‌بار از سوی «لویت[۷۴] و وایزلر[۷۵]» در سال ۱۹۵۸ به منظور بیان نقش رایانه در پشتیبانی از تصمیم‌گیری‌ها و پردازش اطلاعات در سازمان به کار گرفته شد (زرگر، ۱۳۸۳: ۱۶؛ به نقل از: سرلک و فراتی، ۱۳۸۷: ۲۶). تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات به مجموعه و ترکیبی از فنون، مهارت‌ها، عملیات و دانش مرتبط با ابزارها (سخت‌افزار، نرم‌افزار) گفته می‌شود که در جهت تهیه، تولید، ذخیره‌سازی، پردازش، بازیابی و تبادل اطلاعات در سیستم‌های اطلاعاتی و شبکه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند (محمودی، ۱۳۸۶: ۲۲۶).
اغلب صاحب‌نظران، عمده‌ترین ارکان اساسی ICT را شامل سیستم‌های کامپیوتری، شبکه‌ها، بزرگراه‌های اطلاعاتی، پایگاه داده‌ها، هوش مصنوعی و چندرسانه‌ای‌ها می‌دانند که در تولید، پردازش و مبادله اطلاعات نقش کلیدی دارند (محمودی، ۱۳۸۶: ۲۲۸).
۲ـ۱ـ۱۶٫ مزایا و محدودیت‌های استفاده از سیستم‌های اطلاعات مدیریت در سازمان
به‌کارگیری سیستم‌های اطلاعات مدیریت و فن‌آوری‌های وابسته به آنها در سازمان، از یک طرف فواید و مزایای زیادی را برای سازمان به ارمغان می‌آورد و از طرف دیگر، ممکن است سازمان را با یک‌سری محدودیت‌ها و مشکلات مواجه سازد. در اینجا به تعدادی از این فواید و محدودیت‌ها اشاره می‌شود:
۲ـ۱ـ۱۶ـ۱٫ فواید و مزایا
-
- تسهیل یادگیری سازمانی و تبدیل سازمان سنتی به سازمان یادگیرنده؛
-
- به‌روز کردن اطلاعات و دانش سازمانی و ایجاد توانایی تحلیل اطلاعات؛
-
- ذخیره‌سازی حجم بالایی از اطلاعات در سازمان؛
-
- تسهیل برقراری ارتباطات سریع، صحیح و ارزان درون‌سازمانی و بین‌سازمانی؛
-
- رواج کار از راه دور نظیر انجام کارها در منزل؛
-
- افزایش بازارهای مجازی جهت خرید و فروش کالاها، نظیر خرید و فروش کالاها در شبکه اینترنت؛
-
- کارآفرینی در زمینه‌های مختلف سخت‌افزار، نرم‌افزار، شبکه، امنیت شبکه، مخابرات، کارت‌های هوشمند، شرکت‌های مشاوره و…؛
-
- سرعت بخشیدن به انجام کارها به دلیل استفاده از سیستم‌های پیپرلس؛
-
- کارآ شدن ساختارها به دلیل کوتاه‌تر شدن سطوح ساختاری و امکان استفاده از ساختارهای مجازی؛
-
- کمک به مدیران در انجام هر چه بهتر وظایف متداول نظیر برنامه‌ریزی، سازماندهی، رهبری، کنترل و… (سرلک و فراتی، ۱۳۸۷: ۲۹).
۲ـ۱ـ۱۶ـ۲٫ محدودیت‌ها
-
- سردرگمی مدیران سازمانی به دلیل تغییرات سریع فن‌آوری‌های اطلاعاتی مورد استفاده در سازمان؛
-
- از بین رفتن حریم خصوصی افراد در سازمان؛
-
- امکان انتشار و یا صدمه دیدن اطلاعات مهم سازمانی به دلیل ورود غیرمجاز افراد سودجو و مغرض به حریم اطلاعاتی سازمان؛
-
- نیاز به مهارت‌های سطح بالا جهت کار با سیستم‌ها و فن‌آوری‌های اطلاعاتی؛
-
- نیاز به سرمایه‌های قابل توجه جهت خرید سیستم‌ها و فن‌آوری‌های پیشرفته اطلاعاتی؛
-
- نیاز به تدوین و اجرای مقررات جدید و به‌روز جهت برقراری امنیت سیستم‌های اطلاعاتی؛
-
- کاهش انگیزه‌های کارکنان به دلیل کاهش ارتباطات چهره‌‌به‌چهره در سازمان (سرلک و فراتی، ۱۳۸۷: ۳۰).
بخش دوم: تصمیم‌گیری
۲ـ۲ـ۱٫ تصمیم‌گیری
کلمه تصمیم (decision) از ریشه لاتین decido به معنی قطع کردن گرفته شده است (جوادکار، ۱۳۸۲: ۹۲). تصمیم‌گیری را می‌توان طریقه عمل و یا حرکت در مسیر خاصی تعریف کرد که با تأمل و آگاهانه، از میان راه و روش‌های مختلف برای نیل به یک هدف مطلوب، انتخاب شده است. در این تعریف سه مفهوم اصلی وجود دارد:
